Lembeh, Indonesië, is een droombestemming voor duikers en onderwaterfotografen wereldwijd. Tijdens de prestigieuze “Hugycup”-competitie maakte John van Lent de bekroonde film Lembeh Lovers. Hij deelt met DUIKEN magazine zijn ervaringen en de uitdagingen van het filmen in deze unieke omgeving. 

Wat inspireerde je om een film te maken over het onderwaterleven in Lembeh, en wat maakt deze locatie zo bijzonder in vergelijking met andere duikbestemmingen? 

Tijdens de internationale onderwaterfoto- en videowedstrijd “Hugycup”, die dit jaar plaatsvond in Lembeh, Indonesië, maakte ik mijn film Lembeh Lovers. De locatie was vooraf bepaald, en ik had twee weken de tijd om mijn beelden te schieten. Met 45 duiken in die korte periode verzamelde ik al het materiaal, terwijl de montage later thuis werd uitgevoerd. Mijn inzending leverde mij uiteindelijk de eerste prijs op – een prestatie waar ik enorm trots op ben. Lembeh staat wereldwijd bekend als “The Best Muck Diving Site in the World”. Hoewel er prachtig koraal rond het eiland te vinden is, ligt de focus op het unieke onderwaterleven op de zwarte zandbodem. Voor beginnende duikers lijkt de plek misschien onopvallend, maar wie dichter bij de bodem zweeft en goed oplet, ontdekt een ongelooflijke diversiteit aan levensvormen. Lembeh is een waar paradijs voor macrofotografie en -videografie. 

Kun je ons vertellen over een bijzonder moment tijdens het filmen, bijvoorbeeld een unieke ontmoeting met een bepaald zeedier? 

Een van de meest fascinerende onderwaterontmoetingen tijdens het filmen was met de bobbit worm. Dit mysterieuze dier lijkt zo uit een sciencefictionfilm te komen. Het filmen ervan was een behoorlijke uitdaging, omdat de worm onder het zand leeft en alleen ’s nachts actief is. Slechts een klein stukje van zijn voelsprieten steekt boven het zand uit, wachtend op een nietsvermoedende prooi. Zodra er een prooi voorbij komt, slaat de worm razendsnel toe met zijn vlijmscherpe kaken en trekt hij deze mee in zijn ondergrondse bunker.  Het vastleggen van de bobbit worm vereiste een hele nachtduik. Dankzij de hulp van een ervaren duikgids, die het onderwaterleven in Lembeh door en door kent, lukte het om dit unieke moment vast te leggen. Het winnen van een onderwaterfoto– of videowedstrijd hangt vaak af van de gids die je begeleidt en assisteert. Zij zijn van onschatbare waarde in dit proces.   

Welke uitdagingen kwam je tegen bij het filmen onder water in Lembeh? 

Een belangrijke uitdaging was het ontwikkelen van een verhaal. Omdat Lembeh voornamelijk geschikt is voor macro-opnamen, was de keuze voor dat formaat snel gemaakt. Toch moest ik ter plekke bedenken hoe ik mijn beelden in een samenhangend verhaal kon gieten. Hoewel je vooraf plannen kunt maken, geef ik de voorkeur aan flexibiliteit. Tijdens de twee weken in Lembeh kristalliseerde het verhaal zich geleidelijk uit. Zodra ik wist welke richting ik op wilde, kon ik gericht op zoek naar aanvullende onderwerpen en was een strakke planning noodzakelijk. Het filmen van macro-opnamen vraagt daarnaast veel geduld en precisie. Rustige benadering, zorgvuldige instellingen en een stabiele uitrusting zijn essentieel om het gedrag en de schoonheid van de dieren vast te leggen. 

Hoe kies je de juiste techniek en apparatuur om het gedrag en de schoonheid van deze onderwaterwereld vast te leggen? 

Voor de opnames gebruikte ik een Sony Z90 videocamera in een Gates onderwaterhuis, aangevuld met lampen, een statief, een macrovoorzetlens en een aangepaste snoot. Deze snoot heb ik zelf gemodificeerd om hem geschikt te maken voor gebruik bij video-opnamen. Videolampen hebben doorgaans een brede lichtbundel, maar door de snoot aan te passen kon ik deze lichtbundel bundelen tot een krachtige, gerichte straal. Dit is essentieel voor het maken van bepaalde effecten en nauwkeurige belichting bij macro-opnamen. Dit illustreert dat, ondanks dat er tegenwoordig veel apparatuur te koop is, je soms zelf aanpassingen moet doen om specifieke effecten of opnames mogelijk te maken. Dit is zeker niet ongebruikelijk in de wereld van onderwaterfoto- en videografie. Het instellen van de juiste belichting is millimeterwerk en vraagt om kalmte en focus. Bij elke duik streefde ik ernaar minstens één of twee goede opnames te maken. Dit vergde geduld en een nauwkeurige benadering, maar was de moeite absoluut waard.   

Wat hoop je dat kijkers meenemen na het zien van je film? 

Met mijn film hoop ik kijkers bewust te maken van de ongelooflijke schoonheid die nog steeds onder water te vinden is, ondanks de wereldwijde achteruitgang van het onderwaterleven. Veel mensen zullen deze wonderen nooit met eigen ogen zien omdat ze niet duiken. Daarom zie ik het als mijn missie om hen via mijn beelden mee te nemen naar deze verborgen wereld. Daarnaast verdienen de lokale onderwatergidsen erkenning voor hun cruciale rol. Zonder hun expertise en assistentie zou het bijna onmogelijk zijn om beelden van deze kwaliteit vast te leggen, zeker op een locatie als Lembeh. 

John van Lent met zijn vorige video-set.

En als laatste maar niet onbelangrijkste: kun je wat over jezelf vertellen? 

Ik duik al zo’n 40 jaar, een mijlpaal die onlangs werd bekroond met een prachtige badhanddoek van de NOB. Al snel combineerde ik deze passie met fotografie, wat uiteindelijk uitgroeide tot onderwatervideografie. Mijn uitrusting heeft door de jaren heen diverse upgrades ondergaan, van een Nikonos V tot mijn huidige Sony Z90 videocamera. Dankzij deze passie heb ik wereldwijd de mooiste duikplekken bezocht – en dat doe ik nog steeds. Zoals we bij de Marine altijd zeiden: “Hard werken, hard ontspannen.”