Een klein privé-eiland in een van de meest biodiverse duikgebieden ter wereld: Welkom op Nunukan.

Tekst & foto’s: Daniel Brinckmann

Of hij nu een klein duiveltje of engeltje op zijn schouder heeftt, of zelfs allebei, dat weet ik niet. Maar de ogen van gids Novlin Kalelis stralen van ondeugend enthousiasme. “Het opkomende tij brengt helder water en de volle maan doet de rest”, belooft de 24-jarige gids en wijst naar het rimpelende wateroppervlak. “Vandaag verdient de Nunukan Express zijn naam!” Dat de rust buiten het rif in de prachtige koraaltuin bedrieglijk is, wordt al snel aangekondigd door de wapperende rode gorgonia die voor ons onder water als startvlag fungeert. 

Het wordt een razendsnelle duik. Zodra we de polepositie bereiken, begint de race richting het zuidwesten. Scholen grote makrelen, doktersvissen en vlaggenbaarzen halen ons moeiteloos in langs de steile wand. En tegenover bolides zoals de twee grijze rifhaaien en tonijnen heb ik, beperkt door mijn camerabehuizing en aangedreven door vinnen, helemaal geen schijn van kans. De dikke gevlekte adelaarsrog is met een gedurfde duikvlucht op 40 meter diepte gelukkig wel enigszins bij te houden. Op de finishlijn in het blauw en zelfs bij de pitstop van het schoonmaakstation houden favorieten als haaien, rog- en Napoleonvissen wat meer afstand dan hun collega’s elders. Aziatische beleefdheid? Als we twee kilometer en drie duiklocaties verder weer uitstappen bij de prachtige koraaltuin op het huisrif, is het elkaar high-fiven aan de oppervlakte onvermijdelijk.

Rif met vele gezichten

Zelfs ervaren duikers mogen niet zonder boot vanaf de steiger het water in als de enorme getijdenstroom onverwachte stromingen veroorzaakt. Uren later is duiken op dezelfde plek een fluitje van een cent, het water volledig vrij van stroming maar troebel genoeg om de focus van luipaardhaaien en adelaarsroggen te verleggen naar koffervisjes, zeeslakken en oranje krabben. Het vier kilometer lange huisrif, dat de Extra Divers Resort-eilanden Nunukan en Virgin Cocoa met elkaar verbindt, scoort echter niet alleen met grote vissen, kleine schoonheden en soms spectaculaire ondiepe duikgebieden. Vooral opmerkelijk is de topografische diversiteit, met muren, kloven, gorgonia-eilanden op het diepe plateau, kleine grotten, zachte koralen, met zand bedekte gebieden en stukken die worden gedomineerd door rode algen. Dit huisrif omvat vrijwel alle leefgebieden en dieren die een tropisch buitenrif kan bieden. Niet te vergeten de schildpadden; en dan bedoel ik veel schildpadden. Het Maratua-atol, waar Nunukan zich bevindt aan de zuidrand, staat bekend als het belangrijkste broedgebied voor groene schildpadden in Indonesië en het op één na grootste ter wereld.  

Natuurbescherming als concept

De overvloed aan schildpadden is niet ongewoon en zeker ook het resultaat van menselijk handelen, aldus Beat Waefler, die al elf jaar als manager, duikbasisleider, klusjesman en uitvinder in één het eiland koestert en onderhoudt: “Onze nachtwacht Papa Turtle verplaatst tijdens het seizoen alle op het strand gelegde eieren naar de beschermde broedplaats in het zand en brengt zo jaarlijks meer dan duizend babyschildpadden in veiligheid”, vertelt hij. De liefde voor de natuur beperkt zich hier niet tot schildpadden. Lang voordat het resort in 2008 werd geopend, stond al vast dat het oorspronkelijke karakter van het vier hectare kleine eiland behouden moest blijven. De 22 vrijstaande bungalows die zijn voorzien van airconditioning en weelderige veranda’s strekken zich uit tussen de kokospalmen langs de lagunekant van het geleidelijk aflopende zandstrand. Maar er werd geen boom gekapt voor de bouw. Vooral na zonsondergang laten de dierenwereld op en rond het pad tussen de accommodaties en de gemeenschappelijke ruimte met openluchtrestaurant en bar, duikbasis en cameraruimte duidelijk horen wie de baas is op Nunukan: het rumoerige wildlife!

Het gekletter van strandkrabben op de houten vlonders, de sporen van zeeslangen in het zand, haastig voorbijschietende hagedissen, het gekrijs van vleermuizen en de reusachtige kokosnootkrabben horen erbij, evenals de zeker 1 meter grote varanen die graag wat keukenafval stelen. Het personeel helpt echter graag met afvalverwerking. Afval wordt ter plaatse gescheiden en plastic rietjes en flessen worden vermeden. De eilanden ten oosten van Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo, behoren tot de gebieden die hebben geprofiteerd van duurzaam toerisme. Sinds er meerdere duikresorts zijn rond het hoofdeiland Maratua, waar de lokale bevolking haar brood verdient, blijft men tenminste op de regelmatig bezochte locaties af van dynamiet, haaienvinnen en Napoleonvissen. Hier en daar kan het echter gebeuren dat een beeldschoon rif dat eruitziet alsof het sinds de schepping onaangetast is gebleven, wordt gevolgd door een hopen stenen. Toch heeft auteur Helmut Debelius, wiens ‘Rif- en visgids’ in vrijwel elke duikbasis tussen de Rode Zee en Oost-Azië te vinden is, niet overdreven toen hij begin jaren 2000 Extra Divers-baas Walter Harscher enthousiast maakte voor het ‘legendarische duikgebied’ Maratua en zo de bal aan het rollen bracht. Niet minder dan 872 vissoorten, 507 koraalsoorten en ongewervelde dieren leven tussen de 31 eilanden, zandbanken, zeebergen en riffen die in de diepe zee storten. 

