Grillig, puur, natuur – dat is tekenend voor de kust van Costa Brava in het noordoosten van Spanje. Harald Hois dook er onder. Hij trof niet alleen een volledig intacte onderwaterwereld aan, maar ook een opmerkelijk toevluchtsoord midden in een natuurgebied.

Met de auto of met het vliegtuig, de Costa Brava is goed bereikbaar. Met het vliegtuig (naar Barcelona of Girona) ben je er zo, met de auto ben je iets langer onderweg. Maar welk transportmiddel je ook kiest, de laatste 13 kilometer van Roses naar Cala Jóncols zijn een pure adrenalinekick. Via een smalle asfaltweg zigzag je over steile klippen. Het asfalt stopt na zeven kilometer en dan is de weg niet langer verhard. Nog eens zes kilometer en vele kuilen in de weg verder, is daar ineens een turkooisblauwe baai.

De baai van Cala Jóncols met het gelijknamige hotel is idyllisch en ademt een onbeschrijflijke rust midden in de ongerepte natuur. Geen grote betonnen hotelkolossen, geen massa’s toeristen, geen lawaai. Niets van dat! Het dorp heeft één hotel met 35 kamers. Dat is het!

De Onyar stroomt door Girona. De oude stad en vesting zijn een bezoek waard.

Druk verkeer: bij Cabo Norfeu zwemt regelmatig een grote school barracuda’s rond.

Rondcirkelende barracuda’s

Juanma en Michael Gomez, de twee eigenaren van het hotel, zijn altijd aanwezig om de gasten persoonlijk te begroeten. De kamers zijn dan misschien niet heel ruim, maar wel licht en vriendelijk. Met de lift gaan we naar de derde etage en genieten daar van een prachtig uitzicht over de baai en op de tuin met olijfbomen en een zwembad. Vanuit de tuin kom je direct op het zand- en kiezelstrand en bij de blauwe zee. Het hotel met de omringende grond past helemaal in de omgeving.

Er zijn meerdere sauna’s en whirlpools, een gezellige bar en een groot en open restaurant/terras. En de keuken? Die is voortreffelijk en buitengewoon creatief! Volpension is geen straf.

EURO DIVERS

De duikspullen brengen we naar het duikcentrum van Euro Divers, dat sinds 2003 onder leiding staat van de Belgische Martine Desitter en Jan Boelen. Martine, die uit Oostende komt, gaat elke dag met de gasten het water in – de teller in haar logboek staat inmiddels op ruim 7000 duiken. Jan komt uit Antwerpen. Sinds 1997 werken zij als duikinstructeurs bij de Euro Divers-familie. Het duikcentrum heeft voor meer dan 30 duikers Mares-duikmaterialen beschikbaar.

Martine Desitter en Jan Boele van Euro Divers.

Er zijn drie duikboten van verschillende grootte. Op de Mar Blava en de Fatrid de Sau is plek voor 35 duikers, met de RIB Pafi worden maximaal acht duikers naar de duiklocaties gebracht. Direct in de buurt van Cala Joncals zijn 18 duikplaatsen, waarvan op 11 regelmatig wordt gedoken. Eindelijk mogen wij ook het water in. Het is met de Pafi maar acht minuten varen naar de rotsformatie El Gato, die zijn naam heeft te danken aan zijn vorm – net een kattenkop!

Via de boeilijn dalen we af. Het zicht is tussen de 10 en 15 meter, prima dus! Tijdens het afdalen valt een enorme pinnacle, een onderzeese bergtop, met rode en oranje gorgonen direct op. Een school monniksvissen met hun zilverglanzende lichamen kruist ons pad op weg naar de 30 meter. Maar eigenlijk hoeven we helemaal niet zo diep – tussen de 10 en 15 meter gebeurt ontzettend veel. Enorme, maar wel schuwe, bruine tandbaarzen houden ons in de gaten. Als we proberen ze op de foto te zetten, schrikken ze en zwemmen ze weg. Jammer. Er zit heel veel vis bij El Gato en het landschap is afwisselend. Kortom, het is een mooie duiklocatie, waar – volgens Martine – het nu en dan ook wel eens kan stromen.

Het duikcentrum Euro Divers vaart met drie boten naar de duikstekken in de omgeving.

«Cabo Norfeo is misschien wel de mooiste duikstek bij Cala Jóncols,» aldus Jan. Dat willen we zelf wel eens zien. En het klopt! De steile wand die afloopt naar 16 meter diepte, is begroeid met de mooiste anemonen. De rots splijt zich en we zwemmen door de spleet naar binnen. Daar kunnen we zelfs even onze neus boven water steken. Maar geadviseerd wordt wel om de 2e trap in de mond te houden. Vele monniksvisjes, regenbooglipvissen, zwartkopzeebrasems, murenen en schriftbaarzen kijken ons nieuwsgierig aan als we langs zwemmen. Ook het macroleven is heel veelzijdig. We zien flabellina’s in diverse kleuren en vormen, slijmkopvissen, kleine beerkreeften, maar ook octopussen en symbiosegarnalen op wasrozen en viltkokeranemonen.

Martine neemt ons mee het blauw in. Daar zien we de zilver glinsterende lichamen van barracuda’s. Een school van zeker 300 exemplaren cirkelt om ons heen. Spectaculair! En dat in de Middellandse Zee!

Licht van boven

Ook La Caverna ontpopt zich als een favoriet. We duiken met de kust aan onze rechterschouder. De bodem is bedekt met enorme rotsblokken. We komen al snel bij de ingang van de grot tussen 12 en 16 meter. Als we erin gaan, valt het daglicht van bovenaf naar binnen. De weg omhoog is echter zo krap dat je alleen bij een rustige zee naar het licht toe kunt zwemmen. Dat geluk hebben we.

