De geschiedenis van de Mayan Riviera cenotes, en dus ook van de Cenote Dos Ojos, begint ongeveer 145 miljoen jaar geleden met de formatie van het enorme kalksteenplateau van het Yukatan schiereiland in het zuiden van Mexico. Wat we vandaag de dag zien is het resultaat van wisselende periodes van ijstijd en minder koude tijden.

Tekst: Claudio Di Manao

Toen het water op de planeet geconcentreerd was op de polen en daar enorme gletsjers vormde ging het zeeniveau en daarmee het waterpeil omlaag en ondergrondse karstkanalen werden lege grotten. In die tijdperken was water meteorisch en door druipen en vermenging met CO2 vormden zich uitgestrekte ondergrondse kathedralen van calciumcarbonaat. Deze grotten werden weer breder toen het waterpeil weer steeg.

In sommige gebieden stortten de daken van de grotten in en kwam de onderliggende, waterhoudende grondlaag bloot te liggen. Dit is hoe de cenotes, heilige plaatsen voor de Maya’s, ontstonden. Cenote Dos Ojos (twee ogen in het Spaans) heeft zijn naam te danken aan de twee openingen in de rots boven de bron, die op twee ogen lijken.

Het grottensysteem

Cenote Dos Ojos is een grottensysteem, met andere woorden een netwerk van grotten, volgelopen ondergrondse tunnels en cenotes die allemaal met elkaar in verbinding staan en eindeloos veel duikmogelijkheden bieden.

Briefing

The site is buried in the woods. In the past, the only way to reach it was by trekking for a long time over sharp rocks, with your tank on your back and diving boots protecting your feet. Nowadays, there is a large parking space, and the platform to get in and out of the water has been made broader and more comfortable. There are multiple diving possibilities in Dos Ojos. For the cavern route, that does not require an actual technical diving certification, there are two lines to follow: the ‘Barbie line’, and the ‘Bat Cave line’, that lead respectively to what is called Barbie, and to the Bat Cave. An experienced and well-equipped cave diver can, on the other hand, indulge in 82 kilometers of tunnels, caves, and other cenotes.

Cenote Dos Ojos, de Barbie lijn is 515 meter lang

Wat maakt cenote Dos Ojos uniek

Cenote Dos Ojos is zonder enige twijfel de beroemdste cenote ter wereld. De adembenemende omgeving, het gemak van het water ingaan en zijn veelzijdigheid hebben zeker aan zijn cultstatus bijgedragen, maar de meest verdiende Oscar (en hij zou er zeker een handvol verdienen) gaat naar de Directeur Fotografie. In het diamantachtige water, dat vaak zo helder is dat je gelooft tussen kolommen en stalagmieten te vliegen, speelt het licht verstoppertje in tunnels en kalkstenen formaties van een glaciale zuiverheid of het regent neer in dikke stralen vanuit de openingen van de gewelven om zich in het glasachtige element te storten in een scenario dat aan de fantasie ontsproten lijkt te zijn. Bij het verder gaan lijken de donkere, reusachtige kolommen in het licht van de lampen vanuit de dieptes van het heelal op te doemen. Het effect is psychedelisch, als een raam uitziend op een andere wereld. Een ‘fysiek andere wereld’ die daarom gemakkelijk gedocumenteerd kan worden met een onbeperkt aantal verbazingwekkende beelden, maar ook een ‘psychisch andere wereld’ waar metaforen en suggesties op hun gemak rondzwemmen tussen culturele en symbolische verwijzingen van de mythe van de Minotaur tot aan The Doors.

Perfect uittrimmen

De milieu om je heen is uitzonderlijk delicaat. Een cenote is een soort museum waar de kunstenaar miljoenen jaren heeft besteed aan het scheppen van zijn kunstvoorwerpen; nog een rede om voortdurend het drijfvermogen en je uitrusting te controleren. Het gevaar van het aanstoten van een onschatbare kalksteenformatie met je duikfles is groot. Daarom adviseren talloze deskundigen om een zijdelingse configuratie (sidemount)  te gebruiken, zelfs voor duiken in spelonken of voor recreatieve duiken.

