Avonturier Melvin Redeker en zijn vrouw Fiona organiseerden meerdere succesvolle expedities naar Arctisch Noorwegen en de Noordzee. De verhalen en beelden die ze in deze periode hebben opgedaan, zijn op schitterende wijze verwerkt in de theatershow De roep van de Orka. Robin van Tilburg spreekt met een bevlogen Melvin over zijn expedities, drijfveren én natuurlijk de aankomende theatershow.

Tekst: Robin van Tilburg Foto’s: Melvin Redeker

Een aantal jaar geleden raakte je in de ban van de orka, wat je onder andere de eerste prijs bij de British Wildlife Photography Awards opleverde. Dit verhaal hebben we uitgebreid kunnen lezen in DUIKEN (mei 2017, red.) Nu is er dus een theatershow. Hoe is dit idee ontstaan?

Met mijn expedities wil ik zoveel mogelijk mensen kennis laten maken met de onderwaterwereld en daarmee het bewustzijn vergroten dat we echt zuiniger met onze oceanen om moeten springen. De stap naar het theater is voor mij een hele logische. De intieme setting doet recht aan onze bijzondere ervaringen. In het theater kunnen we meer impact creëren en mensen echt meenemen in het verhaal.

Wat kunnen bezoekers verwachten van de voorstelling De roep van de Orka?

In De roep van de orka laat ik je kennismaken met een prachtige wereld. Orka‘s en walvissen vormen de rode draad, maar de voorstelling biedt veel meer dan dat. Ook ontmoetingen met haaien en roggen komen bijvoorbeeld uitgebreid aan bod. In grote lijnen is het een reis van de Noordzee naar Arctisch Noorwegen, vastgelegd in woord en beeld. Natuurlijk bevat mijn verhaal ook een boodschap, maar het is vooral een avond om te genieten en jezelf te verwonderen. Zo hebben we bijvoorbeeld een schelpenbank vastgelegd waar nog nooit op gevist is, waarbij werkelijk iedere centimeter krioelt van het leven! De voorstelling zit vol met dergelijke verrassingen.

De trailer ziet er in ieder geval veelbelovend uit! Voor wie is de voorstelling interessant?

Eigenlijk voor een vrij grote doelgroep: van hardcore duikers tot mensen die met veel plezier naar Blue Planet hebben gekeken. Het is mijn doel om mensen kennis te laten maken met een wereld die niet voor iedereen toegankelijk is.

De voorstelling wordt aangeduid als ‘multimedia theatershow.’ Wat moet ik me hierbij voorstellen?

Met ‘De roep van de orka’ spelen we in op alle zintuigen. Zo geniet je het ene moment van het magische noorderlicht en hoor je even later het geluid van communicerende orka’s zoals wij het op dat moment ook hebben gehoord. En ik kan je vertellen: dat gaat zeker voor kippenvel zorgen! Naast onze professionele foto- en filmapparatuur hebben we ook beelden geschoten met camera‘s die op ons lichaam waren bevestigd. Dat leverde spectaculaire beelden op!

Camera‘s op je lichaam? Vertel!

Tijdens onze laatste expeditie in de noordelijke Noordzee kwam een orka wel heel dichtbij. Ik voelde me heel kalm en rustig. We hadden een kleine camera op mij gericht. Die beelden lieten echter iets anders zien, haha. Achter mijn duikmasker leek ik net een verschrikt hert.

Mannelijke orka op jacht voor het eiland Senja, Noorwegen.

Tijdens jullie expedities duiken jullie op plekken waar nog nagenoeg geen andere duikers zijn geweest. Hoe reageert het onderwaterleven daarop?

Anderen lezen ook:  Documentaire over de Thaise voetbalploeg: THE RESCUE

Het mooiste voorbeeld is misschien wel onze ontmoeting met een grote groep zeehonden in een gebied met heel veel stroming, waar niet gedoken wordt. Toen ik bezig was met het filmen van een exemplaar, voelde ik iets aan mijn vin trekken. Een speelse zeehond! Deze zeehond was zo op zijn gemak dat hij even later vlak voor mijn camera in een bedje van zeewier in slaap viel. Het mooie is dat de dieren écht zelf het initiatief nemen en toenadering zoeken.

Wat was je meest indrukwekkende ontmoeting?

