Kun je afvallen met duiken? Het wordt tenslotte sportduiken genoemd. Dit klinkt voor mij wel heel erg aantrekkelijk! Ik raak altijd heerlijk ontspannen van duiken. Ik krijg geen verhoogde hartslag / ademhaling en raak niet bezweet van het duiken. Duiken voelt daarom helemaal niet als sporten voor me. Het zou toch fijn zijn als ik wat kilo’s kwijtraak bij het uitvoeren van mijn hobby!

Tekst: Frank Appelman

Duiken kost energie, en dus verbrand je calorieën bij het duiken. Iemand die zwaarder weegt, verbrandt meer calorieën bij een inspanning. Een zoektocht op internet levert op dat je met een uur duiken ongeveer 400 tot 700 calorieën verbrandt. Om je een idee te geven; bij een potje basketballen verbrand je net zoveel calorieën!

Waar komt die energieverbranding bij het duiken dan vandaan?

Dit is van meerdere factoren afhankelijk, wat niet goed te vatten valt in een formule. De gebruikelijke formule houdt alleen rekening met duiktijd en lichaamsgewicht. Er zijn echter nog andere factoren verantwoordelijk voor het verbranden van meer of minder calorieën.

Afvallen en hydrostatische druk

Het lichaam wordt extra belast door de hydrostatische druk. Het hart krijgt door verschillende mechanismen extra bloedvolume te verwerken, waardoor het harder moet werken. Bij ademhaling is meer spieractiviteit nodig om tegen de hydrostatische druk in te kunnen ademhalen. Daarnaast is de perslucht wat je inademt dik en droog, wat een extra belasting voor de longen betekent. Dit alles kost energie.

Watertemperatuur en afvallen

Het lichaam is altijd bezig om de lichaamstemperatuur op 37°C te houden. In water koel je 20 keer sneller af dan op het land. Tijdens het duiken verbruikt je lichaam dus energie om warm te blijven. Je kunt je voorstellen dat hoe kouder de watertemperatuur is, hoe meer energie je verbruikt om je lichaam op warmte te houden. Maar óók in de tropen met een watertemperatuur van 28°C verbruikt je lichaam energie om de lichaamstemperatuur van 37°C te behouden!

Omgevingstemperatuur

Ook de omgevingstemperatuur heeft invloed op de hoeveelheid energie wat je verbrandt. Het aan- en uitkleden van de duikuitrusting kan al een heel karwei zijn. Zeker in tropische temperaturen kun je hierdoor behoorlijk verhit raken. Het lichaam heeft dan energie nodig om weer af te koelen. Bij een omgevingstemperatuur rond het vriespunt werkt het juist de andere kant op; het lichaam heeft energie nodig om op warmte te blijven.

Bootduik versus kantduik

De energie welke je verbruikt om ín het water te komen bepaald ook hoeveel calorieën je verbrandt. Bij een bootduik hoef je niet veel te sjouwen met je duikspullen (alhoewel het soms ook wel een worsteling kan zijn om na de duik weer ín de boot te komen!). Bij een kantduik moet je kortere of langere afstanden afleggen met je duikuitrusting. De duikuitrusting kan bij elkaar wel 40kg wegen. In Zeeland moet je een dijk over lopen en is de instap niet altijd heel makkelijk. Een kantduik kost daarom meer energie dan een bootduik.

Zwemmen en afvallen

Zwemmen vergt spieractiviteit. Zeker met duikuitrusting op je rug, kost het meer energie om te zwemmen. Je ondervindt meer weerstand van het water door slechte stroomlijning. Hoe sneller je zwemt, hoe meer energie je verbruikt. En zwemmen tegen de stroming in, vraagt uiteraard nog meer spieractiviteit om voorwaarts te kunnen bewegen.

Hoe kun je berekenen hoeveel energie je verbrandt bij het duiken?

Een manier om te berekenen hoeveel calorieën je verbrandt bij een inspanning, is door gebruik te maken van de MET-waarde. MET staat voor Metabolic Equivalent of Task. Binnen de inspanningsfysiologie is MET een meeteenheid voor de hoeveelheid energie die een bepaalde activiteit kost, vergeleken met de hoeveelheid benodigde energie in rust. Eén MET is gelijk aan 3,5 ml zuurstof per kg lichaamsgewicht per minuut.

Een MET-waarde van lichamelijke activiteiten varieert van 0.9 (slapen) tot 23 (hardlopen 22km/u). Een MET-waarden van 1 geeft aan dat je stil zit. Duiken heeft een MET-waarde van 7, wat betekent dat je 7 keer zoveel calorieën verbrandt in vergelijking met stil zitten.

Om het totale energieverbruik van een inspanning in te schatten, kun je gebruik maken van de volgende formule:

– MET-waarde x 3.5

– Uitkomst x lichaamsgewicht (in kg)

– Uitkomst / 200

Je berekent hierbij hoeveel calorieën je verbruikt per minuut. Wat betreft het duiken wordt in deze formule dus geen rekening gehouden met temperatuur, soort duik en omstandigheden van de duik.

Als voorbeeld een duiker die 80kg weegt. Middels gebruik van de formule weten we dat hij 9,8 calorieën per minuut duiken. Bij een uur duiken verbrandt hij dus 9,8 x 60 = 588 calorieën.

MET-waarden gebaseerd op het “Compendium of Physical Activities”, te vinden in dit document of op https://sites.google.com/site/compendiumofphysicalactivities/home.

Meer informatie over gevolgen van hydrostatische druk, zie bij Hart en duiken of Longen en duiken.

Meer informatie over gevolgen van watertemperatuur bij het duiken, zie bij Onderkoeling en bevriezing.

Meer lezen van Franka Appelman:  www.duikdokter.com