Haaienvlees verkocht als zwaardvis… Meer dan de helft van alle soorten haaien en roggen die in de Middellandse Zee leven, wordt bedreigd. Bijna een derde staat op het punt om lokaal uit te sterven. De verontrustende status van deze toppredatoren in de Middellandse Zee is een duidelijk signaal dat de gezondheid van de Middellandse Zee, aan het aftakelen is. De belangrijkste oorzaak: overbevissing. Dat blijkt uit een nieuw rapport van WWF.

Haaien in de Middellandse Zee bedreigd door overbevissing

In het nieuwe rapport, genaamd “Sharks in Crisis: A Call to Action for the Mediterranean”, wordt het meest recente onderzoek gepresenteerd dat laat zien hoe niet-duurzame en soms illegale visserijen de populatie haaien en roggen in de regio heeft uitgeput. De situatie wordt nog eens verslechterd door een gebrek aan beheer en handhaving van de visserij en de markt. Daarnaast is er een algemeen gebrek aan data en kennis. Het rapport wordt gepubliceerd voorafgaand aan Shark Awareness Day, op 14 juli.

“Haaien dreigen te verdwijnen uit de Middellandse Zee. Hun snelle achteruitgang is een ernstig signaal. Het laat zien hoe de gezondheid van onze zee achteruitgaat als gevolg van overbevissing”, aldus Giuseppe Di Carlo, directeur van WWF Mediterranean Marine Initiative. “Alle mediterrane landen zijn hiervoor verantwoordelijk. Haaien maken al duizenden jaren deel uit van onze zee en cultuur. We moeten snel handelen om ervoor te zorgen dat ze ook onderdeel van onze toekomst blijven”, waarschuwt Di Carlo.

Bijvangst

Uit het rapport blijkt dat overbevissing de grootste bedreiging is voor haaien en roggen in de Middellandse Zee. Elke soort visserij draagt hieraan bij. Er wordt hier gericht gevist naar bepaalde soorten haaien voor de verkoop, maar een groot deel wordt gevangen als bijvangst (onbedoelde vangst). Deze bijvangst wordt vaak simpelweg teruggegooid in zee, meestal al dood.

Meer dan 60 soorten werden geregistreerd in sleepnetten. In sommige gebieden vertegenwoordigden haaien en roggen meer dan een derde van de totale vangst door beuglijnen. Grote aantallen raken verstrikt in drijfnetten en de ernstig bedreigde witte haai werd aangetroffen in ringzegenvaartuigen. Zelfs in de kleinschalige visserij blijken haaien en roggen een significant deel van de bijvangst uit te maken.

Haaienvlees verkocht als zwaardvis

Naast de visserij, dragen ook plasticvervuiling en visfraude bij aan de afnemende aantallen van haaien in de Middellandse Zee. In het geval van plasticvervuiling raken haaien meer en meer verstrikt in plastic, vaak met de dood tot gevolg.

Daarnaast blijkt er sprake te zijn van visfraude. Dit houdt in dat vis dat aangeboden wordt aan consumenten, zoals mediterrane zwaardvis, eigenlijk illegaal verhandelde haaienvlees bleek te zijn. Dit is gebleken uit DNA-testen van mediterrane vis. Het illegaal verhandelen van haaienvlees heeft ook gezondheidsrisico’s voor de consument, aangezien veel haaiensoorten hoge concentraties kwik bevatten die ver boven de veilige wettelijke limieten liggen.

Van de DNA-testen op een Griekse markt, bleek 56 procent dat aangeboden werd aan consumenten verkeerd gelabeld te zijn. Na onderzoek bleek een deel van de verkochte vis afkomstig van bedreigde en beschermde soorten te zijn.

WWF raadt aan om altijd de VIS-wijzer te raadplegen bij het aankopen van vis.

Effectieve oplossingen

“Er is geen tijd om te verliezen”, aldus Di Carlo. “We willen samenwerken met vissers en regeringen om het beheer van onze kwetsbare zeedieren te verbeteren en effectieve oplossingen inzetten om een einde te maken aan de overbevissing en verspillende bijvangst van haaien.”

Oplossingen die in dit rapport worden geadviseerd zijn het beter beschermen van belangrijke leefgebieden van haaien en roggen, zoals de kraamkamers, plekken in zee waar haaien en roggen hun eieren afzetten of waar jonge haaien en roggen opgroeien. Maar ook het gebruik van vismethodes die bijvangst verminderen of voorkomen. Het verbeteren van kennis door het verzamelen van data van verhandelde soorten is belangrijk om de dieren beter te kunnen beschermen en voor transparantie en legaliteit in de visserijsector.

Openingsfoto blauwe haai: Rene Lipmann

Bekijk ook: Ook vissen herkennen zichzelf in de spiegel