Drie minuten op één ademteug onder water blijven en naar 10 meter diepte duiken – en dat op 70-jarige leeftijd. Dat is dagelijkse kost voor de Haenyeo van het eiland Jeju in Zuid-Korea. Onderwaterfotograaf Y. Zin Kim duikt met hen mee en ontdekt een nog niet eerder getoonde kant van deze hoogbejaarde zeemeerminnen.
Tekst: Carlo Vreugde Foto’s: Y. Zin Kim
Je bent in 2008 als eerste Koreaanse vrouw erkend als National Geographic Underwater Photographer. Dit was aanleiding om met een bijzonder project te starten.
Het was een springplank naar grotere mogelijkheden en zo ontstond het idee voor het Happy Haenyeo Project. Haenyeo betekent letterlijk zeevrouwen. Zij duiken vijf uur per dag onder water op zoek naar mosselen, schelpen, octopus, zeewier en zee-egels. Dieren kleiner dan zeven centimeter laten ze met rust. Het is een traditie die meer dan een eeuw teruggaat. Echt mooie foto’s van Haenyeo zijn vrij zeldzaam, want in Korea wonen niet veel professionele onderwaterfotografen en daarnaast is het niet eenvoudig om toestemming te krijgen om foto’s van hen te nemen. Mijn doel was om de unieke Koreaanse cultuur in beeld te brengen voor buitenstaanders, waarbij het draaide om onze zeevrouwen; wat voor werk ze doen, hoe ze leven en dat we respect moeten hebben voor deze traditie.
Was het lastig om toestemming te krijgen voor het maken van foto’s?
Ik kreeg een officiële permit van de Jeju Tourism Agency om de zeevrouwen te fotograferen. Er wordt nu streng gekeken wie foto’s mag maken, omdat er een run op de Haenyeo kwam nadat ze op de UNESCO Werelderfgoedlijst terechtkwamen. Er zijn regels opgesteld wat wel en niet mag, en daar dien je je aan te houden.
De Haenyeo vormen een hechte groep, hoe werd jij ontvangen als buitenstaander?
De duiksters voelden zich in het begin erg ongemakkelijk door mijn aanwezigheid. Ze zijn een erg besloten community en hebben niet graag vreemden om zich heen. Maar mijn oprechte interesse in hen opende langzaam deuren. Enige tijd later werd ik zelfs elke dag heel warm ontvangen! Ze vonden het schitterend om hun foto’s terug te zien, eerdere fotografen toonden nooit hun foto’s en stuurden ze achteraf niet eens op… Ik probeerde hen te laten zien hoe speciaal ze waren en hen uit te leggen wat het doel was van mijn beelden. Nadat ze begrepen wat ik wilde bereiken, waren ze meer dan bereid om mee te werken om het Happy Haenyeo Project tot een succes te maken!
Je had altijd je eigen idee over de Haenyeo. Dat is nu veranderd?
Op de lagere school leerden we al over deze mensen. Tot vijf jaar geleden dacht ik dat de Haenyeo arme mensen waren met een hard leven. Dit komt door onze schoolboeken en musea die Haenyeo van lang geleden tonen in zwart-wit foto’s. Maar tijdens het project kwam ik erachter dat hun werkelijke leven heel anders is. Dit zijn stevige vrouwen en moeders die helder, dapper en onschuldig zijn en zuivere gevoelens hebben. Ze zijn een groep van geweldige mensen die moppen tappen en voor elkaar zorgen, ondanks al het harde werk in het water. Ze zijn trots op wat ze doen als Haenyeo.
De Haenyeo die dagelijks vijf uur in het water werken, zijn ouder dan 70. De oudste is zelfs 93!
Jeju eiland staat niet alleen bekend om de zeevrouwen.
Heel veel toeristen bezoeken elk jaar Jeju eiland omdat dit het grootste eiland in Korea is. Het bestaat namelijk uit verschillende en unieke geografische kenmerken omdat het een vulkanisch eiland is, met in het midden de Halla Berg. In 2002 is Jeju aangewezen als Biosphere Reserve en het staat op de lijst van UNESCO Werelderfgoed. In 2010 kreeg de Haenyeo de status van immaterieel cultureel erfgoed.
Hoe vergaat het de vrouwen op dit moment?
De Koreaanse zee staat bekend om haar stoere en ruige staat met vele gevaren. De ontberingen bestaan uit sterke stroming, hoge golven en een koude temperatuur van het water. Dit is de realiteit voor de Haenyeo die elke dag vijf uur in het water werken zonder enige duikuitrusting. Bovendien willen de jongeren niet langer de Haenyeo cultuur erven en hierdoor is de veroudering een ernstige zaak. In 1965 was het aantal werkende Haenyeo 23.081, maar in 2015 is dit sterk gedaald tot 4.337. De vrouwen die ik tijdens mijn project ontmoette, zijn ouder dan 70 en er is nog steeds een 93-jarige Haenyeo die in het water werkt!
Gelukkig hebben ze hun katoenen kledij inmiddels verruild voor wetsuits.
In het verleden droegen de duiksters katoenen kleding voor het duiken. Ze lagen drie keer per dag in het water, zo’n twee uur achter elkaar. Ze warmden zich tussen de duiken op bij het ‘Bultuk’, een groot vuur. Nu hebben ze wetsuits van 3-5 mm dik, waardoor ze vijf uur achter elkaar doorwerken zonder pauze. Ze duiken de hele zomer, tot de winterperiode begint. Ik moet eerlijk bekennen dat ik in mijn droogpak dook met warme onderkleding. Het water was zo koud, dat ik eerder het water uitkwam dan zij…
Het harde werk is niet echt een vetpot.
In het ‘plukseizoen’ brengen ze per duiker per dag 60 kg aan mariene leven omhoog. Daar verdienen ze 150-200 US Dollar mee. Mijn Happy Haenyeo fotoboek is in maart uitgebracht om de Haenyeo aan te moedigen. Een deel van de winst zal worden gedoneerd aan hun gemeenschap.
Wat zal je altijd bijblijven?
Het was zo bijzonder hoe ze van eerst afstandelijke vrouwen, veranderden in hele lieve moederfiguren. Ik heb vijf jaar met hen samengewerkt en heb helaas ook afscheid moeten nemen van vier zeevrouwen. Ik zal hun glimlach nooit vergeten. De mooiste momenten waren wanneer ik op de kant stond en zij aan het werk waren. Dan zwaaiden ze steeds naar me als ze bovenkwamen. Hoelang de traditie nog zal bestaan, weet ik niet. Ik hoop wel dat toekomstige generaties het nog voort zullen zetten, want het is een traditie die gewoon niet verloren mag gaan.
Over Y. ZIN KIM
Fotograaf & Art Director Y. Zin Kim is de eerste vrouwelijke National Geographic Underwater Photographer. Ze geeft les op de Seoul Kunstacademie over onderwaterfotografie. Ze heeft daarnaast een grote passie voor grotduiken. Op dit moment is zij samen met National Geographic bezig met de voorbereiding van een onderwatergrotdocumentaire, waarbij zij de allereerste vrouwelijke sidemountgrotduiker is van Korea. Tegelijkertijd lanceert zij een campagne voor Shark Savers Korea.
Bekijk ook: Haaien fotograferen, National Geographic fotograaf Nuno Sá vertelt zijn geheim
