Zoetwaterduiken is mijn passie. De Toolenburgerplas is de bron geweest voor mijn zoete voorkeur. Ik neem jullie mee terug naar waar het allemaal begon. Jullie zijn gewaarschuwd.

Tekst en foto’s: Janny Bosman

Al meer dan 20 jaar duik ik in eigen land en er is nu pas bij mij een redelijk evenwicht tussen zout- en zoetwaterduiken. Laat ik voorop stellen dat de kleurenpracht en het onderwaterleven in de Oosterschelde en de Grevelingen moeilijk te verslaan zijn door zoet.

En dat zal ongetwijfeld bij veel duikers een drempel zijn om zoetwaterduiken te maken. Zo in de beginjaren van de duikhobby wordt er nog weleens een nachtduikje of een ‘spoelduikje’ gemaakt in een zoetwaterplas, en dan het liefst nog dicht bij huis. Iedereen beleeft het op zijn eigen manier en eigenlijk was ik net zo. Nu is het anders.

Ik plan zoetwaterduiken en ga doelbewust onder. En met name in de Toolenburgerplas. Daar kom ik nooit teleurgesteld het water uit. Genoeg reclame op papier, we gaan er maar eens duiken. Wellicht kan ik het zoete, ondergewaardeerde duikwater hiermee wat meer op de voorgrond krijgen, want dat verdient het!

Zeg nou eerlijk, de eerste gedachte is toch ’walvishaai’?

‘s Zomers luieren tussen de waterplanten en algendekens.

Knakkie en Vlekkie

De Toolenburgerplas is een zandafgraving en ligt in Hoofddorp. Eenvoudig gezegd: op een steenworp afstand van de Haarlemmermeerse Bosplas. Mijn duiken start ik vaak bij het surfstrandje vlak bij restaurant Long Island. Het parkeerterrein is ruim en vrij toegankelijk.

Het afgebakende duikgebied ligt recht achter het restaurant. Via het surfstrandje is het eenvoudig te water gaan. In het duikgebied zijn enkele objecten afgezonken voor duikers zoals rifballen, wrakjes, houten manden en korven. Met name baarzen, snoeken en zwartbekgrondels zijn graag bij deze korven. De waterplanten groeien ’s zomers overvloedig in de oeverzone.

Snoekbaars in het voorjaar.

Blankvoorn zoek je vooral ondiep.

Nachtduiken Toolenburgerplas

Tijdens nachtduiken kan je in het ondiepe deel blankvoorn en kleine modderkruipers vinden. Maar waar de Toolenburgerplas bij duikers bekend om is geworden, zijn de Europese meervallen (Silurus glanis). Waar zij zich ’s winters ophouden voor de winterslaap… ik heb ze nog niet gevonden. Maar in het voorjaar, wanneer de watertemperatuur lekker begint te stijgen, komen ze naar de oeverzone. Mijn allereerste ontmoeting met een Europese meerval was hier, in 2009.

Ik weet niet wie er harder schrok, de meerval of ik. Het was ‘Knakkie’, allemachtig wat een beest. De rechterbaarddraad is geknakt en staat nu naar boven gericht. De afgelopen zes jaar kom ik haar in de zomerperiode tegen. Ik herken de verschillende meervallen via vlekpatronen aan de rand van de staart of de typische kenmerken zoals bij Knakkie of ‘Vlekkie’. Jullie raden het al, deze laatste heeft een crèmekleurige vlek bovenop, achter de kop.

Meerval

Meervallen zijn best wel nieuwsgierig en zij komen naar jou toe, draaien dan doorgaans weer een rondje en komen vaak nog een keer bij je kijken.

Je kunt beter niet zelf naar ze toe zwemmen want daar houden ze niet van. De lengte van zowel Knakkie als die van Vlekkie is 120 cm. ‘Bolle’ is de grootste met zijn 150 cm. En dan zijn er zeker nog drie tussen de 90-110 cm.

Snoek, altijd een leuk fotomodel.

Genoeg te zien in de Toolenburgerplas

Diepe duiken maak ik niet in de Toolenburgerplas. Wat ik zoek, bevindt zich in de oeverzone tot maximaal acht meter diepte. Snoekbaars in het voorjaar. Blankvoorn, paling, zwartbekgrondels en de kleine modderkruipers tijdens nachtduiken. Karper en zeelt in mindere mate, vooral in de paaiperiode. Er is dus genoeg te zien! Grote vissen zoals paling, snoekbaars, snoek, baars en zo nu en dan een meerval behoren tot een regelmatige ontmoeting tijdens de zoetwaterduiken.

Toegegeven, een kleurenpracht zoals in de Grevelingen vind je zeker niet in zoet water. Maar wel veel onderwaterleven dat zeker de moeite waard is. Inmiddels ken ik de meervallen goed, en zij mij denk ik ook wel. Naast de meerval zijn de andere vissen zoals snoeken en baarzen redelijk goed te benaderen en voor mij een geliefd onderwerp.

Deze jongens maken het zoetwaterduiken daarom ook zo leuk. En een leuke bijkomstigheid: je hoeft niet te spoelen! Ik zeg: ga ervoor, maar pas op! Voor je het weet, ben je misschien net zo’n ‘zoetekauwer’ als ik.

De instap bij restaurant Long Island is eenvoudig.

Info Toolenburgerplas

De Toolenburgerplas ligt vlak bij Hoofddorp. De ingang van het parkeerterrein ligt tegenover IJweg 1215. De dichtstbijzijnde vulstations zijn Duikcentrum Nieuw-Vennep, Duikservice Hillegom en Duikcentrum The Wave.

Faciliteiten

Toiletten vind je op het zonneveldje links, achter het bruggetje. Restaurant Long Island ligt naast het surfstrandje waar je wat kunt eten en drinken.

Handig om te weten

Wanneer het zicht in de zomer slecht is in de Haarlemmermeerse Bosplas, dan is het zicht in de Toolenburgerplas juist redelijk tot goed. In de winter is dit omgekeerd. Pas op met je opstijging tijdens zonnige dagen of wanneer er een goed surfwindje staat: het kan druk zijn aan de oppervlakte! Zoek meerval ‘s zomers ondiep tussen de waterplanten waar ze verdekt onder kunnen liggen.

Adres: IJweg tegenover 1215, Hoofddorp.

Bekijk ook: Spiegelplas, Heerlijk helder duiken om de hoek