Dagje niet duiken als je op Bonaire bent? Maak dan een kajaktocht met het Mangrove Info Center! Een prachtige tocht door unieke natuur. Vergeet je onderwatercamera niet, want bij het snorkelen kun je heel veel leuke jonge zeedieren ontdekken! Onderwaterfotograaf Tim Steenssens doet verslag.

Tekst & ow-foto’s: Tim Steenssens Foto’s: Mangrove Info Center 

Na twee schitterende duiken bij respectievelijk Hilma Hooker en Blue Vista, snellen we ons naar de mangroves bij Lac Cai aan de andere kant van het eiland. Rond 15.30 uur hebben we een afspraak met Blue, de zoon des huizes van het Mangrove Info Center in Bonaire. Doordat het de laatste dagen flink wat geregend heeft, is de reis daarheen op zich al een avontuur. We wroeten ons een weg door het centrum, waar her en der de straten blank staan en rijden richting Sorobon om een eindje uit Kralendijk linksaf een zandweg in te slaan. Vanaf daar wordt de toestand er niet beter op, maar we ploegen ons moedig een weg door het modderbad. Het zicht rondom ons is dan ook prachtig. Aan onze linkerkant zien we de rauwe natuur van Bonaire met zijn puntige rotsen uit lavasteen en metershoge cactussen. Aan de rechterkant de kilometerslange lagunes waar kleurrijke flamingo’s in grote groepen samenhokken en vlijtig met hun bek in het water op zoek zijn naar voedsel.  

Belangrijke functie

Bij aankomst staat Blue ons op te wachten. We zijn met een groep van tien mensen, verdeeld over zes kajaks. Dit is meteen ook het maximum per groep. De tour vindt maximaal drie keer per dag plaats om de impact op het ecosysteem zoveel mogelijk te beperken. Bovendien gaan de tours ook enkel door in een bepaalde zone van het mangrovebos dat hiervoor vrijgegeven is. Het andere deel is verboden gebied en enkel toegankelijk voor wetenschappelijk onderzoek.

“Mangroves zijn van onschatbare waarde!” steekt Blue van wal bij de introductie, en wel om drie belangrijke redenen. Ten eerste de biodiversiteit. Mangroven bieden een uniek ecosysteem waar veel verschillende diersoorten leven, zoals verschillende vissoorten, vogels, krabben en andere schaaldieren. De dieren zoeken bescherming tussen de wortels tegen grotere roofdieren. De mangroves dienen als een soort beschermde kraamkamer. Ten tweede fungeren de mangroven als een natuurlijke barrière die de kustlijn beschermt tegen erosie door golven of stormen. De vele wortels stabiliseren het zand en de modderige bodem van de kust. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is hebben ze, en dat is de derde reden, de bijzondere eigenschap om grote hoeveelheden koolstof op te slaan in de bodem. Dit helpt uiteraard om de CO2 uitstoot in de atmosfeer te verminderen. Iets waar iedereen van profiteert. 

Oeroude pracht

Zo, dat is duidelijk, we bevinden ons in een heel bijzonder gebied. Ondertussen staan de meesten echter al ongeduldig te trappelen en dan is het eindelijk tijd om het water op te gaan. De tocht start net naast het Mangrove Info Centrum en na het verdelen van de kajaks, gaan we via een aantal kanaaltjes de mangroves in. Je kunt het beste blootvoets gaan of met waterschoentjes. Uiteraard breng je ook een duikbril en snorkel mee. Vinnen zijn hier verboden om de bodem zo weinig mogelijk te beroeren.

Ondertussen gaat de les verder. Blue is echt heel enthousiast en blijft informatie delen over de mangroves. Zo weten we bijvoorbeeld niet hoe oud de mangroves al zijn. Bij andere bomen kunnen ze de jaarringen gebruiken om de leeftijd te bepalen. Mangroves echter hebben deze niet en worden nauwelijks dikker bij het ouder worden. We bevinden ons inmiddels midden in deze oeroude pracht. Blue leidt ons via tunnels tussen de dikke worteltakken van de ene lagune naar de andere. Ondertussen zien we regelmatig scholen jonge visjes en Blue maakt ons ook attent op de aanwezigheid van de “upside down jellyfish “ die her en der op de zandbodem liggen.  

Te water!

Ondertussen zijn we aangekomen bij een open plaats waar we heel voorzichtig uit de boot kunnen stappen om te snorkelen. We zijn met tien snorkelaars, dus het is belangrijk om de bodem zo min mogelijk te beroeren. Anders zal het zicht snel volledig verdwijnen. We zwemmen als laatsten van de groep het mangrovekanaal in en kunnen in eerste instantie wel een paar mooie foto’s maken van de grote wortels onder het wateroppervlak. Sommige zijn helemaal bedekt met sponzen en andere organismen. We zien ook regelmatig scholen visjes en hier en daar zie ik zelfs grotere soorten, waaronder al zeker een kogelvis, en een papegaaivis. Lopen op de bodem en door het zeegras is verboden om geen leven kapot te maken.

