Nieuwe duikbril gekocht of heb je een duikbril die constant maar blijft beslaan onder water? In dit artikel leggen wij je graag uit wat de oorzaak is en hoe je het kan voorkomen. Want met een beslagen duikbril zie je niets van de onderwateromgeving die je nu juist wilde bekijken!

Met veel moeite ben je aangekomen op je mooie duiklocatie, of dat nu de Oosterschelde in Nederland of een pracht van een bestemming in de tropen is. Je trekt je uitrusting aan en bent klaar voor de duik. Eenmaal onder water wil je genieten van alles wat daar te zien is. Maar helaas, genieten zit er niet in bij deze duik. Je net nieuw gekochte duikmasker beslaat. Harro Cats helpt alle fabeltjes de wereld uit en vertelt wat je er nu écht aan kan doen.

Tekst: Harro Cats Foto’s: René Lipmann, Daniel Versteeg en Carola van Duikeren

Je hebt al een keer je masker geklaard, maar binnen enkele minuten is je zicht weer geheel wazig. Het beslaan van je duikbril is irritatiefactor nummer 1 van elke duiker. Aan de waterkant wordt veel gesproken over dit probleem. De ene duiker heeft een betere oplossing dan de ander. Alleen in de praktijk wil dit meestal niet zo uitpakken als dat zou moeten. Wat is nu werkelijk de oorzaak van dit probleem en wat is de beste oplossing?

Harro Cats, eindverantwoordelijke voor TUSA in de Benelux , geeft inzicht in de problematiek van dit onderwerp. Het is namelijk geen gecompliceerd probleem. Sterker nog, als je de oorzaak weet, dan is de oplossing vrij eenvoudig. Eén van de problemen ontstaat bij de fabricage van een duikbril.
Een duikbril bestaat onder andere uit een ‘siliconen skirt’ (gelaatstuk) en een een siliconen maskerband. Het zijn deze siliconen onderdelen die de oorzaak zijn van het probleem. Terwijl het logisch zou zijn dat je denkt dat het probleem in het glas ziet. Maar dat is dus niet waar. Bij de productie van het skirt en de maskerband worden siliconen korrels samen met andere grondstoffen bij een hoge temperatuur gesmolten en vervolgens onder druk in een zogenaamde mal geïnjecteerd. Op dat moment vormt zicht het gelaatstuk en/of de maskerband, zoals je deze in je duikbril verwerkt ziet. Bij deze productie ontstaat een siliconendamp als gevolg van een vulkaniseringsproces bij de vorming van het siliconen eindproduct. En het is nu juist deze damp die het beslaan veroorzaakt.

Siliconen onderdelen

De siliconen onderdelen worden bij de productie verwerkt samen met de andere onderdelen zoals het frame, de maskerbandgespen en uiteraard ook het glas, om uiteindelijk een duikbril te worden. Nadat het masker volledig geassembleerd is, wordt het in de verpakking opgeborgen en kan deze op weg naar het land van bestemming om een nieuwe duiker of snorkelaar te zoeken.
Het uitdampen van de siliconen onderdelen stopt niet direct na de productieproces. Dit gaat nog maanden lange tijd door. Wat als gevolg heeft dat deze damp tijdens opslag en transport alle tijd heeft om neer te slaat in de verpakking en op de andere onderdelen van de duikbril, zoals het glas. En het is nu juist die aanslag op de glazen die het beslaan veroorzaakt!

Witte tandpasta en Afwasmiddel

Bij aankoop van een nieuw masker wordt het advies gegeven de glazen te reinigen met een speciaal schoonmaakmiddel om beslaan te voorkomen. Heb je dat niet in huis? Dan voldoet een witte tandpasta en een siliconenvrij afwasmiddel ook.

Zorg er voor dat je eerst je gehele duikbril en ook de maskerdoos goed wast met het afwasmiddel om de overdaad aanslag te verwijderen. Wees niet de zuinig met de hoeveelheid zeep en let er op dat alle onderdelen van de duikbril behandeld zijn. Daarna is het noodzaak dat je het glas aan de binnenkant van de duikbril behandeld met een witte tandpasta. Andere kleuren tandpasta zijn nutteloos want dat zijn fluoride of andere stoffen die wellicht heel goed zijn voor je tanden, maar hebben geen reinigende werking voor je duikbril. Het is juist witte tandpasta dat een licht schurende werking heeft en heel goed in staat is om deze vettige laag van je duikbrilglas af te poetsen. Dit schoonmaken doe je door een toefje tandpasta met de vingers aan te brengen op het glas en stevig uit te smeren totdat je er van overtuigd bent dat je het gehele glas volledig hebt geschrobd. Daarna reinig je de gehele duikbril voor een 2e keer met het afwasmiddel om alle helemaal zuiver te krijgen.

Herhalen

Daarbij moet je wel bedenken dat een nieuw masker alsnog kan na dampen. Hoe nieuwer je duikbril, des te meer kans op uitdampen van het siliconen. Daarom kan je het beste de eerste tijd nog even je nieuwe duikbril naast je maskerbox in de kast bewaren. Zodat deze vrij kan ademen om te voorkomen dat de laatste beetjes damp letterlijk kunnen verdampen en niet terug kunnen slaan op je duikbril. Doe je dit niet, dan ben je terug bij af. Geen probleem, maar je zult wel het hele schoonmaakritueel vanaf begin af aan nog een keer uitvoeren.

