WWF-er Arjan de Groene, oceanenexpert en projectmanager Caribisch Nederland, blogt over zijn ervaringen tijdens een Caribische expeditie. Hierbij worden tijgerhaaien getagt en er wordt een echo van zwangere tijgerhaaien gemaakt.

Ik dein heen en weer op de golven bij de Saba Bank en ben in gedachten verzonken over hoeveel zeedieren er mogelijk onder onze onderzoeksboot zwemmen. Ik heb de biodiversiteit hier al eens eerder met eigen ogen, tijdens het duiken kunnen zien. Het duiken hier is soms lastig vanwege de golven en de stroming, maar het is hier prachtig onder water! En ik denk natuurlijk nog nèt iets meer aan eventuele tijgerhaaien, want….

Ik ben op dit moment aanwezig bij expeditie tijgerhaai! Afgelopen zaterdag is de expeditie gestart op de Sababank in Caribisch Nederland. Ik ben hier samen met een team van biologen en onderzoekers. Vanuit verschillende Nederlands Caribische eilanden zijn we op zoek naar zwangere tijgerhaaien. We gaan ze taggen en we maken ook een zwangerschapsecho. Best wel bijzonder.

Tijgerhaaien

Tijgerhaaien zijn net als veel andere haaiensoorten bedreigd. Het is dan ook belangrijk om ze te beschermen. En om ze goed te kunnen beschermen hebben we zoveel mogelijk informatie nodig over waar ze leven, waar ze eten, waar ze zich voortplanten en wat de huidige bedreigingen zijn. Die informatie hopen we met deze onderzoeksexpedities te verkrijgen.

Tijgerhaaien zijn bijzondere dieren die in relatief grote aantallen voorkomen bij de Sababank. Een tijgerhaai die in 2016 ‘gezenderd’ werd in de buurt van Sint Maarten zwom helemaal naar de kust van Venezuela aan de andere kant van het Caribisch gebied! We weten inmiddels ook dat er zwangere haaien rondzwemmen bij de Sababank, maar we weten niet of ze dit gebied gebruiken als kraamkamer. En ook op die vraag willen we met deze expeditie een antwoord krijgen, zodat we ze beter kunnen beschermen.

Satellietzender op zwangere tijgerhaai (Bron: Daniel Norwood)

De Sababank

We richten ons nu op de Sababank, omdat hier het Yarari zeezoogdieren- en haaienreservaat te vinden is. Deze bank of dit plateau in zee ligt in Nederlandse wateren vlak bij het eiland Saba in het noorden van het Caribisch gebied. Het is één van de grootste onderwaterplateaus in de wereld met unieke natuur.

Het plateau is ongeveer net zo groot als de hele Nederlandse Waddenzee. In dit gebied leven walvissen, zeeschildpadden, haaien, koralen en nog veel meer. Maar we weten nog heel weinig van wat er precies op de bank gebeurt. Dat het een belangrijk natuurgebied is weten we zeker, en daarom heeft de Nederlandse overheid samen met de eilandbesturen afgesproken om van dit gebied een zeezoogdieren- en haaienreservaat te maken, het Yarari-reservaat.

Het reservaat is er dus al wel, maar de invulling, de daadwerkelijke bescherming ontbreekt nog. En wij denken graag mee hoe die daadwerkelijke bescherming eruit moet zien, vandaar deze onderzoeken.

Lokale onderzoekers

Wat deze expeditie uniek maakt is dat het idee, het onderzoek en de volledige uitvoering door de parkbeheerders op de eilanden, onder aansturing van onze partnerorganisatie, de Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA),  wordt gedaan. Waar vaak aangenomen wordt dat op de eilanden onvoldoende capaciteit en expertise is om dit soort projecten uit te voeren, laat deze expeditie zien dat met samenwerking van al deze eilanden het tegendeel bewezen kan worden. Dit is een honderd procent lokaal uitgevoerd grensoverschrijdend onderzoek.

Echo van embryo tijgerhaai (Bron: Sulikowski shark and fish research lab)

Wat doen we precies?

We willen weten of de haai zwanger is en in welk stadium van de zwangerschap ze verkeert. Op die manier kunnen we zien of ze op de Sababank pups krijgt, of dat ze de Sababank gebruikt voor voedsel tijdens de zwangerschap. Dit doen we door, net als bij mensen, een echografie te doen van de buik van de haai. Daar kun je op zien of ze zwanger is of niet. Hierboven zie je de echo van een tijgerhaai.

Daarnaast willen we de haaien ook kunnen volgen zodat we een beeld krijgen van wanneer ze migreren en waar naartoe. Zo hopen we deze schitterende dieren te beschermen overal waar ze komen. Hiervoor gebruiken we verschillende soorten zogenaamde ‘tags’ waarover Giancarlo Nunes van Aruba vertelt in zijn blog over deze expeditie. De belangrijkste voor ons zijn de satellietzenders die een signaal sturen, elke keer dat de haai zijn rugvin boven water steekt. Daarmee kunnen we de haai ‘live’ volgen via internet.

We nemen ook bloed- en DNA-monsters, zodat we de hormonen in het bloed kunnen meten en zien of de haai ‘in heat’ is maar ook om te weten te komen of de haaien die we vinden aan elkaar gerelateerd zijn.

In mijn volgende blog neem ik jullie graag mee op zee. Ik zal dan meer vertellen hoe het taggen in zijn werk gaat, hoe je een echo maakt van een tijgerhaai en wat we tot nu toe hebben gedaan en gevonden.

Tekst: Arjan de Groene, Wereld Natuur Fonds

Foto’s: Daniel Norwood; Sulikowski shark and fish research lab

Ook interessant voor jou:

Kunstmatig rif Saba, restauratie van koraalriffen

Lees gratis de digitale special DUIKEN op Bonaire