In 1492 zette Columbus voet aan wal in het land dat hij al snel de naam ‘rijke kust’ gaf. Nog altijd houdt Costa Rica haar naam hoog: de waanzinnige natuur blijft je elk moment verbazen. Of het nou om manta’s, nieuwsgierige aapjes of ondoordringbare nevelwouden gaat… Zoals de Tico’s zelf zeggen: geniet van het leven. En eerlijk, je kunt hier ook niet anders. Pura Vida!
Drie dagen op rij een manta op het huisrif. Het is niet te geloven. Op Facebook zijn we al lekker gemaakt door Rich Coast Diving, met wie we twee dagen gaan duiken. Zouden de manta’s ook nog even op ons wachten voordat ze weer verder trekken? We zijn in Playas del Coco, een heerlijk relaxed Caribisch dorpje aan de Pacifische kust van Costa Rica. Het mag de naam toeristisch hebben, maar de gezellige restaurantjes en vrolijke mensen maken het al gauw dat je je thuisvoelt.
Rich Coast Diving is de enige PADI 5* CDC in Costa Rica en bevindt zich in het hart van het dorp. De Nederlandse Brenda en Martin van Gestel staan sinds 2005 aan het roer en hebben ook de PADI Green Star Award gekregen; ze dragen zorg voor de omgeving en hanteren het no glove, no touch beleid. Sinds ze hier op vakantie zijn gekomen, zijn ze nooit meer weggegaan: «Duiken is zo ontzettend gaaf! De Pacific kan van de een op de andere dag veranderen. We hebben stierhaaien, witpuntrifhaaien en manta’s. Witpuntrifhaaien zijn vrij normaal om te zien, dagelijks komen we ze tegen. En gisteren hebben we weer een manta gespot!» vertelt Brenda enthousiast.
Het liefst wil ik in een streep naar het water rennen en hem zelf zien, maar eerst checken we nog een keer alle spullen voordat die naar onze boot worden gebracht – een schitterende, comfortabele catamaran omgebouwd voor duikers. Mijn moeder (in de volksmond wordt ze al snel mama Elly genoemd) is ook mee, zij duikt niet, maar gaat snorkelen. Samen met nog een andere snorkelaar heeft ze een eigen gids toegewezen gekregen. Hoe luxe wil je het hebben! Het is nog geen tien minuten varen naar Tortuga Island (letterlijk: schildpadeiland), een enorme rots met nog een iets kleinere ervoor die samen inderdaad net een grote schildpad vormen. We leggen de catamaran aan een verankerde boei vast bij duikstek Argentina en hoopvol kijk ik naar het water.
Wat een ruimte! De catamaran is heerlijk om vanaf te duiken.
«Normaal zien we ze nu heel snel,» aldus de zeer positief ingestelde Martin. Hij en Brenda duiken zo met ons mee. En hij krijgt nog gelijk ook. «Mobula, mobula!» roept een van de diveguides ineens. Nog geen 20 meter van de boot verschijnen enkele vinnen boven water. Mijn hart begint direct sneller te kloppen. Ik wil het water in! «Manta raya, manta raya!» klinkt vervolgens. Snel maken we ons gereed en ik geef mijn moeder nog even een knuffel voordat ik het water in spring. Kom maar op met die grote roggen!
Drie manta’s
Wanneer ik het water raak, hoor ik direct: «Rechts van je!» Ik steek gelijk mijn hoofd onder water, ik heb nog niet eens de tijd gehad om te deflaten. Dan zie ik een enorme zwarte manta onder me door zwemmen. Wat is hij groot! Naar mijn idee heeft hij wel een spanwijdte van zeven meter breed. Heel langzaam zwemt hij verder. Ik daal af en kijk om me heen. Het zicht is milky, dat komt door het vele plankton. En dat is nu juist waar de manta’s op afkomen. «Hij kan ineens uit het niets naast je opdoemen,» had Martin me al gewaarschuwd, en dat is nu precies wat er gebeurt. Hij zwemt rakelings langs me heen! Je moet 3 meter afstand houden maar dat lukt niet echt, aangezien de manta steeds dichterbij lijkt te komen. Ik kan recht in zijn oog kijken. Wauw, zo bijzonder. Hij heeft zijn cephalic lobes netjes opgerold die nu dus recht vooruit steken als bij een mobula. Ik kan zijn vijf kieuwen tellen. Op zijn buik heeft hij meerdere donkere vlekken. Hij zwemt rustig door, heel relaxed. Martin en Brenda zwemmen wat dieper, de manta laat zich opzettelijk kietelen door hun bubbels. Een rilling van genot gaat door hem heen.
De manta laat zich opzettelijk kietelen door onze bubbels. Een rilling van genot gaat door hem heen.
https://www.facebook.com/Duiken.nl/videos/1643908392319382/
Ik kijk naar boven of ik mijn moeder zie. Waar is ze? Zij heeft de manta toch ook wel gezien? Hij zwemt rond de 2 tot 5 meter diepte, dus ook perfect zichtbaar vanaf het wateroppervlak. Daar zwemt ze! Mijn hart maakt een sprongetje. Ze zwaait en aan de manier waarop, begrijp ik dat ze de manta ook heeft gezien. Maar of het niet gekker kan, verschijnen er nog twee manta’s ten tonele. Weliswaar iets ‘kleiner’ en zelfs eentje zonder staart. Deze zijn wel meer verlegen dan hun grote broer, want deze zwemt weer op een haar na langs me. De oceaan is zo groot, maar blijkbaar is dit nu dus even zijn lievelingsplek. Tijdens de veiligheidsstop zien we de manta’s voor het laatst. ‘Jullie weg, wij ook weg,’ lijkt het wel. Aan boord tref ik ‘mama Elly’ met een gelukzalige glimlach op haar gezicht. Haar ogen stralen en ze is helemaal vol van de manta. Voor mij is die blik nog wel het mooiste van heel deze dag.
https://www.facebook.com/Duiken.nl/videos/1649985745044980/
Door de honderden puffers krijgen we nauwelijks de kans om ander leven te spotten.
