Vandaag stond het volop in de media: Haaienaanval Egypte, gewonde Oostenrijkse (68) bereikt strand, maar overlijdt in ambulance en al snel volgde daarop: Tweede toeriste dood aangetroffen na aanval door haai in Egypte. Wat is er aan de hand? Wij spraken met duikschooleigenaar Peter Overeem van PADI 5* IDC Cente Voodoo Divers in Hurgada.

Tekst: Patrick Kranenbroek

Om wat voor soort haai gaat het bij de aanvallen dit weekend?

Helemaal zeker is dat (nog) niet, maar men denkt dat het om een makohaai (makreelhaai) ging. Dit is een haaiensoort, waarvan sinds 1980 zo’n 50 aanvallen op mensen zijn geweest. De mako is een zgn. pelagische haai wat betekent dat deze haai leeft en jaagt in diepe wateren. Ik heb al nieuwsberichten gezien waar beaamd werd dat het om een witte haai ging, een soort die in de Rode Zee niet eens voor komt.o

Hoe vaak heb je de makreelhaai zelf gezien in de Rode Zee? 

Persoonlijk nog nooit, en dat is na duizenden duiken in de Rode Zee. Wel hebben we één keer een mako gespot tijdens de boottocht naar de duikspot voor de nachtduik.

Heb je enig idee hoeveel makreelhaaien er voorkomen in Egypte? 

Om eerlijk te zijn geen idee. En deze info is ook niet makkelijk online te vinden. Maar ik weet wel zeker dat deze soort in het gebied waar wij duiken, extreem zeldzaam is.

Wat kan de reden zijn dat deze haai aan de kust zwemt en daar mensen aanvalt?

In bijna alle gevallen waar men de moeite heeft genomen om uit te zoeken waarom gedrag van haaien onnatuurlijk is, zoals dicht bij de kust komen en het aanvallen van snorkelaars, is vastgesteld dat dit gedrag is veranderd door het toedoen van mensen. Dit kan voeren zijn, uitstoot van vuil inclusief etensresten, te veel visserij in hun jachtgebied etc.

De boot van Voodoo Divers. Aan boord en tijdens duiken maken de gasten zich niet druk om de makreelhaai.

Welke gevolgen verwacht je dat de aanvallen hebben op de duikindustrie?

Dit is erg moeilijk in te schatten aangezien het voor een groot deel afhangt van hoe de media omgaat met de informatie en de feiten juist brengt. Het helpt namelijk niet als toeristen denken dat dit gedrag normaal is en ze daarom groot risico lopen als ze in zee gaan zwemmen. Het helpt ook niet dat er bericht wordt dat Hurghada gesloten is voor duiken en snorkelen, terwijl het afgesloten gebied een deel van Sahl Hasheesh is wat 30 km ten zuiden van onze duikstekken ligt. Zelfs dat gebied zal naar verwachting morgen weer geopend worden. Voor zover het mijn gasten aangaat, zijn onze ervaren duikers voldoende geïnformeerd om te weten dat de kans zo klein is dat hij volledig genegeerd kan worden. Wel zullen we waarschijnlijk wat minder aanvragen voor introductieduiken krijgen.

Welke acties worden er momenteel ondernomen door de Egyptische autoriteiten?

Buiten het afsluiten van het betreffende gebied voor een korte periode, is er vrij weinig wat er gedaan kan worden. Misschien vinden de autoriteiten binnenkort een haai die ze als ‘schuldige’ aan kunnen wijzen en doden en op die manier mensen gerust kunnen stellen. Maar in de praktijk is het gewoon niet logisch om grote maatregelen te nemen tegen iets wat gewoon bijna nooit voorkomt.

Hoe hebben de klanten van Voodoo Divers gereageerd op de nieuwsberichten? 

Zoals gezegd, hebben we een groot aantal vaste gasten die al jaren bij ons duiken en goed geïnformeerd zijn. Ik heb dus maar heel weinig berichten ontvangen van onze gasten die hier niet zijn op het moment en ik heb met de gasten die er wel zijn gesproken over de aanval. Iedereen is het er over eens dat ze zich daar aan boord van Red Sea Star niet druk over maken.

