Onderzoek door Nederlandse en Indonesische experts toonde aan dat de oorlogswrakken van Hr. Ms. De Ruyter en Hr. Ms. Java volledig zijn verdwenen, en dat Hr. Ms. Kortenaer grotendeels is verdwenen. Het is helaas niet mogelijk vast te stellen wie de schepen heeft geborgen. Indonesië en Nederland hebben afgesproken om nauw samen te werken om Nederlands maritiem erfgoed te behouden en te beschermen.

Deze afspraken tot verdere samenwerking zijn in februari vorig jaar vastgelegd in een Memorandum of Understanding tussen Nederland en Indonesië. Dit schrijven  minister van Defensie Ank Bijleveld-Schouten en minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven in een brief aan de Tweede Kamer welke zij mede namens minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra stuurden.

Hr. Ms. Java

Niets verdachts, geen schroot

In november 2016 bleek tijdens een duikexpeditie van het Karel Doorman Fonds dat de scheepswrakken (gedeeltelijk) zijn verdwenen. Indonesië en Nederland hebben vastgesteld dat de wrakken zonder vergunning van de Indonesische autoriteiten op industriële wijze zijn geborgen. Indonesische autoriteiten verklaarden dat ze niets verdachts zagen in de dichtstbijzijnde havens in de periode dat de wrakken waarschijnlijk zijn geborgen. Volgens de Indonesische autoriteiten is er, voor zover na te gaan, lokaal geen schroot van de wrakken aangeboden. In Zuidoost-Azië is vaker sprake van (grootschalige) illegale berging.

De ministers vinden het jammer dat er geen duidelijke antwoorden zijn te geven op de vraag hoe deze scheepswrakken zijn verdwenen. “De nauwe samenwerking met Indonesië is echter  gewaardeerd en heeft het wederzijds begrip vergroot over de waarde van oorlogsgraven en de uitdagingen die er zijn bij het beschermen hiervan”, schrijft minister Bijleveld. Het gezamenlijke onderzoek legde een stevige basis voor een nauwere samenwerking.

Hr. Ms. Kortenaer

Historische scheepswrakken

Op verzoek van Nederland staan de locaties waar de De Ruyter, de Java en de Kortenaer lagen sinds 7 juli 2017 als ‘historic shipwreck’ op nautische kaarten van Indonesië. Dat betekent dat er niet meer mag worden gedoken, geankerd of gevist op of rondom de locaties. Beide landen bekijken nog of de locaties van de scheepswrakken ook kunnen worden aangemerkt als Cultural Heritage en plek van herinnering.

Indonesische en Nederlandse deskundigen hebben de suggestie gedaan de locaties van de wrakken verder te onderzoeken, informatie over de locaties van scheepswrakken uit te wisselen en de rechten en plichten van de kuststaat en vlagstaat bij de bescherming van scheepswrakken gezamenlijk verder uit te werken.

Maleisië

In de zeeën rondom Maleisië ligt een aantal Nederlandse onderzeeboten. Ook dit zijn oorlogsgraven. Eén van deze wrakken is zwaar beschadigd door een illegale bergingsoperatie. Om de wrakken te beschermen tegen verdere beschadiging overlegt Nederland met Maleisië over bescherming van de wrakken.

Lees ook: Drie eeuwen oude wrak van een Nederlands schip ontdekt voor de kust van Mexico.