Iedereen die ooit Fundamentals of Rec 1 van GUE heeft gedaan, weet direct waar ik het over heb als ik ‘Basic 5’ zeg. Vaardigheden die op zich niet zo moeilijk zijn, maar wat was het destijds een opgave! Hoe komt dat eigenlijk? Waarom ‘trainen’ GUE-duikers duikoefeningen zo veel in plaats van dat ze gewoon duiken en de nodige ervaring opdoen? Sander Evering van Dive Solutions, in het dagelijks leven onder andere GUE-instructeur,legt deze 5 skills tot in detail uit.

Tekst: Sander Evering Foto’s: René Lipmann

Olifant, neushoorn, luipaard, buffel en leeuw. Nou bijna, niet de vijf grootste dieren uit Afrika, ‘The Big Five’, maar de ‘Basic Five’ gaan we hier bespreken! De Basic 5 (B5) is logischerwijs een basisvaardigheid bestaande uit 5 stappen. Het is niet gelijk een skill met een direct toepasbare waarde voor in de ‘echte duikwereld’ zoals gas delen. Je kunt niet ineens achteruit zwemmen of mooi stil hangen. Toch is het een veelbesproken skill met een belangrijke waarde. Maar wat dan precies? Om dat goed uit te leggen is het handig om eerst te begrijpen welke stappen er precies vallen onder de B5.

Stap 1: Automaat uit en in.

Stap 1

De eerste stap van B5 duiden we aan met B5.1 en die bestaat uit het uitdoen van je automaat en deze vervolgens weer in je mond stoppen, klaren en ademen. Daarbij pak je de long hose met je rechterhand, tegen de 2e trap aan, en de boltsnap moet precies tussen je vingers zitten. Belletjes blazen hoeft niet, anders zak je alleen maar naar beneden.

Stap 2: Wisselen tussen primaire en back-upautomaat.

Stap 2

Stap B5.2 gaat iets verder, je doet je automaat uit en je wisselt naar je back-up die onder je kin hangt. Voordat je start, test je de back-up door op de loosknop te drukken, zo weet je zeker dat je een werkende automaat hebt. Je pakt de long hose precies zo vast als bij stap 1, doet deze uit en clipt hem weg aan de rechterschouder D-ring. Ondertussen pak je met de linkerhand de back-upautomaat en doet deze in je mond. Na een korte pauze wissel je weer terug, je clipt de long hose los en wisselt deze met je de back-upautomaat. Bij het terugwisselen naar de long hose gebruik je de loosknop niet alleen om te klaren, je weet ook voordat je gaat ademen dat de automaat naar behoren functioneert.

Stap 3: Doneren van de primaire automaat en wisselen naar back-up.

Stap 3

Bij B5.3 gaat opnieuw de long hose uit, maar nu doneer je deze aan een teamgenoot die tegenover je hangt. Die pakt de long hose vast met de linkerhand en doet er verder niets mee. Vervolgens schakel je over naar je back-upautomaat en je pauzeert kort voor communicatie met het team. Als alles in orde is, ga je eerst verder met het vrijmaken van de lampkabel, deze loopt nog over de long hose. Haal de lampkop van je hand, beweeg deze onder de long hose door en zet hem terug. Vervolgens maak je met de rechterhand de long hose helemaal vrij door deze achter de accu weg te halen en over je schouder te trekken. Nu is de 210 cm lange slang helemaal vrij. Opnieuw pauze en vervolgens moeten alle stappen in de juiste omgekeerde volgorde gedaan worden. Long hose achter de accu, de lampkop over de slang en als laatste krijg je de long hose op een speciale manier terug van je teamgenoot. Hij of zij houdt de slang gebogen vast met twee handen zodat je eenvoudig de slang kunt overnemen en in je nek leggen. Daarna wissel je weer van back-up naar de primaire automaat. Als laatste controleer je of de lampkabel en de long hose niet per ongeluk door elkaar geraakt zijn.

Stap 4: Masker vol en klaren.

Stap 4

Bij B5.4 beginnen de maskeroefeningen door eerst het masker vol te laten lopen en deze vervolgens te klaren. Ook hier let het team goed op en er wordt gecommuniceerd door touch contact om de positie en drijfvermogen te controleren. Dat kan door het vasthouden van een arm, maar ook door de duim in de richting te bewegen zodat degene zonder zicht weet wat er moet gebeuren.

Stap 5: Masker verwijderen en herplaatsen.

