Zeedieren van allerlei soorten en maten worden gerapporteerd met plastic in hun maag. Ook verstrikking in touwwerk of andere plastic voorwerpen wordt regelmatig gedocumenteerd. In een recent gepubliceerd artikel van Susanne Kühn en Jan Andries van Franeker worden de gegevens van alle waarnemingen samengevat. Op dit moment staan er 915 soorten zeedieren op deze lijst.

Recent probleem?

De eerste melding van zwerfvuil in magen van zeedieren is bijna 90 jaar oud: in 1931 vond een onderzoeker uit Amerika een tijgerhaai met allemaal menselijke gebruiksvoorwerpen in de maag, waaronder hoefijzers, blikjes en touw.

De eerste plastic voorwerpen werden 1962 in stormvogeltjes ontdekt. Ook verstrikking in zwerfvuil werd al lang geleden vastgesteld. Dezelfde Amerikaanse onderzoeker trof in 1931 ook een haai met een rubberen autowiel om zijn nek aan en later, in 1938 een kabeljauw die met zijn kop in een metalen blik klem zat.

Sindsdien zijn veel meer meldingen over dat soort gevallen gepubliceerd, voor de huidige studie konden 747 studies verzameld en geanalyseerd worden.

Aantallen getroffen soorten

In een overzichtsstudie van 1997 werden er 276 soorten zeedieren met verstrikking of plastic in hun maag vermeld, in een studie uit 2015 waren het 558 soorten en nu zijn er 914 soorten gedocumenteerd.

Er zijn 354 soorten waargenomen met verstrikkingen in plastic. Dat zijn 112 zeevogelsoorten, 49 zeezoogdiersoorten, alle 7 soorten zeeschildpadden, 2 zeeslangen, 101 vissoorten en 83 soorten ongewervelden. Er zijn ook 701 soorten geregistreerd met afval in hun maag waarvan 180 soorten zeevogels, 69 zeezoogdiersoorten, ook alle zeeschildpadden, 363 soorten vis en 82 soorten ongewervelden.

Van oudsher werden voornamelijk zeevogels, zeezoogdieren en zeeschildpadden onderzocht. Sinds enkele jaren is het aantal gevonden vissoorten met plastic in de maag flink toegenomen.

De reden hiervoor is niet dat er bij voorbaat vaker plastic gevonden wordt, maar vooral de veranderende focus van wetenschappelijk en maatschappelijk interesse.

Hebben alle dieren evenveel last van het inslikken van plastic?

Het groeiend aantal soorten zegt weinig over mogelijke schade binnen soorten. Door de grote maatschappelijke interesse wordt tegenwoordig meer aandacht besteed aan het zoeken en vinden van plastic en stijgt daardoor ook automatisch het aantal soorten met plastic. Uit dit onderzoek blijkt dat vooral albatrossen, stormvogels, pijlstormvogels en stormvogeltjes plastic in hun maag hebben.

Van de 144 soorten stormvogelachtigen is bij 63% wel eens plastic in de maag gevonden. Wereldwijd werden bijna 23.000 individuele vogels uit deze groep onderzocht, waarvan in bijna de helft (9500 dieren) plastic aangetroffen werd.

Veel van deze vogels foerageren op plekken waar natuurlijk voedsel maar ook plastic zich ophopen. Ook is het gemiddeld aantal van ingeslikt plastic bij albatrossen en andere stormvogelachtigen met gemiddeld 10 stuks plastic per onderzochte vogel veel hoger dan in alle andere soortgroepen.

Andere soorten, zoals meeuwen, maken iedere dag een braakbal met onverteerbare voedselresten aan. Dit zou verklaren waarom van bijna 5000 individueel onderzochte meeuwen minder dan een vijfde (16%) met plastic gevonden wordt, ondanks de gewoonte van sommigen om op vuilnisbelten en bij snackbars hun maaltijden te zoeken.

Over zeezoogdieren is veel minder bekend en is het inslikken van plastic ook minder algemeen. In totaal zijn er 5100 walvissen onderzocht, hiervan hadden er 10% plastic in hun maag. Bij baleinwalvissen worden vaker plastics aangetroffen dan bij de tandwalvissen. In zeehonden is het nog minder, hier zijn bijna 10.000 dieren onderzocht, maar heeft minder dan 1% plastic in hun maag.

Dingen in het juiste perspectief zetten

Ook komen er vaak spectaculaire gevallen in de media van gestrande walvissen die plastic in hun maag hebben, het zijn vaak de onopvallendere soorten die hiermee te kampen hebben. Dit wordt ook uit het nu gepubliceerde onderzoek duidelijk. De soort met het grootste aantal plastic in de maag behoort dan ook tot de kleinste van alle zeevogels.

Het Tristram’s stormvogeltje, ter grootte van een merel, heeft gemiddeld 203 stukken plastic in zijn maag, een enkele vogel had zelfs 615 stukjes plastic ingeslikt.

Ongetwijfeld is ieder dier dat plastic in zijn maag heeft er een teveel. Met z’n allen zijn wij ervoor verantwoordelijk: de grote hoeveelheid plastic in zee is een volledig door de mens veroorzaakt probleem maar tegelijkertijd kunnen wij er ook voor zorgen dat in de toekomst minder plastic afval in zee en vervolgens in dieren terecht komt.

Bron: WUR

Weten hoe jij jouw plasticverbruik kan minderen? Bekijk deze tips!