Op de terugweg merken we dat de zichtbaarheid al heel wat minder is dan voor onze aankomst. Als we eenmaal terug bij de kajak komen, blijkt terug in de boot komen toch de grootste uitdaging van de dag. Wanneer de Duitse vrouw naast ons in de kajak wil klimmen gaat het mis, maar ze kan er gelukkig om lachen. Het wordt nu stilaan tijd om rustig terug te peddelen. Terwijl we ons door de mangroves naar huis werken, zien we in de verte nog twee flamingo’s vliegen – een prachtige afsuliting van onze tocht. 

Ziekenhuis voor flamingo’s

Sinds 2018 herbergt het Mangrove Info Center ook het Wild Bird Rehabilitation Center voor zieke en gewonde vogels. Dit wordt grotendeels gefinancierd met de opbrengsten van de mangrove tours en is een groot succes. Sinds de oprichting zijn al verschillende vogelsoorten geholpen en teruggebracht naar de natuur, waaronder fregatvogels, Jan-van-genten, uilen, papegaaien, reigers, caracara’s en natuurlijk flamingo’s.

Wat neem je mee? 

– Flesje water 

– Insectenspray/DEET 

– STINAPA Nature Fee betalingsbewijs 

– Dry bag (Mangrove Center biedt ze ook aan) 

– Beschermde kledij tegen de zon/zonnecrème (koraalvriendelijk) 

– Duikmasker en snorkel (Mangrove Center biedt ze ook aan)  

“Het was nooit mijn idee om tours te geven”

Elly Albers is eigenaresse van het Mangrove Info Center en heeft haar ziel en zaligheid erin gestopt. In gesprek met deze bijzondere vrouw. 

Wat heeft je geïnspireerd om het Mangrove Infocenter op te richten?

In 2000 verhuisde ik naar dit gebied, waar twee gebouwen leeg stonden. Niemand wilde hier wonen, het had geen water of stroom en het zat midden in de Ramsar. Ik ben erg betrokken bij natuur en het was niet mijn idee om tours te geven. Het was een ontwikkelaar die met dit idee kwam. Na korte tijd ben ik als eenmanszaak begonnen, met het geven van tours en het maken van reserveringen. Het begon kleinschalig, maar groeide langzaam uit tot een groter team. De inspiratie was om mensen te laten zien hoe belangrijk en mooi dit gebied is, vooral omdat zelfs veel mensen op Bonaire niet weten wat er in de natuur gebeurt en waarom het zo belangrijk is, zeker met betrekking tot het rif. 

Wat zijn de grootste bedreigingen voor de mangrove op Bonaire?

De grootste bedreiging is het dichtslibben van het gebied door een gebrek aan doorstroming. Door het gebrek aan doorstroming is het zoutgehalte te hoog, wat het ecosysteem schade toebrengt. Er is ook veel zand en sediment dat in het gebied terechtkomt, vooral na grote regenbuien. Er zijn maatregelen genomen, zoals het aanleggen van een dijk om modderstromen tegen te houden. Daarnaast zien we bedreigingen door klimaatverandering, zoals opwarming van de zee en invasieve soorten. We werken samen met andere stakeholders, zoals STINAPA en Mangrove Maniacs, om deze bedreigingen aan te pakken 

Wat is de rol van educatie bij het Mangrove Infocenter?

Onze tours zijn sterk gericht op educatie. In het begin van elke tour geven we een introductie waarin we uitleggen waarom het gebied zo belangrijk is. Het doel is dat mensen met die kennis weer naar huis gaan. Educatie is de rode draad in al onze tours 

Wat is het meest bijzondere dat je hier hebt meegemaakt?

Tijdens een snorkeltocht in het kanaaltje zag ik ineens een bull shark aankomen. Het was een spannend moment, maar gelukkig zwom de haai onder ons door en ging alles goed. Het was een ervaring die ik nooit zal vergeten, vooral omdat ik het moment rustig kon houden voor de mensen en iedereen uiteindelijk ervan genoot. 

Welke veranderingen heb je gezien in het ecosysteem van de mangroven?

We zien dat het bos verandert, vooral de baai aan de binnenkant waar meer bomen groeien. Aan de buitenkant sterven sommige bomen af. Door het openen van de kanalen hopen we deze veranderingen tegen te gaan. We merken ook dat de getijden extremer zijn geworden, maar gelukkig zijn de meeste veranderingen tijdelijk. Over het algemeen gaat het goed met de mangroven, vooral doordat we oude kanalen hebben hersteld en de circulatie hebben verbeterd. 

Wat is jouw favoriete plek in de mangroven?

Mijn favoriete plek is het kanaal naar Pujitu, waar we vaak snorkelen. Het kanaal biedt toegang tot een prachtig gebied waar ik urenlang in het water kan liggen tussen de vissen. 

Meer info: mangrovecenter