101 puffers
«We gaan een Puffer Fish Specialty opzetten,» vertelt Brenda trots. Ik knik en werp haar een gemaakte glimlach toe. Een puffervis specialty… Waarom zou je dat nou doen? «Omdat er hier wel honderden zitten! We weten niet waarom, maar ze zijn er wel!» legt ze enthousiast uit. Wederom schenk ik haar mijn best gemeende lach, echt geloven doe ik het nog steeds niet. Maar eenmaal onder water neem ik alles terug. Het is bijna een overkill aan puffervissen bij duikstek La Tortuga. Allemaal egelvissen zitten letterlijk tegen de rotsen aangeplakt. In grote kluwen van wel tien, twintig stuks. Het doet me denken aan die paddenfoto’s waarbij er meerdere op elkaar zitten, maar nu dus met allemaal puffervissen. Ze zijn totaal niet schuw. Tussen de rotsen liggen een hele grote, een iets kleinere en kleintje: het kleintje veilig tussen de twee grote in. Net een familie!
Eentje is wel heel nieuwsgierig en zwemt recht op me af. Met zijn gekke vinnetjes snel heen en weer bewegend, kijkt hij me recht aan. Het lijkt net alsof hij op het punt staat ‘om te vallen’, zo probeert hij zichzelf in evenwicht te houden. Zijn linkeroog draait naar rechts, zijn rechter blijft me aankijken. Dan besluit hij het maar voor gezien te houden en hovert weg.
‘Door de egelvissen de zeepaardjes niet zien’ gaat gelukkig niet op, want Martin heeft er twee voor ons gevonden. Gewoon, zomaar, twee bij elkaar nog wel. Wat zijn ze groot! Degene die ik even voor mezelf heb, glijdt langzaam over de bodem. Hij is ook helemaal niet verlegen! Zijn staartje pakt ineens een steen vast en hij windt zichzelf eromheen. We zwemmen door naar een klein wrakje van een tugboat dat hier al 14 jaar op de bodem rust. De bemanning bestaat uit – je raadt het al – meer dan 100 egelvissen. In, op, eronder… Ze zijn overal. Dit bootje was zeker gezonken met al die vissen als het boven water had gedreven. Een witpuntrifhaai zwemt steeds een vast rondje om het wrakje heen, waarschijnlijk ziet hij wel een lekkere prooi in de grote school sergeant-majoors die aanwezig zijn. Eenmaal boven water bied ik mijn oprechte excuses aan Brenda aan en geef me vast op voor de specialty. Die wil ik wel volgen! Dezelfde avond upload ik nog mijn foto van de manta op de Manta Trust pagina. Ik ben heel erg benieuwd welke manta we gezien hebben en wat erover bekend is.
Meer info Rich Coast Diving: www.richcoastdiving.com
MANTA TRUST
«In de database van Costa Rica zijn nu 28 manta’s opgenomen»
Sarah Travers is werkzaam voor Manta Trust en is verantwoordelijk voor alle sightings in Costa Rica. Een interview.
Wat een gave baan. Hoe verzamel je alle informatie? Ik sta in contact met lokale duikscholen en met ConnectOcean, die ook data verzamelen over mariene leven. Alle informatie die ik binnenkrijg over manta’s in Costa Rica, verwerk ik in onze database. Het is heel belangrijk om alle geïdentificeerde manta’s te vergelijken om zo te bepalen of het nieuwe zijn of dat ze in het gebied zijn teruggekeerd.
Je kunt nu je foto uploaden via de website, maar je bent met nog iets veel handigers bezig? We zijn bezig met een Citizen Science app die dankzij de software direct de ID kan bepalen van de gespotte manta. Indien de software de manta herkent, krijg je gelijk te zien welke manta het is en waar hij al eerder gespot is. Iedereen die deze manta bij ons had aangemeld, krijgt een update over de sighting. Wanneer het een nieuwe manta is, mag de duiker of snorkelaar de rog een naam geven. Dankzij de foto’s kunnen we meer te weten komen over de individuele manta’s, de populaties en hun migratieroutes. Meer informatie helpt ons om betere beslissingen te nemen wanneer we bescherming willen bieden aan deze schitterende dieren.
Hoeveel manta’s zitten er nu in de Costa Rica database?
Deze is nog vrij nieuw, we hebben tot nu toe 28 manta’s erin opgenomen waarvan eentje twee keer is gezien. Het is nu het mantaseizoen (november tot februari) en ik moet nog meer sightings verwerken. Ik hoop dat we eind van dit jaar 100 manta’s in ons systeem hebben!
Hoe kan ik als duiker helpen? Door een duidelijke foto van de buik van de manta te uploaden op www.mantatrust.org met de vermelding waar je hem gezien hebt en welke dag. Houd je ook aan het protocol voor duiken met manta’s: blijf op 3 meter afstand en ga niet in de weg zwemmen. Help mee door bewustwording bij anderen te creëren over deze magische wezens en wat we kunnen doen om ze te beschermen. Op dit moment zijn we met PADI en Project AWARE bezig om een Manta AWARE Specialty op te zetten, vergelijkbaar met de Shark AWARE Specialty.
Bekijk ook: DUIKEN Lezersreis Costa Rica
