Verscholen onder het wateroppervlak in de Grand Harbour van Malta, liggen de restanten van torpedobootjager HMS Maori. Zij droeg bij aan de ondergang van het geduchte Duitse slagschip Bismarck in de Tweede Wereldoorlog en zorgde voor flinke treffers bij andere belangrijke zeeslagen. Er is niet heel veel meer over van dit prestigieuze schip, maar onder water ademt ze nog steeds onoverwinnelijkheid uit.
Machtige Maori
Het is lastig voor te stellen dat dit vroeger het zenuwcentrum van de geallieerde vloot in de Middellandse Zee was. Duitse en Italiaanse bommenwerpers verpulverden de Grand Harbour en de stad Valletta waardoor er metershoog puin in de straten lag. Maar nu zie je daar nauwelijks wat van terug. Veel
gebouwen zijn na de Tweede Wereldoorlog hersteld of herbouwd en zowel de stad als haven stralen nu een en al rust en historie uit.
HMS Maori
Bastion St. Elmo kijkt wakend uit over de haven, een formidabele vesting die bekend staat om zijn belangrijke rol tijdens de Turkse belegering in 1565. Een klein plezierbootje vaart voorbij op het licht golvende water en de zon in combinatie met de felblauwe lucht maken het geheel ansichtkaartwaardig. De reden dat we hier zijn ligt echter ónder het wateroppervlak. Daar ligt de HMS Maori verborgen, een torpedobootjager vernoemd naar de inheemse bevolking van Nieuw-Zeeland.
Sink the Bismarck
De HMS Maori werd in 1937 in de vaart genomen en in dienst aangesteld in 1939. Vanaf dat moment maakte ze deel uit van de HMS Cossack’s division. Samen met andere torpedobootjagers escorteerde ze konvooien en patrouilleerde in 1940 in de Noordzee. In mei 1941 droeg ze bij aan de vernietiging van een van de twee grootste Duitse slagschepen: de Bismarck. Dit 242-meter lange oorlogsschip was op weg om de geallieerde konvooien in de Noord-Atlantische Oceaan zware schade toe te brengen. Het Duitse slagschip had haar vernietigende kracht al meer dan eens bewezen, zeker toen ze de Britse trots, slagkruiser Hood, uitschakelde. Met daar bovenop het gevaar dat de gevreesde Bismarck de aanvoer van oorlogsmiddelen zou afsnijden, gaf Churchill het beroemde bevel: «Sink the Bismarck».
Je hoeft het wrak niet in, naar binnen spieken is ook leuk!
Omdat de Bismarck op dat moment zelf geraakt was en koers zette richting Frankrijk voor reparaties, kwamen de Britten in actie. Samen met vier andere destroyers voer de HMS Maori direct richting het schip. Tijdens een luchtaanval raakte een geallieerd vliegtuig het roer van de Bismarck waardoor het cirkels bleef varen en niet meer kon manoeuvreren. De vijf torpedobootjagers trokken samen rondom het Duitse slagschip en voerden verschillende torpedoaanvallen uit. Geen van beide partijen leed schade, maar wel zorgden ze ervoor dat de schutters van de Bismarck geen oog dicht konden doen. Hierdoor kregen de volgende dag twee geallieerde slagschepen en twee kruisers de kans om alle zware geschutstorens buiten gevecht te stellen. De hoogst overgebleven officier van de Bismarck gaf toen opdracht om het zwaar getroffen schip tot zinken te brengen.
Van de 2000 opvarenden overleefden niet meer dan 114 de slag. De HMS Maori redde enkele van deze overlevenden. De Duitse dreiging met zware oppervlakteschepen behoorde vanaf dat moment tot het verleden.
Een dikke mul spit woest met zijn baarddraden de bodem om.
Op de bodem liggen allemaal hulzen en resten munitie.
De HMS Maori streed hierna mee bij de slag van Kaap Bon in december 1941, waarbij ze met drie andere torpedojagers vocht tegen twee Italiaanse lichte kruisers. De twee kruisers delfden het onderspit. Op 12 februari 1942 lag de HMS Maori aangemeerd in de Dockyard Creek van de Grand Harbour, waar ze geraakt werd door een Duits vliegtuig. De machinekamer stroomde vol en dat was het einde van deze machtige torpedobootjager. Drie jaar later werd ze verplaatst en aan de voet van Bastion St. Elmo heeft ze nu haar laatste rustplaats gevonden.
