Nieuw onderzoek suggereert dat de zwangere zeepaard vaders zelfs een soort placenta bezitten.

Bij bijna alle gewervelde dieren is het zo dat de moeder de jongen op de wereld zet. Zeepaardjes vormen daarop een eenzame uitzondering; bij hen is het de vader die de jongen draagt en baart. En een nieuw onderzoek toont nu aan dat die zwangerschap veel complexer is dan gedacht en misschien zelfs wel minstens zo complex is als die van andere gewervelden – waaronder onszelf – waarbij de moeder de kinderen draagt en op de wereld zet. Dat is te lezen in het blad Journal of Comparative Physiology B.

Placenta

In het blad beschrijven onderzoekers de ontdekking dat zwangere zeepaardjes voedingsstoffen doorgeven aan de tot wel duizenden embryo’s in hun broedbuidel. “We weten nu dat zeepaard-vaders tijdens de zwangerschap voedingsstoffen naar de baby’s kunnen transporteren,” vertelt onderzoeker Camilla Whittington.

“En we denken dat ze dat doen via een placenta. Het is niet exact zo’n placenta als we bij mensen zien – zo hebben de zeepaardjes bijvoorbeeld geen navelstreng.”

Hoe de zeepaardjes er in afwezigheid van zo’n navelstreng toch in slagen om voedsel bij hun ongeboren jongen te krijgen, is een vraag voor vervolgonderzoek.

“Of de ontwikkelende baby’s absorberen de voedingsstoffen die hun vader in de broedbuidel uitscheidt, of ze slikken deze in,” zo vertelt Whittington aan Scientias.nl. Ze voegt eraan toe dat er meer organismen zijn die wel zoiets als een placenta bezitten, maar een navelstreng missen.

“Zo hebben bijvoorbeeld de zwangere hagedissen die we bestuderen ook een placenta, maar geen navelstreng.”

Vet

De onderzoekers kunnen op basis van hun studie ook meer zeggen over het type voedingsstoffen dat de vaders hun kinderen meegeven. Het blijkt onder meer te gaan om energierijke vetten. De jongen gebruiken deze vetten om te groeien en zich verder te ontwikkelen.

Embryo’s in een laat stadium (15-20 dagen), die nog steeds de dooier van de moeder absorberen door hun abdominale epidermis

Bijdrage van moeder

Overigens zijn ongeboren zeepaardjes als het om hun voeding gaat niet volledig afhankelijk van hun vaders. Ze ontvangen ook voeding via hun eidooier, die afkomstig is van de moeder. “De bijdrage van de vader is klein,” zo vertelt Whittington, “Waarschijnlijk veel kleiner dan de bijdrage die de moeder via de eidooier levert aan het voeden van de embryo’s.”

Immuunsysteem

En toch is de bijdrage van de vader onmisbaar. Want behalve voedingsstoffen levert deze ook zuurstof aan de embryo’s. En daarnaast past hij ook zijn immuunsysteem omwille van die embryo’s aan. “Onze genetische studies suggereren dat de vaders de immuunomgeving in de broedbuidel zorgvuldig reguleren om te voorkomen dat de ontwikkelende embryo’s door het immuunsysteem van de vader worden afgestoten en om de embryo’s tevens tegen infecties in de broedbuidel te beschermen.”

Investeren

Met dat alles in gedachten krijg je toch een heel ander beeld van de zwangerschap van zeepaardjes. De vaders zijn geen passieve dragers van hun kinderen, maar leveren een actieve bijdrage aan hun welzijn.

“Onze resultaten laten zien dat mannelijke zeepaardjes tijdens de zwangerschap veel energie in hun baby’s investeren. En daarmee stapelt het bewijs dat de mannelijke zwangerschap net zo complex is als die van vrouwtjes in andere soorten, zich op,” stelt Whittington.

Opvallend

Dat er ondanks de grote verschillen tussen zeepaardjes en andere gewervelden – waaronder mensen – toch zulke grote overeenkomsten zijn tussen de wijze waarop ze hun ongeboren jongen beschermen en voeden, is ronduit opmerkelijk. “De voortplanting van dieren is ongelofelijk divers en de zwangerschap van mannelijke zeepaardjes is daar een mooi voorbeeld van,” stelt Whittington.

“De zwangerschap is onder gewervelde dieren meer dan 150 keer geëvolueerd en ons onderzoek laat zien dat er veel overeenkomsten zijn tussen zwangerschappen bij vissen, reptielen en zoogdieren. Wat zo verrassend is aan de overeenkomsten tussen de zwangerschap van mannelijke zeepaarden en de zwangerschap van vrouwtjes die tot andere soorten behoren, is dat de zwangerschapsweefsels compleet verschillend zijn.

Mensen dragen hun embryo’s in de vrouwelijke geslachtsorganen, terwijl zeepaardjes ze in een broedbuidel op de buik dragen.

Dus deze weefsels kennen een totaal verschillende oorsprong en dat maakt overeenkomsten tussen de zwangerschappen van beide soorten zo opvallend.”

De onderzoekers zijn in hun nopjes met de resultaten, maar erkennen dat meer onderzoek hard nodig is. Zo willen ze niet alleen graag achterhalen hoe de vader de voedingsstoffen precies bij zijn kinderen brengt, maar zijn ze ook nieuwsgierig of de embryo’s op de één of andere manier invloed uit kunnen oefenen op de hoeveelheid voedsel die ze van hun vader ontvangen.

Voortplanting zeepaardjes

De voortplanting van zeepaardjes is opmerkelijk. De ontwikkeling van de eieren gebeurt namelijk in een broedbuidel op de buik van het mannetje. Voor de paring wordt een uitgebreide paringsdans gemaakt waarbij ook de kleuren vaak veranderen. Het vrouwtje brengt tijdens de paring, waarbij de staarten van een koppel verstrengeld zijn, de eicellen in kleine aantallen tegelijk in de buidel, waarna het mannetje ze bevrucht met zijn zaad.

Het mannetje beschermt de embryo’s in de buik tot deze zelfstandig kunnen leven waarna ze de buidel verlaten.[3] Er zijn wel meer diersoorten, ook vissen, waarbij de man de jongen verzorgt, maar bij een zeepaardje vindt zelfs de bevruchting in het mannetje plaats, wat uitzonderlijk is. Zeepaardjes zijn monogaam, althans, bij enkele soorten kan na een cyclus van bevruchting en uitbroeden wel van partner worden gewisseld.

Aangezien het mannetje belast is met het uitbroeden van de jongen, kan het vrouwtje direct weer beginnen met het produceren van nieuwe eitjes. Het omgekeerde rollenpatroon leidt er ook toe dat bij deze dieren de vrouwtjes met elkaar wedijveren om de gunst van de mannetjes. Bij de meeste dieren vechten de mannetjes juist om de vrouwtjes, zeker bij vissen.

Bron: Scientias