Met veel moeite ben je aangekomen op je mooie duiklocatie, of dat nu de Oosterschelde in Nederland of een pracht van een bestemming in de tropen is. Je trekt je uitrusting aan en bent klaar voor de duik. Eenmaal onder water wil je genieten van alles wat daar te zien is. Maar helaas, genieten zit er niet in bij deze duik. Je net nieuw gekochte duikmasker beslaat. Harro Cats helpt alle fabeltjes de wereld uit en vertelt wat je er nu écht aan kan doen.
Tekst: Harro Cats Foto’s: René Lipmann, Daniel Versteeg en Carola van Duikeren
Je hebt al een keer je masker geklaard, maar binnen enkele minuten is je zicht weer geheel wazig. Het beslaan van je duikbril is irritatiefactor nummer 1 van elke duiker. Aan de waterkant wordt veel gesproken over dit probleem. De ene duiker heeft een betere oplossing dan de ander. Alleen in de praktijk wil dit meestal niet zo uitpakken als dat zou moeten. Wat is nu werkelijk de oorzaak van dit probleem en wat is de beste oplossing?
Mijn duikmasker beslaat
Harro Cats, eindverantwoordelijke voor TUSA Nederland, geeft inzicht in de problematiek van dit onderwerp. Het is namelijk geen gecompliceerd probleem. Sterker nog, als je de oorzaak weet, dan is de oplossing vrij eenvoudig. Eén van de problemen ontstaat bij de fabricage van een duikbril.
In een masker wordt meestal een ‘siliconen skirt’ (gelaatstuk) en maskerband gemonteerd. Bij de productie van de skirt en maskerband worden siliconen korrels bij een hoge temperatuur en druk in een zogenaamde mal geïnjecteerd. Bij dit chemische proces komen kleine hoeveelheden (ongevaarlijke) siliconendampen vrij die het werkelijke probleem vormen, omdat het chemische proces nog enige tijd doorgaat.
Siliconen onderdelen
De siliconen onderdelen worden bij de productie verwerkt samen met de andere onderdelen zoals het frame, de maskerbandgespen en uiteraard ook de glazen, om uiteindelijk een duikbril te worden. Nadat het masker volledig geassembleerd is, wordt het in de verpakking opgeborgen en kan deze op weg naar het land van bestemming om een nieuwe eigenaar te zoeken.
Tijdens de reis dampt het siliconen nog enigszins na en deze damp slaat als een soort condens neer op onder meer de glazen. En het is nu juist die aanslag op de glazen die het beslaan veroorzaakt!
Afwasmiddel
Bij aankoop van een nieuw masker wordt het advies gegeven de glazen te reinigen met een speciaal schoonmaakmiddel om beslaan te voorkomen. Heb je dat niet in huis? Dan voldoet een niet-schurende tandpasta of een siliconenvrij afwasmiddel vaak ook.
Dat advies is correct, maar niet volledig. Dat merk je direct als je met je nieuwe masker onder water gaat. Want dan ontstaat de irritatie, je nieuwe duikmasker beslaat alsnog! Hoe dat kan, is heel eenvoudig uit te leggen. Zoals eerder beschreven, dampt het siliconen stuk nog na van de productie. Deze damplaag zit niet alleen op de glazen, maar ook op het gelaatstuk zelf, de maskerband, het frame, de gespen en vergeet vooral niet, de verpakking. Oh ja, en in veel gevallen ook de maskerbox.
Als dan alleen de glazen gereinigd worden, zijn de andere onderdelen nog niet ‘schoon’ met als gevolg dat deze aanslag eenvoudig door dampt en daarmee weer terug op de glazen komt. Gevolg: wederom een beslagen masker! Het vrijmaken van aanslag op de glazen is dus onvoldoende. Bij aanschaf van een nieuwe duikbril dien je het gehele masker, maar ook de maskerbox, grondig te reinigen. Alle dampaanslag dient van alle onderdelen te worden gewassen.
Speciaal reinigingsmiddel
Het speciaal verkrijgbare reinigingsmiddel in de duikwinkel is perfect voor de glazen, maar niet voor de overige onderdelen. Gebruik voor het dampvrij maken van de nieuwe duikbril een siliconenvrij afwasmiddel en was deze grondig onder de kraan met warm water.
Daarbij moet je wel bedenken dat een nieuw masker alsnog kan dampen, waardoor je deze de eerste tijd naast je maskerbox in de kast dient te bewaren. Dit om te voorkomen dat de laatste beetjes damp letterlijk kunnen verdampen en niet terug kunnen slaan op je duikbril. Doe je dit niet, dan ben je terug bij af. Geen probleem, maar je zult wel het hele schoonmaakritueel vanaf begin af aan weer moeten uitvoeren.
Duikmasker beslaat: vuurtje erbij?