Voodoo Divers biedt meer dan 50 duikstekken aan met prachtige riffen.

Wat hebben de aanvallen voor gevolgen op de duiktrips voor de komende week?

We hebben het nog erg rustig door alle problemen in de wereld met de oorlog, nasleep van Covid, chaos op vliegvelden etc. Dus heel veel impact kon het al niet hebben, maar afzeggingen heb ik niet gezien, en de enkele vraag erover die ik krijg kan ik goed beantwoorden.

Als er gewoon gedoken kan worden, welke extra maatregelen neem je dan om de veiligheid van uw klanten te waarborgen? 

Buiten de (in elk geval op onze boot) voor de hand liggende regels om nooit eten in het water te gooien en alle dieren onder water met respect te behandelen en je te realiseren dat je in hun territorium bent, is er weinig wat we verder kunnen doen. Ook heb ik niet het gevoel dat we meer moeten doen dan dat. Nogmaals, haaienaanvallen zijn extreem zeldzaam en van die aanvallen is er een miniem percentage aanvallen op duikers. Persluchtduikers worden simpelweg niet gezien als prooi.

Wat is de kans dat je haaien tegenkomt in Hurghada en welke haaien zijn dit dan?

Haaien zijn vrij uniek in het gebied waar wij duiken, soms zien we witpuntrifhaaien of een luipaardhaai en zijn we al helemaal blij. Zelfs vandaag nog hebben onze duikers het geluk gehad om bij een witpunthaai te duiken. Maar de kans is erg klein, haaien houden van diepere wateren waar de temperatuur koeler is. Bepaalde tijden in het jaar zijn er een paar plaatsen waar jonge witpunthaaien regelmatig gezien worden voordat ze uitzwemmen naar diepere wateren. Ook heb ik weleens walvishaaien gezien, maar deze zijn ook niet gevaarlijk voor mensen.

Wat maakt duiken in Hurghada zo bijzonder?

Heel vaak horen we van nieuwe gasten maar wel ervaren duikers, dat ze Hurghada lange tijd ontweken hebben door de verhalen in Nederland dat Hurghada “kapot” gedoken is. Veel van deze duikers zijn nu al jaren vaste gasten van ons en hebben met eigen ogen kunnen zien dat dit toch echt een fabeltje is. Natuurlijk kan een boot die wat wil besparen je alleen naar de dichtstbijzijnde riffen brengen waardoor je een verkeerd beeld kan krijgen van alle riffen bij Hurghada, die hoofdzakelijk aangedaan worden door de boten vol met snorkelaars. Maar we hebben prachtige duikstekken als je net wat verder wilt varen. Voor mij als duikcentrumeigenaar is Hurghada vooral uniek omdat het meer dan 50 verschillende duikstekken telt van ondiepe koraaltuinen, prachtige koraaltorens, diepe steile wanden, stromingsduiken, wrakken etc. Deze diversiteit zorgt ervoor dat je hier vele malen terug kan komen en steeds weer nieuwe dingen kan ontdekken. Ook voor het geven van cursussen is dit natuurlijk ideaal omdat we altijd de juiste omstandigheden kunnen vinden voor de cursussen die we geven.

Wat is de meest populaire duikspot die Voodoo Divers aanbiedt?

Van de lokale duikspots denk ik dat Carless de meest populaire is. Dit is een duikstek die redelijk ver weg ligt en we aandoen als het weer (de wind) goed is. Carless is heel lang minder interessant geweest omdat er een plaag is geweest van doornenkronen. Dit is een grote zeester die koraal op het menu heeft staan en tijdens deze plaag is het grootste deel van de harde koralen op Carless weggevaagd. Jaren later is op al die skeletten van de harde koralen zacht koraal gaan groeien wat een stuk kleurrijker is en heeft de natuur zich zover hersteld dat het nu een van onze mooiste riffen is.