Veel koraalriffen, met name in de Caribische Zee en de Indische Oceaan, zullen niet snel genoeg groeien om de verwachte zeespiegelstijging bij te houden, waardoor veel tropische kusten en laaggelegen eilanden komen bloot te staan aan meer erosie en overstromingsgevaar. 

In het verleden heeft de aarde al heel wat klimaatveranderingen doorgemaakt. Daarbij steeg of daalde de zeespiegel soms flink. Onderzoek heeft uitgewezen dat sommige koralen daar niet heel erg van onder de indruk waren. Wanneer de zeespiegel geleidelijk aan steeg, groeiden ze gewoon naar het land toe om toch in ondiepe wateren te kunnen vertoeven. En wanneer de zeespiegel daalde, bewogen ze richting zee.

Koraalriffen breken de golven ten zuiden van de Maladiven. Rifzones in ondiep water absorberen grote hoeveelheden golfenergie waardoor de golven in kracht afnemen. Foto: Chris Perry, University of Exeter.

Opwaartse groeisnelheid
Op dit moment verandert het aardse klimaat ook. Maar deze opwarming gaat opvallend rap. De vraag is dan ook of koraalriffen wel snel genoeg kunnen groeien om aan de zeespiegelstijging te ontsnappen. Om die vraag te kunnen beantwoorden, bestudeerden onderzoekers de maximale opwaartse groeisnelheden van maar liefst 200 tropische koraalriffen. Vervolgens keken ze hoe die maximale groeisnelheid zich verhield tot de snelheid waarmee de zeespiegel naar verwachting gaat stijgen. De resultaten waren duidelijk: de riffen groeien niet snel genoeg om de zeespiegelstijging bij te houden.

Ecologische omstandigheden
“Zelfs bij gematigde scenario’s voor klimaatverandering kan slechts 3 procent van de riffen in de Indische Oceaan de verwachte zeespiegelstijging aan het eind van deze eeuw nog bijhouden,” vertelt onderzoeker Aimée Slangen. “Tenzij er een verbetering optreedt in de ecologische omstandigheden.” De groei van het rif wordt namelijk in sterke mate bepaald door de omgeving. Als de waterkwaliteit slecht is, kan de groei bijvoorbeeld afnemen. Ook wordt de groei negatief beïnvloed door visserijdruk en een combinatie van koraalziekten. Ook verbleking van koraal – door stijgende watertemperaturen, een ander gevolg van klimaatverandering – zit groei in de weg. Die problemen moeten dan ook worden aangepakt. Doen we dat niet, dan ziet het er slecht uit. “Als de huidige uitstoot van broeikasgassen niet afneemt, dan zullen in 2100 de meeste riffen meer dan een halve meter extra onder water komen te staan.”

En dat zou tot grote problemen leiden. “Riffen die dieper onder water staan, kunnen golven op de kust minder goed afremmen, waardoor de natuurlijke kustbescherming afneemt, de kans op overstroming toeneemt en de kustlijn zal veranderen.”