Het hart van een blauwe vinvis slaat soms maar twee keer per minuut. Dat blijkt uit de allereerste hartslagmetingen die het allergrootste dier op aarde recent onderging.
Met behoorlijk wat geluk zijn wetenschappers erin geslaagd om de hartslag van een blauwe vinvis gedurende één dag te meten. De metingen leveren verbazingwekkende resultaten op en kunnen mogelijk bovendien en passant verklaren waarom de blauwe vinvis het grootste dier op aarde is.
Hoe meet je een hartslag van een blauwe vinvis?
Na eerder al eens de hartslag van zwemmende en duikende keizerpinguïns te hebben gemeten, vroegen wetenschappers verbonden aan Stanford University zich af of het mogelijk was om hetzelfde bij blauwe vinvissen te doen. Dat het niet gemakkelijk zou worden, stond direct al vast. “Ik dacht echt dat er een kleine kans was dat het zou gaan lukken,” zo vertelt onderzoeker Jeremy Goldbogen. “Eerst moet je een blauwe vinvis vinden, de sensor op de juiste locatie op de walvis zien te krijgen, op de juiste manier contact maken met de huid van de walvis en natuurlijk zorgen dat de sensor werkt en data registreert.”
Experimenten met walvissen in gevangenschap wezen uit dat het in theorie allemaal mogelijk was. Maar zo’n sensor op het lijf van een wilde blauwe vinvis plaatsen, was toch wel even iets anders. Zo zul je een blauwe vinvis niet snel met zijn buik omhoog uit het water zien springen – iets wat je een walvis in gevangenschap nog aan kunt leren. Daarnaast hebben blauwe vinvissen een accordeon-achtige huid op hun buik die tijdens het voeden enorm wordt opgerekt en waar een in eerste instantie keurig geplaatste sensor zodra de blauwe vinvis een hap water tot zich neemt, waarschijnlijk gemakkelijk afspringt.
“We moesten deze sensoren plaatsen, zonder echt te weten of het zou gaan werken,” vat David Cade de situatie samen. “We konden het alleen maar proberen. En dat hebben we gedaan.”
En tot grote verbazing van de onderzoekers was het direct raak. De – van zuignappen voorziene – sensor werd tijdens de eerste en beste mogelijkheid op het lijf van een blauwe vinvis geplakt en gleed na verloop van tijd richting de vin van het dier en daar kon de sensor de hartslag oppikken.
De resultaten
De metingen zijn verbazingwekkend. Zo zagen de onderzoekers dat de hartslag van de blauwe vinvis wanneer deze naar voedsel dook, enorm terugliep. Gemiddeld sloeg het hart dan nog maar zo’n vier tot acht keer per
minuut en even werden er zelfs maar twee slagen per minuut geregistreerd. Zodra het dier op diepte was en begon met filtervoeden, steeg de hartslag weer; het hart sloeg dan zo’n tien tot 20 keer per minuut. De hoogste hartslag werd gemeten wanneer de blauwe vinvis aan het oppervlak kwam om te ademenen en zijn zuurstofniveau te herstellen; het hart sloeg dan tussen de 27 en 37 keer per minuut.
Verklaring
De resultaten overtreffen alle verwachtingen. Zo had niemand zien aankomen dat de blauwe vinvis tijdens het duiken zo’n lage hartslag kon hebben. En ook de hoogst gemeten hartslag heeft wetenschappers verrast. Het roept de vraag op hoe het hart van de blauwe vinvis in staat is om zich bij vlagen zo extreem weinig en op andere momenten zo extreem vaak samen te trekken.
De onderzoekers denken de lage hartslag te kunnen verklaren door een uitzonderlijk rekbare aortaboog. De aortaboog helpt bloed vanuit het hart naar de rest van het lichaam te brengen. In het geval van de blauwe vinvis zou deze aortaboog zich traag samentrekken, waardoor er ook tussen hartslagen door nog wat bloed vanuit het hart de weg naar het lichaam kan vinden. De uitzonderlijk hoge hartslagen schrijven de onderzoekers toe aan de unieke vorm en bewegingen van het hart van de blauwe vinvis. Daardoor zou de bloedstroom niet met elke hartslag een opdoffer krijgen.
Op de limiet
Afgaand op wat de onderzoekers tijdens hun studie hebben gezien, vermoeden ze dat de blauwe vinvis de limieten van zijn hart opzoekt. Het kan mogelijk verklaren waarom er geen zoogdieren groter dan de blauwe vinvis zijn; de hoeveelheid energie die nodig is om een nog groter lichaam gaande te houden, zou het zoogdierhart boven het hoofd groeien.
De onderzoekers zijn zeker nog niet klaar met de blauwe vinvis. Zo willen ze de gebruikte sensor graag uitbreiden en tevens voorzien van een accelerometer. Zo kunnen ze nog nauwkeuriger inzicht krijgen in hoe verschillende activiteiten die de blauwe vinvis onderneemt van invloed zijn op zijn hartslag. Ook zijn er plannen om de hartslag van andere walvissen, zoals de gewone vinvis en bultrug, te meten.
Bron: Scientias