Dit klinkt misschien gek, maar mijn meest indrukwekkende ontmoeting in de Noordzee was niet die met een orka of speelse groep zeehonden, maar het tafereel van duizenden Jan van Genten die zich tegelijk als een dartpijl in zee stortten op jacht naar vis. Onder water werd ik overdonderd door de complete chaos en het geluid. Dit zal me altijd bijblijven. In de voorstelling zorgt dit voor een intens moment. Wát een oerkracht!

Klinkt heel bijzonder! Maar zoiets kun je natuurlijk niet plannen. Hoe zorg je ervoor dat je op het juiste moment op de juiste plek bent?

Dat vergt een goede voorbereiding. Je moet bijvoorbeeld het gedrag van de dieren bestuderen, snel kunnen anticiperen en daarnaast beschikken over een flinke dosis volharding! Het filmen van duikende jan-van-genten onder water, daar hebben we bijvoorbeeld een paar jaar over gedaan. Ieder jaar trekken orka’s vanuit de Atlantische oceaan de Noordzee in. Ze schuimen de kust af op zoek naar een maaltje zeehond. Over deze orka’s is weinig bekend. Als ze er ineens zijn ontstaat er een ‘nu of nooit’ moment.

Hoe spelen jullie hierop in? Ik zorg ervoor dat ik te allen tijde klaar ben om het water in te gaan. Om altijd klaar te zijn voor de actie draag ik mijn Ursuit duikpak zo’n tien uur per dag. Niet alleen beschermt het pak me tegen de (extreme) kou, maar wanneer Fiona mij aanwijzingen geeft  ‘nu het water in!’, ben ik meteen klaar en laat ik me voorzichtig het water in glijden. We hebben bewust voor een oranje duikpak gekozen, zodat we beter zichtbaar zijn en dat vergroot de veiligheid.

In hoeverre kun je überhaupt duiken ‘plannen?’ De wateren rondom Noorwegen én de Noordzee kunnen natuurlijk vaak onvoorspelbaar zijn…

Voorafgaand aan een expeditie brengen we zeer gedetailleerd onze doelen in kaart. En we bestuderen zeekaarten waar riffen liggen, waar mogelijk interessante duiklocaties te vinden zijn. We zoeken uit hoeveel stroming er is. Maar natuurlijk zijn we afhankelijk van de omstandigheden ter plaatse. De zee laat zich niet de wet voorschrijven. Wanneer we te maken hebben met onstuimige omstandigheden hebben we dat te accepteren. De zee blijft ons verrassen.

Anderen lezen ook:  Duiktoren Enkhuizen

Kun je daar een voorbeeld van noemen?

Zo ging ik voor de kust bij Shetland, gewapend met coördinaten uit zeer betrouwbare bron, op zoek naar 30 kanonnen, afkomstig van een 16e -eeuws VOC-schip. 30 kanonnen kun je onmogelijk over het hoofd zien, nietwaar? Toch heb ik niets gevonden. Maar andersom werkt het ook zo: nadat we in een tip hadden gekregen dat er 1 dwergvinvis was gesignaleerd in een nabijgelegen baai, haastten we ons die kant op. Daar troffen we maar liefst (!) twintig dwergvinvissen die daar aan het jagen waren. Dat is natuurlijk geweldig! En dat in onze Noordzee.

Het lijkt me, zeker in Noorwegen, vooral ook een gevecht tegen de elementen.

In Noorwegen werkten we met een internationaal team. We hadden onze schotse vriend Craig Nisbet meegevraagd. Hij heeft veel kennis van walvissen en is een ervaren zeeman. Ondanks de bescherming van het Ursuit pak zijn de omstandigheden soms écht extreem. De zeetemperatuur ligt rond de drie graden. Op de boot kan het tien graden vriezen. Maar als we oog in oog liggen met een grote groep grienden? Geloof me, dan blijf je echt wel in het water. Het voordeel van snorkelen is dat je veel langer in het water kunt blijven. Maar met deze kou raak je totaal verkleumd. Fiona of Craig helpen me uit mijn handschoenen, want ik kan mijn vingers bijna niet meer bewegen. Maar het is het absoluut waard.

Groep orka’s op jacht

Het resultaat liegt er niet om. Hoe reageert men op deze bijzondere beelden?

Zeker wanneer je zegt dat ze grotendeels ‘gewoon’ in de Noordzee zijn gemaakt? Verrast, met name vanwege de schoonheid. Dat is ook het doel van mijn expedities, de beelden en nu dus de theatershow: ik wil de pracht van de Noordzee toegankelijk maken voor iedereen. Zodat men kan zien wat voor bijzonder ecosysteem daar leeft en waarom het belangrijk is deze te blijven beschermen.

