Ook al ben je nog zo’n expert in foto’s maken onder water, een perfecte trim is misschien nog wel het belangrijkste om het mooiste plaatje te kunnen schieten. Je wilt immers geen ronddwarrelend sediment veroorzaken, laat staan het onderwaterleven afschrikken doordat je niet stil kunt hangen. Maar hoe bereik je nu die perfecte trim? GUE-instructeur Ferry Schram heeft tips voor onderwaterfotografen.
Tekst: Ferry Schram Foto’s: René Lipmann
Onder water fotograferen is een vak apart. Vele factoren komen om de hoek kijken wanneer je een mooie foto wilt maken. Duik je in water met slecht zicht? Of juist in kraakhelder water? Stroming of deinend water? Of wat dacht je van een veenbodem zoals in Vinkeveen, waar iedere verkeerde vinslag ineens je zicht reduceert? In al deze situaties is het handig als je weet hoe je de perfecte trim kunt behouden. Maar hoe doe je dat?
Ik wil dit graag uitleggen aan de hand van de GUE Fundamentals cursus. Denk nu niet gelijk: dat is toch alleen voor techduikers?! Dat is zeker niet waar! Ook in alle recreatieve duikomstandigheden zijn de skills die je leert in deze cursus toepasbaar en heel bruikbaar. Tijdens de GUE Fundamentals cursus focussen we ons voornamelijk op het verbeteren van de (basis) duikskills. Het zogeheten platform, dat bestaat uit de controle over je drijfvermogen, lichaamshouding en positie – oftewel je buoyancy, trim en balans.
Duikplanning en onderwaterfotografen
Door deze vaardigheden te verbeteren en te verfijnen, zorgen we ervoor dat je je niet meer bewust bezig hoeft te houden met deze factoren. Hierdoor creëren we een soort overcapaciteit, waarin je dus ruimte overhoudt om je bewust bezig te houden en alle aandacht te hebben bij het maken van een mooie foto of het bedenken van een geweldige compositie.
Ook krijg je tijdens de cursus de tools om duikplanning, decompressie en gasplanning vereenvoudigt en veilig toe te passen. En ligt de focus op het duiken in een team, communicatie en het ontwikkelen van de zogenoemde awareness, het omgevingsbewustzijn. Waardoor je eigenlijk tijdens de gehele duik constant weet waar de rest van je team is, maar ook dat het goed met ze gaat en dat alles naar behoren functioneert.
«Veel fotografen zijn dus op de eerste plek fotograaf en op de tweede plek een duiker. En dat kan vervelende situaties opleveren.»
Vervelende situaties
Een bekend verschijnsel onder fotografen is dat ze zichzelf verliezen in het fotograferen. Ze zijn zo druk met het fotograferen of anders gezegd, ze gebruiken bijna al hun capaciteit voor het fotograferen en houden dan weinig over om dingen als tijd, gas, misschien zelfs diepte, drijfvermogen, omgeving of buddy’s in de gaten te houden.
Veel fotografen zijn dus op de eerste plek fotograaf en op de tweede plek een duiker. En dat kan vervelende situaties opleveren. Veel fotografen duiken al jaren. Dan is het vaak lastig om iets af te leren. Als je al redelijke tijd een bepaalde houding en manier van duiken gewend bent, is het lastig als een instructeur ineens iets gaat veranderen of aanpassen. Ik heb al meerdere fotografen opgeleid en die zijn nog steeds heel erg tevreden over hun aanpassingen in hun duikskills.
Dit is ook de reden waarom wij een uitgebreide introductie hebben aan het begin van de cursus om samen met de cursisten hun doelen vast te stellen en die dan na te streven. De mooiste feedback was dat het duiken zo goed als geen capaciteit (energie) meer kostte voor de fotograaf, dat hij veel meer uit het fotograferen kon halen.
Standaarduitrusting
GUE werkt vanuit een concept dat standaarduitrusting stimuleert, en vooral de configuratie hiervan. Dit wil dus niet zeggen dat alles van een bepaald merk moet zijn. Maar wel dat bepaalde eisen aan het materiaal gesteld worden. Zo maak je als GUE-duiker gebruik van een wing en backplate-configuratie met een langere slang waar je automaat aan zit.
