Duiken in een droogpak is fijn, maar wat als je moet plassen onder water? Tijdens je duik heb je ongetwijfeld wel eens dat zeurderige gevoel gehad. Negeren kan, sommige natpakduikers kiezen voor de makkelijkste – maar misschien niet meest frisse – uitweg en laten het de vrije loop. Maar hoe doen techduikers dat, zij blijven immers meerdere uren onder water en daarbij duiken ze in droogpak! Hoe dit zit?

Tekst: Sander Evering  Foto’s: René Lipmann 

Het gevoel dat je moet plassen tijdens een duik is niet te voorkomen en al helemaal niet te onderdrukken. Sterker nog, hoe meer je eraan denkt, hoe sneller je het voelt opkomen. Een lichte tinteling in je buik is het eerste teken. Snel daarna wordt het erger en niet veel later is het vervelend aanwezig. Vanaf dat moment is de duik niet meer zo leuk. De concentratie neemt af en je kunt het maar niet uit je hoofd krijgen. Er zijn op deze momenten enkele oplossingen. De eerste is zo snel mogelijk het water uit, pak uittrekken en de eerste de beste boom opzoeken. Een tweede optie is om het gewoon lekker te laten lopen – mits je in een natpak duikt. Het is dan wel verstandig om je pak goed uit te spoelen, en jezelf natuurlijk ook even te wassen. Duik je in een droogpak dan is deze keuze er nog steeds, maar dan staat het wel onderaan je lijstje. Veruit de beste oplossing is gebruikmaken van een P-valve. Dat is een systeem dat plassen onder water mogelijk maakt.

Lange decompressiestops zijn geen probleem meer.

Minder drinken is geen optie

Tijdens mijn duiken is een P-valve niet meer weg te denken. Niet alleen tijdens lange technische duiken, ook bij kortere sportduiken of tijdens lesgeven kan ik me niet meer herinneren hoe ik het ooit zonder P-valve heb gedaan. Of eigenlijk, dat wil ik niet. Lesgeven op de zondagochtend, dat gaat niet zonder eerst twee goede bekers koffie. Daarvoor een glas melk bij het ontbijt en nog even een flesje water vlak voordat het droogpak dichtgaat. Veel langer dan een uurtje onder water hield ik het zonder P-valve niet vol. Soms wil je er niet uit, oefeningen moeten worden afgemaakt of een cursist heeft juist op dat moment die extra aanwijzing nodig. De druk kon zo hoog oplopen dat mijn nieren pijn begonnen te doen. De tijdelijke oplossing voor dat moment werd minder drinken. Uiteraard nog wel een kop koffie, maar geen flesje water meer. En ja, dat klopt, dat is helemaal niet goed. Sterker nog, van duiken droog je uit en uitdroging is met stip oorzaak nummer 1 van decompressieaandoeningen. Uitdroging maakt je bloed dikker en het transport van opgebouwd gas ‘ontgast’ minder efficiënt via je longen je lichaam uit. Met een P-valve is dat gelukkig nooit meer een probleem. Zelfs met het droogpak al dicht drink ik nog een halve liter water voor ik onderduik, heerlijk!

1. Kies het juiste type en de juiste maat

Size does matter

Tijd voor een uitleg op de priemende vraag, hoe werkt dat nu precies? Eigenlijk heel simpel. Eerst heb je een uitlaatventiel nodig in je droogpak. Dat kun je door een goed duikcentrum laten doen. Ze maken een gat in het pak en met wat lijm wordt het ventiel er waterdicht opgezet. Het ventiel klemt zichzelf vast, net als de inflator op je droogpak. In het ventiel zit meestal een terugslagklep, de urine kan je pak naar buiten verlaten maar er komt geen water naar binnen. Aan het ventiel aan de binnenkant van je pak zit een slangetje. Daar bevestig je je condoom aan. Wees gerust, geen gewoon condoom. Anders zou je wel erg spannende duiken moeten maken. Het is een speciale kathetercondoom die ook voor medische doeleinden wordt gebruikt. Ze zitten per stuk verpakt, opgerold in een zakje. Aan de binnenzijde zit een speciale lijm die het condoom na het afrollen stevig op zijn plek houdt. De lijm zit niet helemaal tot aan het uiteinde, om dichtplakken en een pijnlijke situatie te voorkomen. En jazeker, de juiste maat is belangrijk! Niet de lengte, de condooms zijn allemaal even lang. Het gaat om de diameter van de penis. Op de verpakking vind je een tabel waarmee je je maat makkelijk kunt opmeten. Zo lees je direct af welk condoom voor jou geschikt is.