Perfect uittrimmen, ongeacht welke configuratie je gebruikt, is een niet bespreekbare voorwaarde voor deze duik. Duikers lopen voortdurend het risico op beschadigen van oeroude structuren, maar ook op het doen opwarrelen van sediment wat het zicht tot nul reduceert. Het trimmen moet zo gebeuren dat de vinnen hoger dan het hoofd zijn. De correcte beenslag is de schoolslag. De lijn is de enige levensredder die de duikers naar de uitgang zal voeren. Verlies hem nooit uit het zicht, raak het contact ermee nooit kwijt. Droevig maar waar is dat verdwaald raken in een afgesloten omgeving gemakkelijker is dan het lijkt.

Volg, waar het gaat om de luchtvoorraad, de regel van de derden, die op de volgende manier samengevat kan worden: een minimum van 140 bar als je het gebied van de grot binnengaat en een minimum van 80 bar als je teruggaat naar het gebied van de spelonk.

PAS OP

Vast raken is de op een na grootste oorzaak van fatale ingevallen. De voornaamste oorzaak van overlijden tijdens een grotduik is contactverlies met de lijn. Verlies de lijn nooit uit het oog en raak nooit het contact met de lijn kwijt wanneer je hem moet vasthouden.

Vast raken. Let op de vorm van vinnen en de uitrusting, vast raken in de lijn komt vaak voor.

Claustrofobie. Zelfs als het gaat om grote passages, kunnen mensen die daar zelfs maar een beetje last van hebben, zich beter niet wagen aan een trip die 30-40 minuten kan duren met niets anders dan rotsen boven hun hoofd. In dat geval kun je maar beter overwegen om in open zee te duiken tussen Playa del Carmen en Cozumel, wat net zo buitengewoon is.

Weiger te duiken als je je gedwongen voelt verder te gaan dan je duikbrevettering, jouw comfortzone, zowel fysiek als psychologisch en/of jouw ervaringsniveau.

Ga niet verder de ‘spelonkenroutes’  (recreatief) tenzij je een gebrevetteerde grotduiker bent, zelfs als jouw gids probeert je ertoe over te halen.

Jouw gids moet minstens een gebrevetteerd divemaster en grotduiker zijn, met een configuratie van duikmateriaal van een grotduiker.

4:1. Het maximum aantal duikers per gids is 4.

Grot of cavern?

Een spelonkenduik of cavernduik wordt gezien als een recreatieve duik indien hij uitgevoerd wordt met natuurlijk licht en waar geen obstakels zijn in de richting van het oppervlak. De maximum directe afstand tot het oppervlak moet niet meer dan 60 meter zijn (40 volgens sommige organisaties). De maximum diepte moet niet meer bedragen dan 20 meter (30 volgens sommige organisaties). Meestal is het gebruikte materiaal hetzelfde als voor andere recreatieve duiken.

Grotduiken.  Om verder te gaan dan de limieten van het spelonkduiken is een brevettering als grotduiker vereist, wat gezien wordt als “technisch”. Het materiaal verandert drastisch, beginnend met de lengte van je slangen en de configuratie. Voor sommige duiken kunnen er trimixtraining en decompressieprocedures vereist zijn.

Cenote Dos Ojos, type duik: cavern/grotduik

Ervaringniveau: cavern-/grotduik specialty

Locatie: 20°19’28.88″ N – 87°23’31.16″ W

Maximum diepte: 9.1 m

Omvang grottensysteem: 82 km

Maximum diepte grottensysteem: 119,2 m

Start van de exploratie: 1987

Bron: DAN Alert Diver

Bekijk ook: Playa del Carmen: verrassend veelzijdig