Stikstofnarcose, ook wel bekend als ‘rapture of the deep’, is een aandoening die optreedt bij duikers die op grote diepte werken en/of duiken. Het ontstaat doordat de druk onder water het stikstofgehalte in het bloed verhoogt, waardoor het gas in hogere concentraties in het lichaam aanwezig is dan normaal gesproken het geval is. 

Welke symptomen? 

Wanneer een duiker te maken krijgt met stikstofnarcose, kan dit verschillende symptomen veroorzaken. Zo kan de duiker bijvoorbeeld verward of slaperig worden, zich gedesoriënteerd voelen, of moeite hebben met het nemen van beslissingen. Ook kan het gevoel van euforie optreden, waardoor de duiker zich overmoedig kan gaan gedragen en onverantwoorde risico’s kan nemen. In ernstige gevallen kan stikstofnarcose zelfs leiden tot bewusteloosheid en de dood.

Stikstofnarcose kan al optreden vanaf ongeveer 18 meter diepte

Wanneer kan het optreden? 

Stikstofnarcose kan al optreden vanaf ongeveer 18 meter diepte, vanwege de toenemende partiële druk van stikstof in het lichaam. Het is belangrijk dat duikers zich bewust zijn van dit risico en de nodige voorzorgsmaatregelen nemen, zelfs bij duiken op relatief geringe dieptes. 

De wet van Martini is een bekende manier om de effecten van stikstofnarcose op duikers te illustreren. Per 10 meter diepte komt de narcotische werking van stikstof overeen met het effect van het drinken van een martini, wat de impact van stikstofnarcose op de cognitieve functies van de duiker vergelijkbaar maakt met het effect van alcohol. 

Hoe te voorkomen? 

Om stikstofnarcose te voorkomen, is het belangrijk dat duikers zich bewust zijn van de risico’s die gepaard gaan met diepzeeduiken en zich houden aan de juiste procedures en veiligheidsmaatregelen.  

Zo kunnen duikers bijvoorbeeld gebruikmaken van decompressietabellen om de tijd en de diepte van hun duik te bepalen, waardoor het risico op stikstofnarcose wordt verminderd. Ook kunnen duikers kiezen voor het gebruik van mengsels met minder stikstof, zoals heliox of trimix, waardoor het risico op stikstofnarcose nog verder wordt verminderd. 

Wat te doen? 

In het geval dat een duiker toch stikstofnarcose ontwikkelt, is het belangrijk dat hij of zij onmiddellijk naar de oppervlakte wordt gebracht om de druk te verminderen. Het kan ook helpen om de duiker zuivere zuurstof te geven, waardoor het stikstofgehalte in het bloed sneller wordt afgebroken. 

Al met al is stikstofnarcose een serieuze aandoening die ernstige gevolgen kan hebben voor duikers die op grote diepte werken. Door zich bewust te zijn van de risico’s en zich aan de juiste procedures en veiligheidsmaatregelen te houden, kunnen duikers dit risico echter aanzienlijk verminderen en veilig genieten van het verkennen van de onderwaterwereld. 

Met input van Menno Gaastra & foto’s Shutterstock