De Saba Bank, Nederlands grootste beschermde natuurgebied, is een enorme onderzeese berg van 40 bij 60km bij het piepkleine eilandje Saba in de Caribische Zee. De afgelopen 2 weken onderzochten onderzoekers met het onderzoekschip de Pelagia uitgebreid de Saba Bank. Gedurende de eerste week werd een nog niet eerder bekend uitgebreid koraalrif ontdekt.

Het koraalrif ligt ver weg in een uithoek van de Saba Bank en is in een extreem goede conditie. Koraalrifexperts Erik Meesters van Wageningen Marine Research (WMR) en Fleur van Duyl van het Koninklijk Nederlands Instituut der Zee (NIOZ) beamen dat ze nog maar zelden zo’n gezond koraalrif gezien hebben. Grote richels begroeid met zachte en harde koralen vertonen een schoonheid die doet denken aan de koraalriffen van 50 jaar geleden toen ‘bleaching’, het verbleken van koralen door te warm zeewater, een gevolg van klimaatverandering, nog niet bestond. “De koralen die we zagen hadden geen enkele vorm van beschadiging en zagen er super gezond uit. Dit geeft ons weer wat hoop dat er misschien meer van zulke goede gebieden zijn waar koralen het nog steeds goed doen.” De koraalrifbiologen denken dat met name de afgezonderde positie van de Bank ervoor zorgt dat het koraalrif in zo’n goede conditie verkeerd. De Sababank ligt geïsoleerd in de Caribische Zee, ver van eilanden waar de zeewatercondities door vervuiling vaak slecht zijn.

Enorme gaten

Op de laatste dag van de expeditie werd nóg een ontdekking gedaan. In tot nu toe nog weinig bestudeerd deel van de Saba Bank werden enorme gaten gevonden die er uitzien als meteorietinslagen. Fleur van Duyl denkt dat ze waarschijnlijk ontstaan zijn door oplossing van de kalkbodem van de Bank tijdens periodes waarin de zeespiegel een stuk lager lag en de Bank boven zee uitstak. “Mogelijk zijn het dolines gezien hun grootte en ronde vorm. Op de bodem van 1 van die gaten op een diepte van 120m ontdekten we grote velden van vreemd gevormde stenen”, zegt Erik Meesters. In een surrealistisch landschap leek het alsof iemand duizenden bijenkorven had neergezet waardoor een labyrint was ontstaan. Het blijkt dat de bodem van deze kuil is bedenkt met kalkvormende algen die in de rustige omgeving zijn uitgegroeid tot enorme velden van vreemd uitziende levende stenen. Ook waren er koralen tot een diepte van 100m.

Menselijke invloed Saba Bank

“Het is een geweldige ontdekking”, zegt Erik Meesters. “De Saba Bank is misschien wel het meest bijzondere natuurgebied dat Nederland bezit en we moeten er extreem voorzichtig mee omgaan. Op de bovenkant van de gaten rond de 70m vonden we al tekenen dat er door menselijk toedoen veel schade is aangericht. Overal lagen kapotte en omgedraaide koralen. Mogelijk dat er geankerd is in deze kwetsbare gebieden. Omdat het zeer diep is, groeien de koralen er heel langzaam en duurt het extreem lang om te herstellen.” “Daarom is het des te belangrijker dat we dit gebied verder onderzoeken en beschermen”, besluit Fleur van Duyl.

Openingsfoto: Patrick Beijk

Bekijk ook: Herstel koraalriffen Saba Bank belangrijk voor natuur en inkomsten