Nog steeds machtig
Het is eind september maar de zon schijnt daar lak aan te hebben. Met een dikke 35 graden kleden we ons om op de parkeerplaats voor de duik. Gelukkig toverde onze duikgids Willem van Maltaqua een gigantische parasol tevoorschijn zodat we toch nog wat schaduw hebben. Ik kan niet wachten om het water in te gaan, maar voorzichtigheid is geboden op de glibberige trap die de zee in loopt. We zijn de enige duikers tot nu toe en dat vind ik helemaal niet erg. Des te meer kans op mooie foto’s!
Binnenin het wrak is het zicht wonderbaarlijk goed
Eindelijk gaan we kopje onder. Willem waarschuwde ons al dat het zicht hier minder zou zijn dan elders, en dat klopt. De vergezichten die je normaliter in de Maltese wateren hebt, blijven hier uit. We zullen het moeten doen met een kleine 7 meter. We hebben nog geen 10 meter gezwommen of ik zie Willem al seinen. Het is niet waar… Een zeepaardje! Mijn buddy kijkt beteuterd naar zijn camera, met een groothoek komt hij nu niet ver.
We zetten koers richting het wrak over de zanderige bodem, waar genoeg leven op te vinden is. Een dikke mul spit woest met zijn baarddraden de bodem om. Stukjes zand vliegen in het rond waarbij een alle-kleuren-van-de-regenboog pauwlipvis het geheel gadeslaat. En dan zien we haar. De HMS Maori! Er is niet heel veel meer van de torpedobootjager over. De achtersteven is helaas verloren gegaan toen het schip naar deze plek werd gesleept en het geschut werd eraf gehaald om weer te gebruiken tijdens de oorlog. Alleen een gedeelte van de boeg met brug is nog over. De restanten zijn overwoekerd met Neptunusgras en pauwwier.
Het melkachtige water en de zonnestralen zorgen voor een ‘instant vintage look‘.
Nieuwsgierig kijk ik tussen twee brokstukken die naar mijn idee wel een goed thuis aan iemand zouden kunnen bieden. Daar dacht een grote schorpioenvis hetzelfde over, hij ligt heerlijk te slapen op dit beschutte plekje. René zwemt het wrak in, ik blijf aan de buitenkant en spiek door de gaten naar binnen. Het wrak ligt hier al meer dan 50 jaar en voorzichtigheid is daarom geboden wanneer je erin gaat. Onervaren duikers moeten zeker buiten blijven en een wrak vanbinnen bekijken is altijd op eigen risico. Zo door de patrijspoorten ziet het er ook heel erg mooi uit. Zonnestralen proberen door de vele gaten binnen te dringen en schieten alle kanten op. Het melkachtige water geven het geheel een zachte uitstraling, zeg maar een ‘instant vintage look’.
Munitie steekt uit de zeebodem. Aan de achterzijde is het jaartal 1941 leesbaar.
Hulzen
Ik besluit zelf ook een kijkje binnenin te nemen en het zicht is er wonderbaarlijk goed, veel beter dan buiten het wrak. We zitten op 14 meter dus we hebben alle tijd om rustig rond te kijken. We zijn uiterst voorzichtig, we willen niets stukmaken. Op de bodem liggen allemaal hulzen en resten munitie. Stukken van katrollen liggen her en der verspreid. Op het achterste gedeelte ontdekken we een grote school zwartkopzeebrasems die niet van plan zijn hun stek te verlaten. Verderop liggen nog wat losse restanten van de boeg, waar ik de tel kwijtraak bij het aantal grondels en slijmvissen.
We moeten helaas weer terug. Wat een duik! Ondanks dat er niet veel meer van de HMS Maori over is, imponeert ze nog steeds. Het is lastig te beschrijven waarom, maar je voelt het gewoon hier, onder water. Dat dit schip tegen de geduchte Bismarck heeft gevochten is en blijft bewonderenswaardig. Ik herken de plek waar we het zeepaardje zagen en zie René naar me kijken. Zijn ogen zeggen meer dan genoeg. We gaan straks nog een keertje terug, maar nu met macrolens…
En nu mag jij! Bij een tweede duik toch even de macrolens erbij gehaald.
HMS Maori
Bouw: Fairfield Shipbuilding and Engineering Company
In de vaart: 2 januari 1936
Gewicht: 1959 ton
Lengte: 115 m Breedte: 11 m
Snelheid: 36 knopen
Bewapening: 8×4.7 geweren, 4×2 antiluchtkanon, 8×0,5 inch machinegeweren, Mk IX torpedo’s en 30 dieptebommen
Bemanning: maximaal 219
Gezonken: 1942
HMS Maori
Info over de duik
Afstand: 5 minuten zwemmen vanuit de kust
Niveau: alle duikers
Stroming: geen
Diepte: maximaal 18 meter
Zicht: tot 20 meter op de beste dagen
