Je duikvakantie in de Algarve (Portugal) zit erop. Je hebt nog een lange dag voor de boeg, die bestaat uit wachten op het vliegtuig. Maar wat dacht je van een uitje naar de Portugese ‘Wadden’ waar de grootste kolonie zeepaardjes ter wereld leeft? Vlakbij het vliegveld in Faro ligt een uitzonderlijk mooi stukje natuur waar je dat heerlijke vakantiegevoel gewoon nog even vasthoudt.

Tekst: Judith Rietveld  Foto’s: René Lipmann

We lopen nog geen twee minuten met onze blote voeten over het witte zand, of natuurgids Tiago Ventura wijst naar iets in een kleine inham. «Kijk, een zeepaardje!» Het is een donkere langsnuit die bedacht had om richting het strand te zwemmen om de boel daar eens te verkennen. Hij zwemt rustig terug richting open zee, wanneer onze schaduwen zich over hem heen buigen. Als we er boven water al zo snel eentje zien, hoe zou het onder water dan wel niet zijn!

Door de geografische ligging en de natuurlijke rol die het natuurgebied speelt, is het één van de belangrijkste wetlands van Europa.

Ria Formosa in Portugal

Ria Formosa is sinds 1987 een nationaal park en is verkozen tot 1 van de 7 Natural Wonders van Portugal. Het gebied bestaat uit vijf barrière-eilanden en twee schiereilanden die parallel aan de kustlijn liggen. Ria Formosa is een heel belangrijk gebied voor de flora en fauna dat dankzij de eilanden goed beschermd is tegen de invloeden van de Atlantische Oceaan. Mocht het stormen op zee of zijn er hoge golven: hier is het water altijd zo vlak als een spiegeltje. Door de geografische ligging en de natuurlijke rol die het natuurgebied speelt, is het één van de belangrijkste wetlands van Europa. Uniek is dat het landschap continu verandert door de wind, stromingen en getijden. Onze natuurdgids verklaart dit nader: «Waar we nu staan, bestond in 2010 nog niet, dit was gewoon allemaal strand. Maar in dat jaar was er een grote storm en die maakte een nieuwe opening.» Verbaasd kijk ik om me heen. Heel bijzonder dat deze lagune nog maar zo kort op de wereld is. «Wat ook steeds verandert, is het zoutgehalte. Dit komt door de getijden en de variërende hoeveelheid vers oceaanwater. Zo is er altijd voldoende zuurstof in het water aanwezig in het ondiepe, brakke gedeelte. Vogels weten hun weg ook te vinden naar dit vredige paradijsje. Ze komen hier om te broeden, foerageren en om te overwinteren.» Met mijn blote voeten loop ik half het water in, het voelt lauw aan. «Het water is heel voedzaam omdat het zo warm blijft,» vervolgt onze natuurgids. «Je vindt hier veel vissoorten, schelpdieren zoals oesters en Venusschelpen én waarvoor we hier zijn: de grootste kolonie zeepaardjes van de wereld!»

Ja! Daar zit ie! Goed verstopt in het zeegras.

Twee soorten

Met een bootje zijn we naar de Ria Formosa lagune gevaren en we pakken onze snorkelspullen van boord. We zijn eigenlijk best zenuwachtig; hoeveel zeepaardjes zullen we zien? «Deze lagune heeft alles wat zeepaardjes nodig hebben: het water is rustig, er is geen stroming en vooral geen stress; het is namelijk in verschillende stukken van het park niet toegestaan om met powerboats of jetski’s te komen, zo ook hier. Zeepaardjes zijn slechte zwemmers en er is veel zeegras dat ze vast kunnen pakken met hun staart.

De perfecte omstandigheden voor deze prachtige diertjes!» vertelt Tiago enthousiast. Hij legt uit dat hier twee soorten voorkomen, het langsnuit- (Hippocampus guttulatus) en het kortsnuitzeepaardje (Hippocampus hippocampus). De grootste verschillen tussen de twee is dat de kortsnuit een kortere opgewipte neus heeft en dat de langsnuit het vermogen heeft om manen te ontwikkelen. «De populatie is dankzij de handhaving van strenge regels nu stabiel en is de grootste van de wereld. De aantallen groeien niet, maar zakken gelukkig ook niet in.» Verheugd trek ik mijn vinnen aan en zet mijn masker op: ik heb zo het idee dat als ik mijn hoofd onder water steek, ik honderden zeepaardjes zal zien. Helaas is de realiteit anders: het water is enorm troebel. Dat had ik zelf ook wel kunnen bedenken, want het is brak water. De bodem is volledig begroeid met zeegras.

Ik kijk goed, en nog een keer, ja, raak! Een donkere langsnuit, zijn staartje mooi gekruld om het zeegras. Je moet wel echt onderduiken om ze te zien want het zeegras groeit op ongeveer 2 meter diepte. Vol bewondering kijk ik naar het kleine diertje dat zichzelf fier rechtop houdt. Zijn vinnetjes bewegen zachtjes heen en weer. Dan is mijn adem op en ik zwem omhoog. Ik zie verderop net de vinnen van René weer onder water gaan. De gids steekt zijn duim op, ook René heeft beet. Ik duik weer, iets verderop, maar nu zie ik helaas niets. Het is lastig in het water dat zo milky is, om een zeepaardje van zeegras te onderscheiden. Het zijn ook meesters in de camouflage! Na meerdere pogingen vind ik er nog twee, weer langsnuitjes. Tiago vertelde al dat kortsnuiten lastiger te vinden zijn en minder voorkomen. Na tientallen hoekduiken houd ik het voor gezien, maar de score mag er zijn: in totaal hebben we zes zeepaardjes gezien!

Onze natuurgids Tiago weet echt alles over zeepaardjes.

Tijd om te gaan

Eenmaal terug aan wal en op weg naar het vliegveld, passeren we prachtige dorpjes met oude Portugese gebouwen. Bij een wit kerkje op het plein zitten enkele oudere dames met elkaar te keuvelen. Een grote boom met knalrode bloemen biedt schaduw. Bij een tentje langs de weg, waar je normaal zo aan voorbij zou rijden, is het gigantisch druk en onze gids nodigt ons uit voor een lunch. We zitten midden tussen de lokale bevolking en ons eten wordt direct bereid op de BBQ. Het is heerlijk en een lekker koel drankje maakt het geheel af. Met een gevulde buik en een fantastisch verhaal rijker, moeten we nu toch echt onze vlucht gaan halen…

Reisinfo zeepaardjestour Portugal

Met een motorboot ga je naar de Ria Formosa lagune onder begeleiding van een natuurgids. Hij zal je alles vertellen over de soorten die er voorkomen en zal ze ook onder water aanwijzen. Mogelijkheid om snorkeluitrusting te huren. Twee keer per week vaart de boot uit vanaf Fuzeta of Olhão. Kosten: € 40 p.p. www.passeios-ria-formosa.com

Handig om te weten

De afstand tot het vliegveld bedraagt 30 minuten. De zeepaardjestour dien je van tevoren te reserveren, ze varen niet op vaste dagen uit.

Bekijk ook: Zeepaardjes ook in de winterse Oosterschelde