Deze configuratie zorgt ervoor dat je met een enkele fles of een dubbelset dezelfde kenmerken tegenkomt en technieken gebruikt. Dat betekent dus dat ongeacht de grootte van je cilinder, je dezelfde backplate kan gebruiken en alleen een grotere of kleinere wing gebruikt.
Dit is uiteraard afhankelijk van de grootte van je cilinder en het benodigde drijfvermogen of liftcapaciteit. Ook zijn onderdelen vaak uitwisselbaar binnen een team dat de toepasbaarheid, maar vooral de veiligheid vergroot. Iedereen is immers bekend met de eigenschappen van hetzelfde materiaal.
De cursussen kunnen ook in een natpak gevolgd worden. Wel is een droogpak een aanrader, niet alleen vanwege de betere vorm van isolatie, maar ook vanwege een stukje veiligheid, het is namelijk in nood een extra drijflichaam. Instrumenten zoals duikcomputer/bottomtimer en kompas, hebben wij graag op de armen in plaats van in een console. Zodat deze makkelijker te bekijken zijn tijdens teamcontact of hogere taakbelasting.
We noemen dit ook wel beginning with the end in mind. Vanaf de eerste instapcursus leer je al meteen zo duiken, dat je nooit meer iets hoeft af te leren of te veranderen. Als je wil, kan je het alleen maar uitbreiden. Uiteraard hoef je niet een hele cursus te volgen, je zou ook een zogenoemde primer kunnen volgen. Een primer is een verkorte cursus waarin een specifiek onderdeel wordt behandeld, bijvoorbeeld het duiken in een droogpak, een dubbelset of het duiken met een ander gasmensgel.
Controle over je positie
Totale controle hebben over je positie en/of plek onder water en daar niet de hele tijd bewust mee bezig te hoeven zijn, is het allerbelangrijkste voor een onderwaterfotograaf. Zo kun je je volledig focussen op je instellingen van je camera en je onderwerp.
Tijdens de Fundamentals leer je verschillende vinslagen, maar ook het draaien om je as en achteruitzwemmen; de zogenoemde positioneringstechnieken komen uitgebreid aan bod. Hierdoor kan je je positie tegenover een object of vis heel nauwkeurig beïnvloeden. Word je door de stroming lichtjes vooruit geduwd? Met een enkele vinslag achteruit, hang je weer op de juiste positie. Ik vergelijk het altijd met het verschil tussen een helikopter en een vliegtuig. Onder water is het fijn een helikopter te zijn en in ieder bewegingsvlak kleine aanpassingen te kunnen maken.
Zo ook de controle over het drijfvermogen, constant op dezelfde diepte te kunnen blijven, terwijl je aandacht ergens anders is. Ook je houding is natuurlijk erg belangrijk, het is erg vervelend als het zicht verpest wordt door stof omdat iemand met z’n knieën of een ander lichaamsdeel de grond raakt.
Eigenlijk praten we hier dus over overcapaciteit, dit wil zeggen, dat factoren zoals awareness, team, duikplanning en het stabiele platform een plek op de automatische piloot krijgen zodat er zonder concessies op de taak gefocust kan worden; het schieten van het perfecte plaatje. Lastig om te leren is het niet, maar het kan absoluut tijd en oefening kosten om dit volledig onder de knie te krijgen.
Lopen op een evenwichtsbalk is makkelijk te leren in de theorie; langzaam, kleine stapjes, armen wijd, maar vereist zeker oefening om in de praktijk foutloos uit te voeren.
Over ons Techschool-Team
Ferry Schram heeft als dagelijks beroep brandwacht/duiker bij de brandweer in Amsterdam. Daarnaast werkt hij als (technisch) duikinstructeur bij Scuba Academie in Vinkeveen en bij FMTC Safety als instructeur en veiligheidsduiker. Sinds 2011 runt hij zijn eigen bedrijf Ferry’s Training Center met focus op GUE-cursussen (REC 1 tm 3, Fundamentals en DPV1).
Jeroen Wilms is technisch duikinstructeur, kapitein en duikleider bij Scuba-Academie. De laatste vijf jaar geeft hij vooral GUE-cursussen. Zowel Jeroen als Ferry geven ook personal dive training of coaching sessies.