Ten strengste wordt afgeraden andere middelen en methodes van reiniging toe te passen. We zien in de praktijk defecte maskers als gevolg van het gebruik van bijvoorbeeld remmenreiniger, koperpoets en schuurmiddelen. Daarnaast zijn er reinigingspraktijken om het beslaan te voorkomen die absoluut niet toegepast moeten worden, zoals het schoon branden van de glazen met een aansteker.
Dit reinigt alleen de glazen en geeft risico tot brandschade aan het masker. De kunststof onderdelen zijn niet bestand tegen de hitte van het vuur. Resultaat: een duikbril die weer gaat beslaan en wellicht vervormde onderdelen met lekkage tot gevolg! Een andere methode die je nooit moet toepassen, is je masker wassen in de vaatwasser.
De temperatuur van de vaatwasser is te hoog en de chemische reinigingsmiddelen zijn te agressief. Resultaat: misschien wel een schone duikbril, maar wel chemisch gebleekte en verweerde onderdelen en ook vervormde onderdelen met kans op een lekkende masker. Gebruik in alle gevallen je gezond verstand bij het behandelen van je duikbril.
Spugen in je masker?
Moet je spugen in je masker voor de duik? Spugen is effectief als anticondens gebleken, mits je je vooraf het schoonmaakprotocol hebt uitgevoerd. Alleen zit speeksel vol met enzymen en bacteriën. Het gevolg op lange termijn zal zijn dat deze zich zullen nestelen in de randen van de duikbril en daar aanslag zullen vormen. Beetje bij beetje zal je masker verweren en gaan schimmelen.
Tenzij je na elke duik je masker grondig wast, is deze methode achterhaald. Het advies is om gebruik te maken van een anticondensmiddel. Dit is een vloeistof die je op de binnenkant van de glazen doet. In de wandelgangen wordt dit ook wel ‘nepspuug’ genoemd.
Anticondensfolie
TUSA heeft ook nog een anticondensfolie. Deze folie plak je aan de binnenkant van je masker om beslaan te voorkomen. Bij gebruik van dit folie is het nog steeds noodzakelijk dat de duikbril eerst dampvrij is gemaakt. De fabricagedamp kan namelijk ook op de folie neerslaan en dan blijft je masker alsnog beslaan. Veel goed zich toegewenst!
Zonnebrand en gezichtscrème
Pas goed op met het gebruik van zonnebrand en gezichtscrème vlak voor je gaat duiken. Deze cosmetische middelen bevatten van nature een vettige substantie die tijdens het duiken invloed hebben op het beslaan van je masker. Daarbij zijn er agressieve middelen op de markt die de materialen van je duikbril kunnen aantasten, met name de ‘sprays’ zijn het meest desastreus voor de kunststof onderdelen van je masker en overige uitrustingsstukken.
In de praktijk zijn meerdere voorbeelden waarbij zonnebrandspray en antimuggenspray iets te nonchalant wordt opgespoten en ook terechtkomt op de uitrustingsstukken met blijvende schade tot gevolg.
Duikmasker ontsmetten
Ten tijde van corona komen we allemaal in aanraking met het ontsmetten van duikmaterialen tijdens bijvoorbeeld de duikopleidingen. Uiteraard is het verstandiger dat elke cursist en elke gebrevetteerde duiker zijn/haar eigen masker aanschaft.
Indien de situatie zo is dat in dit voorbeeld de duikbril door meerdere duikers gebruikt wordt, dan dient het gereinigd te worden. Let op met welk middel je dit doet! Er zijn heel veel chemische ontsmettingsmiddelen die te agressief zijn en het kunststof van het masker zullen aantasten. Gebruik daarom geen chemische middelen! Een sopje in afwasmiddel is al meer dan voldoende en voorkomt dat de duikbril kapotgaat.
Kruisbesmetting
Let op hoe je je masker opbergt! Het kan een goed idee lijken dat je hem ter bescherming tijdens transport in de voetpocket van je vin opbergt. Echter, als deze vinnen (redelijk) nieuw zijn, dan zijn ook de voetpockets vettig. Dit vet kan weer tot aanslag leiden op je masker. Al met al is je duikbril wel beschermd, maar deze is wel weer ‘verontreinigd‘. Niet doen dus!
Heethoofd
Condenseren ontstaat bij temperatuurverschil. Bij duiken met een stralende zon wordt je gezicht ook warm. Na het optuigen van je uitrusting en aantrekken van het pak, krijg je het al snel erg heet. Als je dan je masker opzet en vervolgens je hoofd onder water steekt, is het temperatuurverschil tussen het water en je gezicht het grootst.
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan dit alsnog leiden tot condens aan de binnenkant. De praktijk heeft geleerd om eerst eens lekker het gezicht af te koelen in het water alvorens je masker op te zetten. Dit scheelt aanzienlijk in het beslaan!
