Een nieuw rapport van het Wereld Natuur Fonds en partners geeft een unieke kijk op walvismigratie. Niet eerder zijn walvisroutes zo compleet in kaart gebracht. Er is daarbij gebruikgemaakt van gegevens van 845 gezenderde walvissen, dertig jaar wetenschappelijk onderzoek en bijdragen van meer dan vijftig onderzoeksgroepen. Dringende actie is nodig om walvissen te beschermen tijdens hun trek.
Dodelijke hindernissen
Het rapport ‘Protecting Blue Corridors’ (pdf: 28,0 MB) concludeert dat er dringend actie nodig is om walvissen te beschermen tegen de toenemende bedreigingen op hun trekroutes. Het benadrukt daarnaast het belang van de walvisroutes en hoe opeengestapelde effecten van industriële visserij, aanvaringen met schepen, vervuiling, verlies van leefgebied en klimaatverandering langs die routes gevaarlijke en vaak zelfs dodelijke hindernissen voor walvissen vormen.
Het rapport schetst hoe walvissen zoals bultrug, blauwe vinvis en noordkaper, worden geconfronteerd met verschillende en toenemende bedreigingen in hun leefomgeving – de gebieden waar ze zich voeden, paren, baren en hun jongen verzorgen – en langs hun ‘migratiesnelwegen’, ook wel ‘blauwe corridors’ genoemd.
Minimaal 300.000 dode walvissen dolfijnen en bruinvissen per jaar
Nathalie Houtman, WWF oceanenexpert: “Het is heel bijzonder dat we deze routes, waar walvissen zich verplaatsen tussen voedselgebieden en voortplantingsplekken en die noodzakelijk zijn voor hun voortbestaan in beeld hebben gebracht. Helaas komen ze onderweg veel gevaren tegen.
Een aantal walvissen komt daardoor nooit aan op de bestemming. Eén van de grootste bedreigingen is verstrikking in visnetten en -lijnen. Hierdoor sterven naar schatting minimaal 300.000 walvissen, dolfijnen en bruinvissen per jaar.”
Ernstig bedreigd
De bedreigingen hebben grote gevolgen. Zes van de dertien grote walvissoorten wordt geclassificeerd als bedreigd of kwetsbaar, zelfs tientallen jaren na het internationale verbod op commerciële walvisvangst.
Vooral met de ernstig bedreigde noordkaper, een soort die migreert tussen Canada en de Verenigde Staten, gaat het slecht. Van deze soort zijn nog maar 336 individuen over, het laagste aantal in twintig jaar. Tussen 2017 en 2021 stierven 34 noordkapers door een aanvaring met schepen of verstrikking in vistuig.
Veiligstellen van walvisroutes
De belangrijkste oplossing is samenwerking om naar bedreigingen langs de routes en in leefgebieden te kijken in plaats van naar één bedreiging en één plek zoals nu vaak gebeurt.
Dit kan door het aanwijzen en beheren van een netwerk van beschermde zeegebieden, opstellen van actieplannen, verleggen van scheepvaartroutes zodat ze niet overlappen met die van walvissen, langzamer varen, belangrijke leefgebieden sluiten voor visserij, schadelijk visserijmateriaal verbieden, alternatieve vistechnieken ontwikkelen, spooknetten- en lijnen opruimen en een wereldwijd plasticverdrag sluiten.
Walvissen spelen een belangrijke rol en hebben een positieve invloed op de gezondheid en productiviteit van oceanen, toerisme en het wereldwijde klimaat. Eén grote walvis kan 33 ton CO2 opnemen. Als je dit vergelijkt met 22 kilogram CO2-opslag in één boom dan staat één walvis gelijk aan zo’n 1.500 bomen.
Oproep
WWF roept nationale overheden, internationale organisaties, lokale gemeenschappen, industrie en natuurbeschermingsorganisaties op tot actie door te investeren en samen te werken om walvisroutes en leefgebieden veilig te stellen.
In maart is er een belangrijke bijeenkomst van de Verenigde Naties waar onderhandelingen over een nieuw verdrag voor de volle zee (Biodiversity Beyond National Jurisdiction) worden afgerond. Dit moet netwerken van beschermde gebieden mogelijk maken. “Als we dit niet doen, herstellen walvisaantallen zich niet of te langzaam en kunnen we zelfs soorten voorgoed verliezen”.
Meer informatie
Download het rapport ‘Protecting blue corridors‘(pdf: 28,0 MB).
Tekst: WWF Nederland
Foto’s en film: Roger Horrocks, Silverback, Netflix; WWF