Choose your weapon

Het materiaal is meestal siliconen, al bestaat er ook latex. Deze laatste heeft niet de voorkeur omdat het minder goed blijft zitten. De siliconen condooms zijn erg flexibel zodat je altijd wel wat marge hebt. Speciale ‘koudwatercondooms’ zijn dan ook niet nodig. Ook kun je kiezen uit twee verschillende typen, de zogenaamde Wideband of Ultraflex condoom. De eerste heeft een iets langere plakrand en de lijm is sterker. Past het condoom goed dan is een Ultraflex prima, bij twijfel zal een Wideband je nooit in de steek laten. Omdat ik regelmatig op reis ben om te duiken of bij een cursus meerdere dagen achter elkaar in het water lig, kies ik liever de Ultraflex. Omdat de lijm niet zo sterk is en minder snel achterblijft op de huid, is het verwijderen van het condoom een makkie. Bij de Wideband condooms ben ik meer dan eens in een heftig gevecht verwikkeld geraakt, en geloof me, dat wil je niet. Zorg dat je op zo’n moment wat babyolie bij de hand hebt, dat laat de lijm oplossen en voorkomt een pijnlijke situatie. Het condoom is in principe geschikt om de hele dag te gebruiken. ’s Ochtends voor de duik doe je hem om en zelfs tot en met de nachtduik blijft deze prima zitten.

2. Klaar voor gebruik, de lijm zit er al op.

In balans

De slimmeriken onder ons zullen wel denken, als het afgesloten slangetje in het droogpak niet gebruikt is, dan zit deze vol lucht. Ga je vervolgens een diepe duik maken dan zal deze lucht samengedrukt worden. Met andere woorden, doet dat niet pijn daar beneden? Het antwoord daarop is simpel; dat klopt. En daarom bestaan er gebalanceerde P-valve systemen. In het ventiel zit een eenrichtingsklepje dat lucht uit je droogpak kan aanzuigen zonder dat de urine in je pak kan lopen. Dit voorkomt een pijnlijke onderdruk. Het schoonhouden van je P-valve is belangrijk. Bacteriën groeien goed in oude urine. Spoel daarom na elke duik je systeem door met in ieder geval schoon water en het liefst regelmatig met azijn of alcohol om een vervelende infectie te voorkomen.

3. Het condoom sluit je aan op de slang van de P-valve.

Pech voor vrouwen?

Allemaal leuk en aardig, maar vrouwen kunnen ook zeiken hoor! Hebben zij dan pech? Helemaal niet! Onze eigen Nederlandse Heleen Graauw heeft hiervoor de She-P ontwikkeld. Een ingenieus systeem dat om de vagina wordt geplakt. Lijm? Auw! Nee hoor, dit is speciale lijm bedoeld om op je huid te doen. Het siliconen ‘opvanggootje’ heeft de vorm van een stingray. De ruime rand is om voldoende lijm op te doen en blijft stevig zitten. Even scheren van tevoren kan zeker geen kwaad. Op de website van Heleen vind je nog diverse extra tips die er voor zorgen dat de She-P goed blijft werken. Mannen hebben in dit geval absoluut een voordeel. Het omdoen van een condoom is een fluitje van een cent terwijl het plakken van de She-P zeker enige oefening vergt.

4. De urine verlaat je pak via het ventiel. Het ventiel draai je simpel open of dicht.

Uit de luiers

Door mijn ervaring in ons duikcentrum krijg ik veel reacties van duikers over het gebruik van hun P-valve. We plaatsten in ongeveer de helft van onze nieuwe droogpakken al een P-valve, een heel verschil met vroeger. Voor de meesten is het een waanzinnig goede oplossing, hoewel niet iedereen eraan durft te geloven. Geloof me, het is de beste uitvinding na het droogpak zelf. Overigens werkt de P-valve ook goed in je natpak! Toch is het in het begin vaak even wennen. Het voelt alsof je gewoon in je broek aan het plassen bent. Tijdens het zwemmen is het ook lastig, even stoppen en ontspannen is dan noodzakelijk. En dan zijn er nog de mannen die het niet in het ‘blauwe’ kunnen, maar iets nodig hebben om zich vast te houden. Een soort van boompje onder water dus. Hoe je het ook went of keert, de tijd van luiers is voorbij. Die zijn we toch echt ontgroeid.