Bij sportduiken in Nederland denk je allicht eerst aan de Oosterschelde, Grevelingen en bootduiken op de Noordzee. Ik kan niet ontkennen dat de duiken in het zoute water het meest fraai en compleet zijn. Maar ik ga jullie toch wat zoetigheid voorschotelen, want onbekend is niet per definitie onbemind. Een top tien zoetwatervissen! Hierbij deel twee, 6 tot en met tien!
Snoekbaars
Deze prachtige roofvis is een veelvoorkomende vis in het zoete water. Jammer genoeg zien we ze niet altijd. In hun paaiperiode maakt het mannetje een nest, een zogenaamde burcht, en wacht geduldig op een vrouwtje om voor het nageslacht te zorgen. Om de snoekbaarzen te spotten is dit dus de meest geschikte periode waarbij je ze ook kan benaderen.
Wanneer er eieren zijn afgezet op de burcht, is het wel nodig om voorzichtig het wakende mannetje van dichterbij te bekijken en te fotograferen. De mannetjes zorgen voor de broedzorg gedurende een aantal weken en het vrouwtje verlaat het nest onmiddellijk na het leggen van de eitjes. Hij neemt zijn taak zeer serieus en jaagt iedereen weg. Zijn tanden laat hij hier letterlijk en figuurlijk zien. Alert zijn is dan het motto.
Naam: Sander lucioperca
Paaiperiode: maart t/m juni
Voedsel: vis
Beste tijd om te spotten: maart t/m juni, daarna schuwer maar toch waar te nemen
Waar: de Vinkeveense Plassen, Spiegelpolder, de Beldert en Grote Hegge.
Zeelt
Een schuwe vis die zich lastig laat benaderen. Dat is dus een uitdaging op zich. Zeelt rust graag in kleine schooltjes, beschut onder overhangende boomtakken. Dat maakt het fotograferen er niet eenvoudiger op. Doorgaans is het daar veel donkerder en is het een wirwar met al die boomtakken.
Wanneer je zeelt waarneemt, neem dan ruimschoots de tijd om hun gedrag te observeren en je kansen in te schatten om ze iets dichter te benaderen. Het blijft lastig, maar zeelt met zijn typerende oranje oog, sterke staart en geel/olijfgroene kleur, is het zeker waard.
Naam: Tinca tinca
Paaiperiode: zomermaanden
Voedsel: Waterplanten
Beste tijd om te spotten: mei t/m oktober
Waar: Zandafgraving De Baars
Ruisvoorn
In de volksmond wordt deze vis ‘voorn’ genoemd. Maar dan wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de blankvoorn en de ruisvoorn. Het is ook lastig om de verschillen snel te onderscheiden, zeker tijdens een duik. De kleurpatronen misleiden ons, zoals zo vaak het geval is met vissen. Vaak worden de oranje vinnen als kenmerk voor de ruisvoorn gehanteerd, ondanks dat de blankvoorn ook prachtig oranje gekleurde vinnen kan hebben. Probeer dan ook de positie van de rugvin te bepalen. Staat de voorkant van de rugvin gelijk met de voorkant van de buikvin, dan is het een blankvoorn.
Bij de ruisvoorn staat de voorkant van de rugvin verder naar achteren ten opzichte van de buikvin. Hoe dan ook, beide voorntjes zijn prachtig en leven veelal in scholen. De ruisvoorn vind je doorgaans meer aan de oppervlakte en in het ondiepe deel van de plas bij het riet. Ruisvoorn en zijn andere benaming ‘rietvoorn’ zijn dezelfde vissoort, om het nog wat ingewikkelder te maken.
Naam: Scardinius erythrophthalmus
Paaiperiode: april t/m juni
Voedsel: insecten, zaden, waterplanten
Beste tijd om te spotten: april t/m augustus
Waar: Boschmolenplas
Stekelbaars
Ze zitten er vaak wél, alleen zal de duik uitwijzen of je ze gaat zien. Driedoornige stekelbaarsjes zwemmen in scholen, het liefst in het ondiepe gedeelte van de plas en vaak tussen de kantbegroeiing. We hebben er niet altijd oog voor om ze te spotten, mede vanwege de geringe afmeting van het visje. Acht centimeter is niet groot, maar de schoolvorming trekt de aandacht.
Gaan we er écht voor en is het in de paaiperiode, dan zien we de mannetjes prachtig uitgedost. Met een blauwe iris en de onderzijde vanaf de kop schitterend rood gekleurd, zijn ze je aandacht dubbel en dwars waard. De vrouwtjes zijn grijs of beige gekleurd. Het mannetje maakt een nestje en bewaakt de eitjes.
Naam: Gasterosteus aculeatus
Paaiperiode: april t/m mei
Voedsel: vislarven
Beste tijd om te spotten: maart t/m juni
Waar: De Beldert
Meerval
Met de grootste zoetwatervis in ons land heb ik een bijzondere band. In de winter houden ze een soort winterslaap in het diepe deel van de plassen waar de watertemperatuur tussen de 4 en 7 graden blijft. Warmt de plas in het voorjaar op, dan komen ze naar boven en gaan ze weer volop foerageren en uiteindelijk paaien. Met de jaren worden ze steeds vaker gespot door duikers. Het gaat goed met de Europese meerval.
En wanneer je het idee hebt dat het fotograferen van deze grote vis je toch niet lukt, dan heb je de mogelijkheid om te duiken in de Kempervennen waar er verschillende zwemmen, waaronder de enorme Big Mama.
Naam: Silurus glanis
Paaiperiode: zomermaanden bij minimum watertemperatuur van 18°C
Voedsel: vis, watervogels
Beste tijd om te spotten: mei t/m september
Waar: De Kempervennen, Toolenburgerplas, maar tegenwoordig kom je ze vaker tegen in een aantal zoetwaterplassen
