Stress is een vast onderdeel van ons leven geworden. En een bepaalde mate van stress is goed voor ons bestaan. Maar vaak verandert dit in een te veel aan stress. We moeten van onszelf en onze omgeving steeds meer in kortere tijd.

Bij stress komt je lichaam in een toestand van verhoogde paraatheid. Dit houdt in dat je bloeddruk omhoog gaat, net zoals je hartslag. Je gaat sneller ademhalen en let minder goed op de dingen om je heen. Dat betekent natuurlijk ook wat voor het duiken. Door de snellere ademhaling kun je minder goed trimmen. Je krijgt dus problemen met je drijfvermogen. Er blijft meer lucht in je longen zitten doordat je sneller en oppervlakkiger ademt en je drijfvermogen neemt dus toe. Als je dit merkt, neemt het stressniveau toe. Hierdoor verslechtert de situatie alleen maar verder. Als je deze spiraal niet doorbreekt dan ontstaat er paniek. De gevolgen hiervan zijn ons allemaal bekend. En het zou niet de eerst keer zijn dat dit uiteindelijk leidt tot een dodelijk einde. Als je gaat duiken is het dus verstandig om bij jezelf na te gaan hoe relaxed je bent. De mate van zelfstandig keuzes maken is belangrijk. Zowel voor als tijdens de duik. Als je je gedwongen voelt dingen te doen die je niet wilt, of niet de juiste training hebt gehad voor het type duik, dan is de kans op stress extra groot. Bij stress voor de duik moet je denken aan de duikplek die je gaat bezoeken. Hoe ga je het water in, wat denk je te verwachten. En als het dan misgaat, wat moet je dan doen. En wat kunnen dan weer de gevolgen zijn. In je hoofd kunnen dit soort zaken enorme proporties aannemen en al voordat je het water in bent, voor veel stress zorgen.

Stress tijdens de duik

Stress tijdens de duik is te verdelen in een aantal punten. Als eerste lichamelijke stress. Denk hierbij aan relaxte of inspannende duiken. Maar ook vermoeidheid en verminderde weerstand gaan dan een rol spelen. Evenals zeeziekte. Er zijn natuurlijk ook psychologische oorzaken. Deze kunnen bestaan uit onzekere gevoelens over de duikstek en je vaardigheidsniveau. Inschattingsproblemen komen in deze zin regelmatig voor. Zo van: «Ach dat kan ik wel». Maar dat het dan onder water net even anders is. Het niet nakomen van afspraken tijdens de duik die voor die tijd wel gemaakt zijn. En natuurlijk doet alcohol en/of medicijngebruik ook wat met je op psychisch gebied.

Het derde onderdeel is dat van het materiaal. De onbekendheid met bijvoorbeeld je huuruitrusting. Of je snapt toch eigenlijk niet zo goed hoe je kompas werkt of je vergeet te kijken op je duikcomputer of je manometer. Het volgende punt is een veel voorkomende vorm van stressuitlokking: de weersomstandigheden. Zaken als koude, warmte, storm en zeker onweer kunnen je stressniveau aardig opkrikken. Evenals slecht zicht of juist heel helderblauw water zonder referentie. Maar ook stroming en grotten horen tot deze categorie.

Gebrek aan vaardigheden

De laatste factor is die van gebrek aan vaardigheden. Veel van ons duiken alleen tijdens vakanties en dan is het moeizaam je vaardigheden goed op peil te houden. Het is dan verstandig voor je het water ingaat weer even een update te doen van je skills. Zowel lichamelijk en geestelijk. Kortom, er zijn veel factoren die stress kunnen uitlokken voor en tijdens het duiken. Wees dus op al deze onderdelen voorbereid en zorg ervoor dat je training en ervaringsniveau passen bij de duiken die je in de planning hebt.

Tekst: Menno Gaastra, Menno is duikmedisch arts en medisch directeur DAN Europe Nederland

Bekijk ook: Lucht, nitrox en vermoeidheid