Deze boodschap draag je sinds een aantal jaren ook uit met je stichting ‘In de Noordzee’ die je samen met je vrouw Fiona hebt opgericht. Wat zijn de kernactiviteiten van deze stichting?

Onder het motto ‘een schone zee begint met een schoon schoolplein’ hebben we gastlessen ontwikkeld voor de basisschool. In onze les nemen we de kinderen ‘mee’ op avontuur de Noordzee op, waar ze ontmoetingen hebben met zeedieren. Via de voedselketen komen we bij het probleem van plastic soep en wat kinderen daar zelf aan kunnen doen. Zo proberen we te inspireren tot gedragsverandering. We hebben meer dan tienduizend kinderen bereikt. Het is mijn overtuiging dat als mensen van iets houden, ze dat ook willen beschermen.

Anderen lezen ook:  Aantal haaien en roggen in oceanen met meer dan 70 procent gedaald

Lezingen, gastlessen, expedities en nu dus een theatershow. Heb je soms nog tijd voor een ‘gewoon’ duikdagje?

Haha, wanneer de agenda het toelaat mag ik graag de Grevelingen of de Oosterschelde opzoeken. Ook daar blijft de onderwaterwereld me telkens weer verrassen.

Wat zijn je plannen voor de (nabije) toekomst?

Wanneer je beseft dat 90% van onze oceanen nog niet door mensenogen zijn gezien, kan ik voorlopig nog wel even door. De komende maanden staan echter in het teken van de theatervoorstelling. De voorbereidingen zijn nu in volle gang. We willen de mensen meenemen op reis onder de golven en vanuit verwondering de onderwaterpracht laten zien van de Noordzee tot Arctisch Noorwegen. Tegelijkertijd verpakken we een aantal belangrijke boodschappen in de show. Want zoals we nu met onze oceanen omspringen, dat kan niet langer. De roep van de orka is een dubbelzinnige titel. We gaan nu zes shows draaien, we hopen dat dit een begin is om veel meer mensen te kunnen bereiken met een mooi verhaal over het belang van een gezonde zee. Vind je dit ook belangrijk? Inspireer je vrienden en familie om naar de show te komen. Zeg het voort!

Lezersactie

Vanaf april 2019 in het theater

Melvin brengt zijn oceaan-expedities naar het theater. Ga mee op reis onder de golven, door de laatste wildernis van onze blauwe planeet. Melvin verstopt zich op de zeebodem, daar waar orka’s jagen op zeehonden. Op zoek naar de mysteries van de oceaan ontmoet hij haaien, nieuwsgierige bultruggen en zachtaardige killer whales. Lezers van DUIKEN kunnen de theatershow De roep van de Orka met korting bezoeken! Bestel je kaarten op mondiavisueel.com met € 3 korting. DUIKEN-actiecode: R18M19DM

Waar & wanneer

Woensdag 3 april 2019, Theater De Bussel, Oosterhout, 20.00 uur

Maandag 8 april 2019, Theater De Meenthe, Steenwijk, 20.00 uur

Woensdag 10 april 2019, Theater Aan de Slinger  Houten,  20.00 uur

Donderdag 11 april 2019, Schouwburg Amphion, Doetinchem, 20.00 uur

Maandag 15 april 2019, Rijswijkse Schouwburg, Rijswijk, 20.00 uur

Dinsdag 16 april 2019, Theater De Vest, Alkmaar, 20.00 uur

Over Melvin Redeker

Melvin Redeker (1969) is avonturier en veelgevraagd spreker. Als expeditieleider organiseerde hij meerdere uitdagende expedities in het Himalayagebergte en exploreerde hij onontdekte plekken van Arctisch Noorwegen en de Noordzee. Daarnaast is Melvin samen met zijn vrouw Fiona medeoprichter van stichting In de Noordzee, dat als doel heeft het vergroten en het uitdragen van kennis over de Noordzee, haar ecosystemen en de dieren die er leven. Zijn onderwaterfoto’s van orka’s in de Noordzee leverde hem de eerste prijs in de categorie groothoek bij Underwater Photographer of the Year 2017 op. In 2019 staat hij in het theater met zijn voorstelling ‘De roep van de Orka.’ www.indenoordzee.nl