De steile wanden rond Cala Jóncols zijn dik bedekt met gorgonen en sponzen.

De wand met overhangen en bochtjes is bekleed met rode gorgonen. En dan komen we bij een kleine, donkere opening in het midden van de rots. Via een korte passage betreden we een kleine ruimte, die eerder breed dan hoog is, met gangen in alle richtingen. Via een spleet dringen we nog dieper in de rotsformatie door – zo’n tien meter en dan houdt het op. Dit is het onderkomen voor een kleine school monniksvissen en enkele schorpioenvissen die in het donker knalrood oplichten als we er met de lamp op schijnen.

Andere klassiekers van Euro Divers zijn El Bisbal, El Fraire, Falcons en ook Punta de las Figueras. Kleine wrakken en grotten (sommige zelfs met vleermuizen), steile wanden, pinnacles, tandbaarzen, murenen, barracuda’s, octopussen, gorgonen en zeenaaktslakken – we komen het allemaal tegen.

Het hotel ligt midden in een natuurreservaat.

Wijn uit de zee

Aan land heeft Hotel Cala Jóncols een verrassing voor ons. Michael en Juanma hebben achter het hotel de kleinste wijngaard van Catalonië, net één hectare groot. De witte druiven van de regionale soort Lledoner Roig worden geperst, waarna het nat wordt gebotteld. De volle flessen gaan vervolgens eerst in een vat, dan in grote kratten van staaldraad (40 flessen per krat) en worden op een diepte van 11-17 meter in de haven van Roses op de zeebodem geplaatst. «De wijn rijpt acht maanden onder water en dat geeft de wijn een bijzonder accent,» vertelt de Diego Soto Olivares, de wereldberoemde expert op het gebied van biodynamica, die als wijnbouwkundige de familie Gomez helpt.

Afhankelijk van de tijd dat de kratten op de bodem blijven liggen, komen ze begroeid met mosselen weer het water uit. Wat de wijn te maken heeft met duiken? Alles! Want Michael Gomez nodigt ons uit om mee te gaan als twee van deze kratten boven water worden gehaald. Het zicht in de haven van Roses zal wel minder zijn dan bij El Gato, maar dit willen we niet missen!

Hefballonnen, hijsbanden, kettingen en luchtflessen voor het vullen van de hefballonnen gaan mee naar beneden. Michael doet het niet voor het eerst, binnen 10 minuten hangt een stalen krat al net onder het wateroppervlak aan de hefballon. Een kraan hijst de krat uit het water, waarna deze naar het depot in de haven wordt gebracht. Daar kunnen de vaten drogen voordat ze naar Hotel Cala Jóncols en andere afnemers worden gebracht. De prijs van een fles witte wijn begint bij 30 euro, voor rode wijn kan de prijs oplopen tot 180 euro.

Achter het hotel is een kleine wijngaard. De wijnkelder is de zee!

500 tuimelaars

Twee projecten zijn onlosmakelijk verbonden met deze regio: een sepiaproject en een project ter bescherming van dolfijnen. Wij ontmoeten Irene Alvarez de Quevedo, een biologe en professor op het gebied van biodiversiteit. Zij brengt de dolfijnenpopulatie in kaart. Al drie jaar vaart ze met haar team zo vaak mogelijk uit om de tuimelaars in de regio te tellen en te documenteren.

In een gebied van circa 50 vierkante kilometer leven hier ongeveer 500 tuimelaars, waarvan inmiddels 230 zijn gedocumenteerd en met naam en nummer in de database zijn opgenomen. Een paar jaar geleden werden de biologen nog door de vissers verjaagd, omdat die dachten dat ze alleen de dolfijnen wilden beschermen en deze juist alle vis opaten. Inmiddels leven de dolfijnen en vissers op goede voet met elkaar. Verhalen doen de ronde dat de tuimelaars de vissen als het ware van bovenaf in het net drukken en de vissers dus meer vis vangen.

Genieten van de flora en fauna in het beschermde natuurgebied Cap de Creus.

Isaac Moya, een van de plaatselijke vissers, en Boris Weitzmann, zoeken bescherming voor de sepia’s. Onder andere de opwarming van de aarde en overbevissing hebben ervoor gezorgd dat hun populatie aanzienlijk kleiner is geworden. Ze willen met hun project samen met vissers in de regio Torrella, Medes en Baix Ter tot L’Estartit en L’Escala samenwerken om het bestand weer te herstellen.

Steeds weer vinden vissers sepia’s en/of eitjes in hun netten. De vissers dragen de dieren en hun eitjes over aan Isaac en Boris. De eitjes gaan de incubator in en uiteindelijk worden de jonge sepiaatjes in zee gezet – dat lukt met 93 procent van de dieren, een mooi succes voor dit project!

Reisinfo Costa Brava

Directe vlucht naar Barcelona of Girona. Dan met de auto verder naar Roses en de laatste 13 kilometer naar Cala Jóncols. Info: www.calajoncols.com.

Accommodatie

Het hotel beschikt over 35 eenvoudige kamers.

Kamer met uitzicht in Cala Jóncols.

Duiken

Het duikcentrum Euro Divers wordt geleid door Jan Boelen en Martine Desitter. Zij duiken op 20 duikplaatsen rond het schiereiland Cap de Creus. Openingstijden: half april tot begin november.

Info: www.euro-divers.com

Dolfijnenproject: www.submon.org

Bekijk ook: Bij Euro Divers Lanzarote zit je goed voor engelhaaien