In de Vinkeveense plassen wordt gewerkt aan het behoud van de kwabaal. Deze ‘oud-Hollandse’ vissoort wordt al sinds de ijstijd in Nederland gespot, maar momenteel zijn er nog maar weinig van over. Met financiële steun van provincie Utrecht probeert een onderzoeksteam van stichting RAVON één van de laatste populaties kwabalen van Nederland veilig te stellen.
Leefomstandigheden kwabalen
“We proberen helder te krijgen wat voor soort leefomstandigheden belangrijk zijn voor kwabalen”, vertelt Martijn Dorenbosch van RAVON. Dorenbosch is als projectleider betrokken bij het onderzoek naar de kwabalen in de Vinkeveense plassen. Het aantal waarnemingen van kwabalen daalt al vijftig jaar sterk.
“Ik vroeg me af wat er aan de hand is met de kwabaal. Ik heb een onderzoeksproject opgezet en ben met een team aan de slag gegaan om te kijken hoe we de kwabaal kunnen redden”, vertelt Dorenbosch over het project.
Waar kunnen kwabalen in de Vinkeveense Plassen schuilen zonder last te hebben van de exotische rivierkreeft. Foto: Rene Lipmann
Veiligstellen kwabaal populatie Vinkeveen is cruciaal
De onderzoeker vervolgt: “De kwabaal behoort inmiddels tot de zwaar beschermde soorten. Om de soort voor Nederland te behouden, is het veiligstellen van de populatie in Vinkeveen cruciaal. Maar eigenlijk weten we nog maar weinig van de vis en van de wenselijke leefomstandigheden. Met het onderzoek proberen we onze kennis te vergroten.”
Schuilplaatsen
De kwabaal moet gezien worden als een ‘gids’ voor andere soorten. Andere dieren die in ondiepe oevers leven, zoals de snoek, bittervoorn en rivierdonderpad, profiteren ook van eventuele aanpassingen en verbeteringen in het leefgebied.
Uit het onderzoek is al duidelijk geworden dat kwabaal in Vinkeveen sterk te lijden heeft onder de exotische rivierkreeft. “We zien dat de rivierkreeft letterlijk de inheemse kwabaal verdrijft. Daarom proberen we nu constructies te bedenken waar kwabalen in kunnen schuilen, zonder last te hebben van deze exoten”, legt Dorenbosch uit.
De exotische rivierkreeft verdrijft letterlijk de inheemse kwabaal. Foto: Janny Bosman
Voortplanting
Het project in de Vinkeveense plassen heeft een duidelijk doel. Dorenbosch: “Het doel is inzichtelijk maken wat er moet gebeuren om de populatie kwabalen in de Vinkeveense plassen te laten groeien. De ideale uitkomst is dat we eind 2021 weten of er voortplanting plaatsvindt.
Het is daarbij belangrijk om te zien in wat voor soort leefomgeving dat gebeurt. Als we daar grip op kunnen krijgen, kunnen we samen met water- en natuurbeheerders specifieke aanpassingen doen om het de kwabaal beter naar de zin te maken in de Vinkeveense plassen.”
Investering provincie
Provincie Utrecht stelt in 2021 vanuit de zogenoemde uitvoeringsverordening subsidie Biodiversiteit (USB) ruim 1,4 miljoen euro beschikbaar voor projecten die werken aan verhoging van de biodiversiteit. Het project van RAVON krijgt ook subsidie. “De provincie financiert het onderzoek.
Ik vind het goed dat de provincie met de subsidie het signaal afgeeft dat het behouden van de kwabaal in de Vinkeveense plassen belangrijk is”, aldus Dorenbosch.
Kwabaal (Bron: blikonderwater.nl)
Met de inwerkingtreding van de Wet natuurbescherming (Wnb) op 1 januari 2017 zijn provincies verantwoordelijk geworden voor behoud en herstel van de biodiversiteit.
De uitvoering van de biodiversiteitsimpuls loopt voor een groot deel via subsidies. Om de uitvoering van projecten ter versterking van de natuurkwaliteit mogelijk te maken, is de Uitvoeringsverordening Subsidie Biodiversiteit (USB) opgesteld. Projecten die als doel hebben de biodiversiteit te behouden, te herstellen en te versterken, kunnen aanspraak maken op het geld.
Tekst: provincie Utrecht
Foto kwabaal: blikonderwater.nl
