Je hebt er misschien nog nooit van gehoord, maar het bestaat echt: een vissenbos. In de Vinkeveense Plassen is het eerste vissenbos een feit sinds dit voorjaar. Wat een vissenbos is en wat het ‘doet’, vroegen we aan Alex van der Heiden, opzichter bij het recreatieschap Stichtse Groenlanden.

Een vissenbos is een plek waar vissen beschutting vinden en waar ze veilig kunnen paaien. Op de Zuidplas, vlak bij de N201, is in het voorjaar een proefbos aangelegd. «Daar ligt een weggespoelde legakker waarin we over een gebied van honderd meter houten palen in de grond hebben geplaatst met grote bossen takken ertussenin, vanaf de grond tot aan zo’n vijftien centimeter boven water.

Door de open structuur die zo ontstaat kunnen vissen er veilig zwemmen en hun eitjes afzetten», aldus Alex van de Heiden.

Vogels gebruiken het gedeelte dat boven het water uitsteekt om te broeden en te schuilen, wat natuurlijk de biodiversiteit ten goede komt. Foto: Alex van de Heiden.

Visstand loopt al jaren terug

Het plan voor een vissenbos kwam van natuurorganisatie De Groene Venen en jacht- en visserijvereniging De Goede Vangst, die zich zorgen maakt over de visstand in de Vinkeveense Plassen.

Het steeds helder wordende water met een tekort aan fosfaat, heeft door de jaren heen een grote invloed gehad op het aantal vissen, de biodiversiteit en de algengroei. Algen zijn hard nodig, want ze zijn voedsel voor kleine vissen, die op hun beurt weer op de menukaart staan van grotere vissen.

Het recreatieschap Stichtse Groenlanden heeft de weggespoelde legakker ter beschikking gesteld en de plaatsing van de palen en takken gefinancierd.

«We kijken twee keer per jaar hoe het staat met de visstand in dit proefbos. Inmiddels is al gebleken dat er meer vis zit.

Natuurlijk is dit pas het eerste jaar, dus we moeten nog even afwachten hoe het verder zal verlopen, Maar voorlopig is dit wel een succes te noemen,» vertelt Alex.

De aanleg van een vissenbos blijkt een versterking van de natuur. Foto: Cees Kassenberg

Vogels en scheepvaart

Niet alleen de vissen hebben baat bij vissenbossen. Vogels gebruiken het gedeelte dat boven het water uitsteekt om te broeden en te schuilen, wat natuurlijk de biodiversiteit ten goede komt.

«Daarnaast vormen de ondergelopen legakkers op de Vinkeveense Plassen een gevaar voor de scheepvaart, want je kunt er makkelijk in vastlopen omdat je ze niet kan zien. Door de legakkers zichtbaar te maken met de vissenbossen, wordt dat gevaar een stuk kleiner.

Zo heeft iedereen er voordeel van,» aldus Alex. Bovendien breken vissenbossen de wind en golven, waardoor de eilanden die erachter liggen beter beschermd worden en wordt de legakker-structuur van de plas teruggebracht. Mens en dier kunnen dus samen profiteren van deze mooie oplossing.

Het plan was eerst weggespoelde legakkers af te graven tot een diepte van twee meter, zodat de veiligheid op het water zou verbeteren. Maar zo’n plan zou de natuurwaarde van de ondergelopen akkers te veel naar beneden halen, en werd er anders besloten. De aanleg van een vissenbos blijkt een versterking van de natuur.

Pauze

Alex van der Heiden zou, gezien het succes van het proefbos, graag meer vissenbossen aangelegd zien. «We willen graag verder met dit project maar er zijn veel dingen die eerst geregeld moeten worden, zoals vergunningen en natuurlijk gesprekken met de betrokken overheden.» Ook moet er extra budget geregeld worden want een goedkope aangelegenheid is het aanleggen van een vissenbos niet bepaald.

«De legakker die we voor het proefbos hebben gebruikt, was al voorzien van een bestaand bouwwerk van riet. We hebben daarbinnen gebouwd en dat maakte het makkelijker. Een kale, weggespoelde legakker zal meer werk en dus meer budget vragen,» aldus de opzichter.

Het steeds helder wordende water met een tekort aan fosfaat, heeft door de jaren heen een grote invloed gehad op het aantal vissen. Foto: Cees Kassenberg

Toekomstdromen

Of en wanneer er meer vissenbossen komen is dus nog onzeker, maar een voorzichtig succes als het proefbos in de Zuidplas en alle bijkomende voordelen boven én onder water, smaken naar meer. Het is nu slechts hopen dat we dan verder aan de slag kunnen.

Misschien dat we dan zelfs het zeldzame kwabaaltje vaker zullen gaan zien in de Vinkeveense Plassen, waar nog tientallen ondergelopen legakkers wachten op een geschikte bestemming.

Tekst: Nique Hanskamp Foto’s: Cees Kassenberg