De sardinetrek is een overblijfsel uit vroegere – koudere – tijden en mogelijk gedoemd om te verdwijnen. De befaamde sardinetrek is een spectaculaire gebeurtenis. Tijdens de trek verplaatsen honderden miljoen sardines zich vanuit de koude wateren nabij Kaap Agulhas noordwaarts, richting de warmere subtropische wateren aan de oostkust van Zuid-Afrika.
Wat er echter precies aan deze bijzondere trek ten grondslag ligt, was tot voor kort een groot mysterie. Maar nu denken onderzoekers de mysterieuze sardinetrek te kunnen verklaren.
De sardinetrek
De sardinetrek is één van ’s werelds grootste migraties en wordt ook wel beschouwd als de ‘grootste school op aarde’. Scholen vissen van meer dan 7 kilometer lang, 1,5 kilometer breed en 30 meter diep zijn geen uitzondering. Dit maakt ze duidelijk zichtbaar vanuit vliegtuigen.
De migratie trekt vele roofdieren aan. Zo grijpen enorme aantallen dolfijnen, maar ook haaien, zeevogels en zelfs walvissen hun kans om een sardientje mee te pikken.
Hoe werkt het?
Een prangende vraag die wetenschappers echter nog altijd hadden, was hoe deze spectaculaire sardinetrek, waarbij enorme aantallen vissen het tegelijkertijd op een zwemmen zetten, werkt. “Er zitten geen duidelijke voordelen aan deze migratie, dus waarom doen ze het?” Vraagt onderzoeker Peter Teske zich hard af.
In een nieuwe studie hebben onderzoekers gepoogd die vraag te beantwoorden. Hiervoor verzamelde het team, bestaande uit zowel Zuid-Afrikaanse als Australische wetenschappers, genomische gegevens van honderden sardines uit heel Zuid-Afrika.
Twee populaties
De onderzoekers ontdekten dat zich in Zuid-Afrika twee verschillende populaties sardines ophouden; één uit de koel-gematigde westkust (Atlantische Oceaan) en de andere uit warmere wateren aan de oostkust (Indische Oceaan). Elke regionale populatie lijkt aangepast aan het temperatuurbereik die de vissen in hun geboortestreek ervaren.
“Verrassend genoeg ontdekten we ook dat sardines die deelnemen aan de trektocht voornamelijk van Atlantische oorsprong zijn en de voorkeur geven aan kouder water,” aldus onderzoeker Luciano Beheregaray.
Overblijfsel
En dat bracht de onderzoekers tot een mogelijke verklaring voor de sardinetrek. Volgens de onderzoekers wordt de sardinetrek veroorzaakt door opwellend koud water aan de zuidoostkust. De sardines verplaatsen zich vervolgens tijdens deze korte periode naar dit tijdelijke, gunstige leefgebied in de Indische Oceaan.
Zodra deze korte periode echter eindigt, worden ze onverhoopt ingeklemd tussen de kust en warm water, waar de sardines fysiek gezien niet goed tegen bestand zijn.
Waarom de sardines dan toch deze trek ondernemen? De onderzoekers vermoeden dat de sardinetrek een overblijfsel is uit vroegere – koudere – tijden, dat zelfs teruggaat tot de ijstijd. “Wat nu een subtropisch leefgebied is in de Indische Oceaan, was toen een belangrijk kraamgebied voor sardines, waar koud water was,” aldus Teske.
Verdwijning
De adembenemende sardinetrek trekt toeristen afkomstig van over de hele wereld die graag een glimp van het onderwaterspektakel willen opvangen. Maar de bijzondere trektocht is mogelijk gedoemd om te verdwijnen. “Gezien het feit dat aan de migratie voornamelijk sardines deelnemen die hun oorsprong vinden in koud water, kan de verwachte opwarming mogelijk het einde van de sardinetrek inluiden,” zegt Beheregaray.
Als dat gebeurt, heeft dat overigens niet meteen verstrekkende gevolgen. Ondanks de enorme aantallen vissen die ermee gemoeid zijn, is slechts een klein deel van de Zuid-Afrikaanse populatie bij de trek betrokken.
Hoewel het einde van de sardinetrek zou betekenen dat één van de meest spectaculaire migraties van de natuur verloren gaat, zijn de effecten ervan op de populatie als geheel waarschijnlijk verwaarloosbaar.
Bron: Scientias
Ook interessant voor jou:
Blue Ocean Dive Resort: “We zijn eigenlijk een liveaboard aan land in Zuid-Afrika”
Veilig duiken. Wat voor duikmateriaal heb je nodig in eigen land?