Stap 5

Bij B5.5 gaat het masker helemaal af en na een pauze wordt deze weer opgezet. Hierbij blijven de duikers stilhangen, later is er een oefening waarbij je moet zwemmen. Het team blijft tijdens de gehele B5 in een stervorm hangen zodat er efficiënt gecommuniceerd kan worden. Voordat iemand namelijk een skill gaat uitvoeren, moet diegene dat eerst communiceren in het team en het team geeft aan dat hij kan starten wanneer iedereen gereed is. Het is natuurlijk een beetje vreemd om te wisselen van automaten of je masker af te zetten terwijl er niemand op je let. De veiligheid wordt gewaarborgd door oplettendheid te creëren in het team, we noemen dit situational awareness. Dit is onder water zeker geen vanzelfsprekendheid, maar het is goed te ontwikkelen door bijvoorbeeld deze B5 skill. Bij alle stappen zijn erg veel details van belang, nog meer dan hier beschreven staan en de kleinste details kun je alleen in de praktijk leren. Ook is je uitrusting onmisbaar. Het exact uitvoeren van deze stappen is alleen mogelijk als er gebruik wordt gemaakt van gestandaardiseerd materiaal. Hier is dan ook van tevoren uitvoerig aandacht aan besteed!

Logische volgorde

De B5 is deel van de GUE Fundamentals en de Rec 1 opleiding. Het is de eerste echte skill die je onder water doet na houding en ligging. Ook de stapjes staan in een specifieke volgorde en zijn opbouwend. Je ziet dat stap 1, 2 en 3 een opbouw zijn naar het delen van gas. Stap 3 is namelijk het doneren van gas en stap 2 is het wisselen van automaat, bijna gelijk aan het ontvangen van gas. Stap 2 is ook belangrijk bij een andere skill, zoals de V-drill, het bedienen van je kranen. Bij problemen met de set op je rug moet je deze kunnen oplossen en daarbij efficiënt kunnen wisselen van automaat als dat nodig is. Hoe meer je deze stapjes maakt, hoe beter het gaat en makkelijker het wordt. Op een gegeven moment gaat het zo efficiënt dat je er vrijwel niet meer over hoeft na te denken. Dat is precies wat we willen bereiken en dat heet muscle memory. De maskeroefeningen zijn onmisbaar, elke duiker moet zich kunnen redden met een kapot masker en bij slecht zicht. Alleen al het feit dat je weet dat je het beheerst, laat je meer ontspannen tijdens je duiken. Het blijft voor veel duikers een vervelende oefening, maar elke keer weer blijkt: oefening baart kunst! En dat vervolgens het zwaartepunt ineens op het team ligt. Want hoe help je iemand zonder masker? Hoe begeleid en communiceer je en op welke manier kun je de duik het beste afbreken? De laatste twee B5 stappen zijn op deze manier een goede opbouw naar het zwemmen zonder masker.

Field drills

De B5 voer je niet zomaar uit, daar komt nog veel meer bij kijken. Sowieso is het goed om je af te vragen wat precies het belangrijkste is bij het uitvoeren van de B5. Als instructeur let ik natuurlijk op de uitvoering van alle stappen, maar om eerlijk te zijn is dat niet zo moeilijk. Van tevoren krijg je uitleg, een demonstratie op de kant en ga je als cursist ook zelf daadwerkelijk een field drill doen; met automaten en een backplate op de rug oefenen langs de waterkant. Hier begint al het opbouwen van muscle memory. Waar je als instructeur onder water bij deze skill echt op let is de manier waarop de oefening wordt uitgevoerd: horizontaal hangend, stil zwevend en dat in teamverband. De B5 is wat dat betreft een oefening met een relatief lage taakbelasting zodat je aan deze punten kunt werken. Voordat je met de B5 begint is er uitvoerig aandacht besteed aan houding en ligging. Op de B5 staat geen tijdslimiet, het gaat om de kwaliteit. Je kunt de B5 qua stapjes helemaal goed uitvoeren, maar als je daarbij op je knieën zit of op het platform ligt, dan telt het niet. Hang je helemaal perfect horizontaal stil tijdens de B5, maar je hebt geen communicatie met je team of je bent überhaupt alleen, dan telt dat ook niet! Het uitvoeren van een skill in teamverband is een ijzersterk punt binnen GUE. De communicatie is onmisbaar zodat iedereen weet wat er gaat gebeuren en elkaar kan helpen. Zelfs tijdens het uitvoeren van een stapje ‘dwing’ ik mijn cursisten tot het houden van oogcontact, een perfecte manier om je situational awareness goed te krijgen.

Duikoefeningen van onschatbare waarde

Hopelijk helpt deze achtergrondkennis ons duikers elkaar beter te begrijpen. Naast het opdoen van onmisbare duikervaring is het trainen van skills evengoed van onschatbare waarde. De volgende keer dat je ‘duikers’ met stukken uitrusting op het droge ziet lopen of een groepje onder water getallen van 1 tot en met 5 ziet gebaren, dan weet je nu waarom.

Over onze expert

Sander Evering is eigenaar van Dive Solutions. Hij heeft jarenlange ervaring in lesgeven op het gebied van sport- en technisch duiken. Hij is GUE Rec 1-3, Fundamentals, DPV, IANTD en PADI Instructeur. Hij verzorgt daarnaast workshops en persoonlijke trainingen en hij is fanatiek grot- en wrakduiker. www.divesolutions.nl

Bekijk ook: Help! Wat doe ik hier. Trust me dive