53 treden omhoog, 56 omlaag

Relikwieën uit het Holoceen, toen de zeespiegel 35 meter hoger lag dan nu, zijn de twee kwallenmeren in het atol. Het beroemde ‘Jellyfish Lake’ van Indonesië op het eiland Kakaban, een uur varen verderop, is maar liefst 17 meter diep en met een oppervlakte van vijf hectare zo groot dat het eiland zelf is gereduceerd tot een smalle ring van jungleheuvels tussen de oceaan en het meer. Maar liefst vier soorten kwallen komen hier in grote aantallen voor in het warme water: de bekende oorkwallen uit Europa, kleine dooskwallen, fotogenieke paraplukwallen en de altijd aanwezige mangrovekwallen op de bodem van het meer zijn volkomen onschadelijk omdat hun netelcellen tijdens het aanpassingsproces aan het water – dat duizenden jaren lang door regen is verzuurd – zijn verschrompeld. Ook grondels, zeesterren en kleurrijke sponzen langs de mangrovewortels aan de oever hebben de tand des tijds doorstaan, zodat de verplichte snorkeltocht in deze mysterieuze wereld tijdens de halve dagtocht vanuit Nunukan even indrukwekkend is als de eerste grotduik.

Naast het verplichte T-shirt of Lycra-pak – de tropische zon toont geen genade zien, zelfs niet als het bewolkt is – hebben bezoekers die niet van glibberige dieren houden ofwel schoentjes in hun bagage of ze kunnen zich dankzij het verbod op vinnen na een uur snorkelen tussen rubberachtige kapjes en tentakels als genezen beschouwen van hun kwallenfobie. Vroege vogels kunnen zich bovendien verheugen op voorbijtrekkende voshaaien, tonijnen en grijze rifhaaien voor de steile wand Kelapa Dua. “We doen ons best om elke gast die een week bij ons verblijft, een trip naar Kakaban en onze andere specials aan te bieden”, belooft Beat. 

Nog meer ‘lekkers’

Met ‘andere specials’ bedoelt hij halve dagtrips naar het grotendeels onontdekte atol Karang Muaras met prachtige wanden en grote vissen, naar de pluizige, met macro-motieven gevulde zachte koraalweiden van South Maratua en naar het partnerresort Nabucco. ‘Big Fish Country’, de toplocatie in de monding van een rifkanaal, is de thuisbasis van een enorme school barracuda’s, die met naar schatting 50.000 vissen als een levende muur verschijnen en als een van de drie grootste in Azië worden beschouwd. Zoals gebruikelijk in de Koraaldriehoek barst het ook hier van het kleinere leven. Maar wie hengelaarsvissen, Shaun the Sheep-naaktslakken en andere macro-specialiteiten van zijn verlanglijstje verwacht te kunnen afstrepen, zal wellicht gelukkiger zijn in Lembeh of Ambon. Beat denkt daar anders over: “In totaal kunnen we 70 duiklocaties aanvaren. Ergens zul je je pygmeezeepaardje wel vinden”, plaagt hij. 

Reisinfo Nunukan

Reis:
Langeafstandsvlucht met Singapore Airlines naar Singapore, vervolgens doorvlucht naar Balikpapan en daarna naar Berau. Vanuit Berau is er een boottransfer van ongeveer drie uur naar het eiland. Alternatieve reisroute naar Jakarta, bijvoorbeeld met Qatar Airways, en een directe vlucht van Jakarta naar Berau. 

Nunukan Island Resort:
De 22 individuele bungalows met twee- of eenpersoonsbedden bevinden zich direct aan het strand en zijn uitgerust met airconditioning, kluisje, minibar, muskietennet, badkamer met regendouche en een terras met ligbedden. Naast de open bar boven de kust is er het restaurant waar zowel lokale als internationale gerechten worden geserveerd op basis van halfpension (à la carte ontbijt en viergangendiner) of volpension (met driegangenlunch).
Rupiah, euro, Amerikaanse dollar en online directe overschrijvingen (alleen zonder TAN-code via mobiel) worden geaccepteerd als betaalmiddel. 

Duiken met Extra Divers:
Er worden dagelijks twee bootduiken in de ochtend aangeboden en nog een bootduik in de namiddag, tenzij er halve dagtochten zijn gepland naar Muaras, South Maratua, Big Fish Country of dagtochten naar Kakaban of Sangalaki. Duiken op het huisrif gebeurt op afspraak met bootondersteuning. Ook vroege ochtendduiken en nachtduiken zijn mogelijk. Nitrox is beschikbaar tegen een toeslag. Het ruime duikcentrum heeft een aangrenzende cameraruimte. De uitrusting wordt door het personeel naar de boot gebracht en weer terug. 

Combinatietip:
Bij een langer verblijf in het Maratua-Atol kun je de combinatie van twee eilanden overwegen. Het duikresorteiland Nabucco, dat ook wordt beheerd door Extra Divers, kan eenvoudig worden gecombineerd met een verblijf in Nunukan. Voor degenen die van meer luxe houden, is het buureiland Virgin Cocoa een luxueuze afsluiting.

Prijsvoorbeeld:
16 nachten in een Seafront Room met halfpension (zeven nachten Nabucco en zes nachten Nunukan) inclusief vluchten en transfers vanaf € 3099 euro p.p. De overnachtingsprijs op beide eilanden is gelijk. 5 dagen duiken inclusief tank, lood en boot: Nunukan € 390 p.p., Nabucco € 470 p.p. Visum bij aankomst: 35 Amerikaanse dollar.
 

Meer informatie en boeking: klik hier