Wrak Duitse olietanker uit Tweede Wereldoorlog kan een milieuramp veroorzaken

Experts waarschuwen dat een Duitse olietanker, die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zonk in de Baltische Zee, een milieuramp kan veroorzaken. Volgens de onderzoekers is het geen kwestie van of dat zal gebeuren, maar wanneer.

De ‘Franken’ was een drijvend station dat de Duitse marine van olie bevoorraadde in de Baltische Zee tijdens Wereldoorlog Twee. Toen hij op 8 april 1945 door torpedo’s geraakt werd, zonk hij naar de bodem nabij Hel Peninsula bij Gdansk. Met verschillende tanks gevuld.

Na de oorlog bepaalden internationale wetten dat het wrak Pools bezit was geworden. Maar de Franken terug bovenhalen was niet rendabel en stond ook niet hoog op de agenda. “Hij lag daar gewoon. In niemand z’n weg”, zegt Benedykt Hac van het Maritiem Instituut in Gdansk. Vandaag is de situatie helemaal anders. “Vroeg of laat zitten we met een milieuramp. Een catastrofe”, waarschuwt hij.

Foto: Mare Foundation

Tikkende tijdbom

Uit het recentste rapport over de staat van de tanker blijkt dat er mogelijk nog tot zo’n 1,5 miljoen liter brandstof aan boord is. Dankzij knappe Duitse bouwkunde zijn meerdere tanks (40 procent) nog intact. Maar vakmanschap of niet, het zoute zeewater laat zich gelden. Het staal van de tanker ziet af. Al zo’n 7 tot 12 millimeter van de stalen tankermuren is in de loop der jaren verdwenen. Als de corrosie van de romp zich voortzet, kan het wrak onder zijn eigen gewicht bezwijken en breken. En dan komt er een gigantisch oncontroleerbaar lek, met desastreuze ecologische gevolgen.

“Als wetenschapper kan ik niet langer zwijgen”, stelt Hac. Hij zoekt met zijn team al jaren naar hulp. De kosten van het redden van de olielading bedragen tussen de 8 en de 20 miljoen euro. Informatiecampagnes die waarschuwen voor het gevaar, leveren echter niet de gehoopte fondsen op.

Foto: Mare Foundation

Afzijdig

Anderen lezen ook: Ruinerwold, extreem leuk in eigen land!

Toch is er geen tijd te verliezen, benadrukt ook Peter Torkler van de Duitse Baltic Sea Conservation Foundation (Baltcf). De Baltcf besliste in februari om mee te helpen. “Dit is een extreem belangrijk project”, klinkt het.

In april vervoegden twee Poolse onderzoeksschepen de missie. Duikers spendeerden in totaal 60 uur in het water om het wrak te bestuderen. De Poolse overheid lijkt wakker geschud. De minister van Maritieme Economie creëerde toch al een speciaal team om de problemen rond de Franken op te lossen. Onderzoekers en milieuactivisten hopen dat het uiteindelijk komt tot Europese noodsteun.

Foto: Mare Foundation

De Duitse regering houdt zich intussen nogal afzijdig. “Het wrak bevindt zich in Poolse wateren”, reageert het Duitse Ministerie van Milieu. Torkler schrikt niet van die houding. “Niemand wil een precedent scheppen. Wrakken zijn een gigantisch probleem, want er zijn er duizenden. Dit is niet iets waar mensen graag publiekelijk over praten.” Het ICAA, een associatie van Duitse diplomaten heeft in mei wel het issue op hun agenda gezet. “Een goed teken”, aldus Torkler. “Als iedereen samenwerkt, kunnen we veel bereiken.”