Duikmasker beslaat: vuurtje erbij?

Ten strengste wordt afgeraden andere middelen en methodes van reiniging toe te passen. We zien in de praktijk defecte maskers als gevolg van het gebruik van bijvoorbeeld remmenreiniger, koperpoets en schuurmiddelen. Daarnaast zijn er reinigingspraktijken om het beslaan te voorkomen die absoluut niet toegepast moeten worden, zoals het schoon branden van de glazen met een aansteker. Dit reinigt alleen de glazen en geeft risico tot brandschade aan het masker. De kunststof onderdelen zijn niet bestand tegen de hitte van het vuur. Resultaat: een duikbril die weer gaat beslaan en wellicht vervormde onderdelen met lekkage tot gevolg!

Daarnaast is wel es waar wat aanslag weg gebrand van de glazen, maar de rest van de duikbril is nog damp, dat in de loop van de tijd als nog weer zal aanslaan op je glazen. Als met al een risico volle actie met kort durend resultaat.
Een andere gehoorde methode, die je nooit moet toepassen, is je masker wassen in de vaatwasser. De temperatuur van de vaatwasser is te hoog en de chemische reinigingsmiddelen zijn te agressief. Resultaat: misschien wel een schone duikbril, maar wel chemisch gebleekte en verweerde onderdelen en ook vervormde onderdelen met kans op een lekkende masker. Gebruik in alle gevallen je gezond verstand bij het behandelen van je duikbril.

Spugen in je masker?

Moet je spugen in je masker voor de duik? Spugen is effectief als anticondens gebleken, mits je je vooraf het schoonmaakprotocol hebt uitgevoerd. Alleen zit speeksel vol met enzymen en bacteriën. Het gevolg op lange termijn zal zijn dat deze zich zullen nestelen in de randen van de duikbril en daar aanslag zullen vormen. Beetje bij beetje zal je masker verweren en gaan schimmelen. Tenzij je na elke duik je masker grondig wast, is deze methode achterhaald. Het advies is om gebruik te maken van een anticondensmiddel. Dit is een vloeistof die je op de binnenkant van de glazen doet. In de wandelgangen wordt dit ook wel ‘nepspuug’ genoemd.

Anticondensfolie

TUSA biedt ook een anticondensfolie die je aan de binnenkant van je duikbril plakt om het beslaan van je duikbril te voorkomen, zonder dat je hoeft te spugen of andere middelen hoeft te gebruiken. Bij gebruik van dit folie is het nog steeds noodzakelijk dat de duikbril eerst zorgvuldig dampvrij is gemaakt. De fabricagedamp kan namelijk ook op de folie neerslaan en dan blijft je masker alsnog beslaan. Terwijl je denkt dat je juist hiervoor een anti-fog folie hebt geplaatst.

Zonnebrand en gezichtscrème

Pas goed op met het gebruik van zonnebrand en gezichtscrème vlak voor je gaat duiken. Deze cosmetische middelen bevatten van nature een vettige substantie die tijdens het duiken invloed hebben op het beslaan van je masker. Daarbij zijn er agressieve middelen op de markt die de materialen van je duikbril kunnen aantasten, met name de ‘sprays’ zijn het meest desastreus voor de kunststof onderdelen van je masker en overige uitrustingsstukken.
In de praktijk zijn meerdere voorbeelden waarbij zonnebrandspray en antimuggenspray iets te nonchalant wordt opgespoten en ook terechtkomt op de uitrustingsstukken met blijvende schade tot gevolg.

Duikmasker ontsmetten

In de corona tijd kwamen we allemaal in aanraking met het ontsmetten van duikmaterialen tijdens bijvoorbeeld de duikopleidingen. Uiteraard is het altijd verstandiger en hygiënischer dat elke cursist en elke gebrevetteerde duiker zijn/haar eigen masker aanschaft.
Indien de situatie zo is dat in dit voorbeeld de duikbril door meerdere duikers gebruikt wordt, dan dient het gereinigd te worden. Let op met welk middel je dit doet! Er zijn heel veel chemische ontsmettingsmiddelen die te agressief zijn en het kunststof van het masker zullen aantasten. Gebruik daarom geen chemische middelen! Een sopje in afwasmiddel is al meer dan voldoende en voorkomt dat de duikbril kapotgaat.

Kruisbesmetting

Let op hoe je je masker opbergt! Het kan een goed idee lijken dat je hem ter bescherming tijdens transport in de voetpocket van je vin opbergt. Echter, als deze vinnen (redelijk) nieuw zijn, dan zijn ook de voetpockets vettig. Dit vet kan weer tot aanslag leiden op je masker. Al met al is je duikbril wel beschermd, maar deze is wel weer ‘verontreinigd‘. Niet doen dus!

Heethoofd

Condenseren ontstaat bij temperatuurverschil. Bij duiken met een stralende zon wordt je gezicht ook warm. Na het optuigen van je uitrusting en aantrekken van het pak, krijg je het al snel erg heet. Als je dan je masker opzet en vervolgens je hoofd onder water steekt, is het temperatuurverschil tussen het water en je gezicht het grootst.
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan dit alsnog leiden tot condens aan de binnenkant. De praktijk heeft geleerd om eerst eens lekker het gezicht af te koelen in het water alvorens je masker op te zetten. Dit scheelt aanzienlijk in het beslaan!