Witte stranden, blauwe zee, veel zon en grote cruiseschepen. Is dat waar je aan denkt bij het horen van Aruba? Op zich geen rare gedachte, want bovenstaande is allemaal op dit Caribische eiland te vinden. Maar spannende mountainbikeroutes ook, net als prachtig begroeide wrakken en indrukwekkende landschappen. Aruba heeft meer gezichten dan je denkt.

Tekst en foto´s: Yvonne van der Valk en René Lipmann

Stenen schieten alle kanten op, ik hoor ze onder mijn banden wegspringen. Staand op mijn pedalen probeer ik de klappen van de ongelijke weg zo goed mogelijk op te vangen.
Nou ja, weg… We zijn zojuist off-road gegaan, stenen en kuilen domineren het pad. En eigenlijk is het hier best steil! Mijn mountainbike wint aan snelheid. Echt remmen durf ik niet, dus stuiter ik steeds harder over de bruine bodem. De wind waait door mijn haar, de zon klimt langzaam hoger en een paar honderd meter verder raast de zee. Deze sensationele manier van Aruba verkennen bevalt me wel.

Noordoostpassaat
Castro Perez, manager Ecotoerisme van de Aruba Tourist Authority (ATA), zei het al: «Aruba is niet alleen duiken. Ons eiland heeft zoveel meer te bieden!» En hoewel we deze vrolijke Arubaan graag geloofden, is iemand met de taak het eiland te promoten misschien niet helemaal objectief. Maar de gehuurde fietsen bieden ons de mogelijkheid dit zelf te ontdekken. Bij het California Lighthouse verlaten we de weg om het allernoordelijkste puntje van het eiland te beleven. De tocht wordt ook met landrovers gedaan, maar om 9.00 uur ’s ochtends zijn deze nog nergens te bekennen. Enorme stofwolken blijven ons vooralsnog bespaard. Na de eerste afdaling is de uitgedroogde bodem tamelijk vlak. Er groeit hier niets! Een ruig landschap strekt zich uit met links de Caribische Zee. Langzaam fiets ik die kant uit, maar kom plotseling tot stilstand. Twintig meter onder me beuken golven met grote kracht tegen de rotsen, de noordoostpassaat zweept het water op. Plasjes water in de door het zout uitgevreten rotsen bewijzen met welke kracht het water de hoogte in gewerkt wordt.
Voor deze kust ligt op veertien meter diepte een aantrekkelijk wrak, maar ik begrijp nu waarom nauwelijks op de SS California gedoken wordt. Dat kan alleen bij ongewoon kalm water, slechts enkele keren per jaar.

Onderzeeër
Het contrast met de zuidkant is groot. Ook hier waait het continu, maar de schuimkoppen blijven achterwege en het turkoois­blauwe water doet rustig aan. Voor onze eerste duiken steken we vanuit hotel Talk of the Town straat en strand over en melden ons bij duikcentrum S.E. Aruba Fly ’n Dive. De duikboot ligt aan de steiger, twintig minuten later zijn we bij duikplek de Palm Slope.
Twee murenen imponeren onmiddellijk zodra we op een diepte van twintig meter zijn beland. Hun koppen steken ietwat arrogant uit twee verschillende holen. Grote steenkoralen, zeeanemonen en enorme buissponzen maken er een kleurrijk plaatje van. Vooral de op planten lijkende gorgonen geven het geheel het uiterlijk van een tropische tuin. Het water van 25 graden en goede zicht maken het genieten compleet.
Een grote, doorzichtige oorkwal speelt met het zonlicht, ik kijk hem na terwijl hij naar de oppervlakte zweeft. Een geluid trekt mijn aandacht, een soort gezoem. Ik kan het niet thuisbrengen. Als we later terugvaren vertelt Castro dat het de Atlantis VI was, een onderzeeër die tot vijftig meter diepte kan afdalen om ook niet duikers de prachtige onderwaterwereld te laten zien. Deze toeristische attractie werd door de Aruba Tourism Scholarship Foundation met de Leguaan-prijs onderscheiden. «Een andere Arubaanse trots zijn onze wrakken», gaat Castro door. «Deze staan morgen voor jullie op het programma. Maar eerst gaan we genieten van een Balashi, een lekker koud biertje.»

Fluisterende stemmen
Bij Red Sail Sports aangekomen, ontvangt manager Jerry ons: «Vandaag staan de Pedernalis en Antilla op het programma, respectievelijk 201 en 198 soorten.» Hij is een en al enthousiasme over de biologische rijkdom op en rond de wrakken. Op karton tekent hij waar wat te vinden is: de badkuip van de kapitein, het poetsstation, de tuigage. «Op al die plekken zit zo ontzettend veel vis en leven, je blijft hier nieuwe dingen ontdekken», belooft hij.
Het silhouet van vrachtschip de Antilla is door het wateroppervlak zichtbaar. Een ­fascinerende schim die veel geïnteresseerden aantrekt. Het idee in een pretpark beland te zijn dringt zich aan me op als ik alle boten met duikers en snorkelaars zie. Tot ik afdaal… De Antilla stond bekend als spookschip, omdat de kapitein er steevast in slaagde aan zijn achtervolgers te ontsnappen. En dat is het nog steeds! Het gevaarte strekt zich honderdtwintig meter uit, overhellend naar bakboordzijde. Als ik vanaf twaalf ­meter diepte omhoog kijk, torenen de wanden boven me uit. Door de grote gaten die de tijd erin ­gebeten heeft, valt schemerend groenblauw licht. Het kost me geen enkele moeite hier echo’s en fluisterende stemmen bij te denken. De uitstekende hoornkoralen versterken het mysterieuze effect. Hun ­vertakkingen lijken op tentakels, klaar om iedere naïeveling te verzwelgen.
Ik ruk mijn blik los van het duistere schouwspel en zwem richting tuigage. De lijnen, nu vol buissponzen, kwalpoliepen en waaierwormen, lopen nog steeds vastberaden omhoog en eindigen in het kraaiennest. Het kleurenspektakel is adembenemend, het hele nest is een groot bloemstuk van rode, paarse, blauwe en gele koralen en sponzen.
De natuur heeft alles in het werk gesteld de gevolgen van de explosie die de ondergang van de Antilla betekende, te bedekken. Een explosie die de kapitein zelf veroorzaakte. «Toen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog Nederland bezetten, werd de Antilla aan de ketting gelegd voor de westkust van ­Aruba.» Castro doet verslag als we terug aan boord in het zonnetje zitten. «De autoriteiten verdachten het schip ervan Duitse U-boten te bevoorraadden en gaven de kapitein 24 uur om zich over te geven. Op 10 mei 1940 gaf hij opdracht de stoomketels op te stoken, tegelijkertijd liet hij de machinekamer onder water lopen. Hierdoor scheurde het schip bijna in tweeën! En nu we het toch over ­geschiedenis hebben, vanmiddag neem ik jullie mee naar het Arikok Park. Hier vind je ­tekeningen van de oudste bewoners van Aruba, de Caiquetio’s. Deze stam Arawak­indianen trok vanaf het Orinico-bassin in Zuid-Amerika naar het noorden en bewoonde Aruba rond 1350 voor Christus.»
De parkranger komt meteen zijn wachtershuisje uit als hij onze auto ziet; blij dat hij toeristen iets over het indrukwekkende park kan vertellen. «… Het gebied omvat drie belangrijke geologische formaties die ten grondslag liggen aan Aruba: de lava-, kwartsdioriet– en kalksteenformatie. Deze gesteentelagen speelden een belangrijke rol bij de instandhouding van inheemse planten en wilde dieren…» Voorzichtig rukken we ons los van zijn enthousiaste, maar erg uitgebreide monoloog en lopen het park in. Vanaf een heuvel ontplooit zich een wonderlijke wereld. Zo ver ik kijken kan: cactussen. In alle vormen en maten. Aan de horizon glinstert de zee, geiten schieten tussen grote stenen en doornstruiken door. Castro wijst ons op een schuwe troepiaal, een prachtige vogel met oranje borst. Even later vinden we onder een rotsige overhang de tekeningen.

Geheimen
De laatste dagen duiken we nog op het wrak van de Jane Sea en het Sonesta vliegtuig, snorkelen tussen de mangroven bewaren we voor het laatst. Hierbij kijk ik uit over het zachtblauwe water dat de wortels van de ­bomen kietelt. Een pelikaan komt aanvliegen en stort zich als een komeet naar beneden; zijn vleugels strak naar achteren, bek naar voren. Als hij weer boven komt, zie ik nog net een klein visje spartelen voor hij het gulzig naar binnen slokt. Het moet hier barsten van het jonge spul! Ik kleed me snel om en loop het water in. Het is er inderdaad een drukte van jewelste. Als op een wielerparcours schieten grote scholen kleine vissen haastig tussen de wortels door. Rustig blijf ik kijken en probeer de geheimen van de ­mangroven te doorgronden. Maar de bomen staan dicht op elkaar en we komen niet ­verder dan de buitenste rand. Voor klein spul een perfecte omgeving om in op te groeien.
Het is niet anders, we moeten Castro Perez gelijk geven. Aruba is een veelzijdige vakantie- bestemming met zon, witte stranden, gezellige cafés, historische plekken, gevarieerde natuur en natuurlijk de indrukwekkende scheepswrakken.

TopSpots Aruba
Jane Sea
Een 76 meter lang vrachtschip dat nagenoeg rechtop op de bodem staat. Rond het wrak zie je groene murenen, langoesten en engelhaaien. Niveau: gemiddeld.

Skalahein
Grote koraaltuin met een maximale diepte van 30 meter. Beroemd om de grote scholen barracuda’s, kleurige scholen vis, gorgonen en zeepaardjes. Vanwege de stroming perfect voor driftduiken. Niveau: gemiddeld.

Mike Reef
Grote concentraties gorgonen, hersen-
koralen, zachte koralen en sponzen in ­allerlei kleuren. Grote barracuda’s en regenboogmakrelen patrouilleren over het rif. Diepte: 7 tot 30 meter. Niveau: eenvoudig.

Info: Aruba
REISORGANISATIES
ABC Travel,
www.abctravel.nl
Bonaire Fun Travel, www.bonairefuntravel.nl  
Dimension Travel, www.dimension.travel  
Dive and Travel,
www.diveandtravel.nl  
Diving Adventures, www.divingadventures.nl  
Diving World,
www.divingworld.nl  
Eigen-Wijze
Duik Reizen,
www.ewdr.com  
Travel and Joy,
www.travelandjoy.be 

De reis
Met de KLM, Martinair of ArkeFly van Amsterdam naar Oranjestad.
Vliegtijd: circa tien uur.

Duiken
De watertemperatuur ligt het hele jaar tussen de 25 en 28 graden.
Een 3 of 5 mm pak is dus voldoende.

Dit artikel stond in Duiken 03/2009