Het blijkt om een nieuwe algensoort te gaan, die zorgwekkende eigenschappen heeft.

Toen onderzoekers zich recent bij de Pearl en Hermes Atol in het water lieten zakken, kwamen ze voor een onaangename verrassing te staan.

Waar voorheen op zo’n 12 meter diepte kleurrijk koraal en tal van prachtige vissen te vinden waren, troffen ze nu enorme algenmatten aan die het onderliggende koraal verstikten en de vissoorten die hier normaliter rondhingen – zoals de kleurrijke papegaaivissen – hadden verjaagd.

Onder de algen – die de onderzoekers niet bekend voorkwamen – troffen ze niets anders aan dan de skeletten van wat ooit een kleurrijk koraalrif was.

Nieuw algensoort geïdentificeerd

De waarnemingen riepen een hoop vragen op. Want wat waren dit voor algen? En waar kwamen ze opeens vandaan? Na uitgebreid onderzoek denken onderzoekers er nu deels uit te zijn. In het blad PloS ONE schrijven ze dat het om een nieuwe algensoort gaat. Ze hebben deze Chondria tumulosa gedoopt.

Waar de algensoort precies vandaan komt, blijft onduidelijk. “We weten het nog niet,” stelt onderzoeker Randall Kosaki. “Is het een inheemse soort die we compleet over het hoofd hebben gezien tot deze bij een atol doorsloeg of is deze per ongeluk door mensen vanuit een ander gebied hier geïntroduceerd?”

Invasieve eigenschappen

Voor nu staat de algensoort dan ook nog niet te boek als invasief. Maar de soort heeft wel verschillende eigenschappen die er voorzichtig op wijzen dat deze hier eigenlijk niet thuishoort.

Zo viel het de onderzoekers op dat papegaaivissen die zich in het gebied normaliter tegoed doen aan algen, C. tumulosa links laten liggen. Ze aten nog liever iets wat ze normaliter niet zo graag nuttigen, dan dat ze zich aan de nieuwe algensoort wagen, zo stelt Kosaki.

Kolonisatie

Daarnaast blijkt de algensoort het gebied nabij de atol razendsnel te hebben gekoloniseerd. Waar onderzoekers de algen in eerste instantie maar op een paar plekken in de atol aantroffen, had deze een paar jaar later enorme matten gevormd die elk al snel meer dan 9000 vierkante meter besloegen en de soorten die hier normaliter leefden, hadden weggeconcurreerd.

Verspreiding algensoort

Bovendien lijkt het erop dat de algensoort zich vrij gemakkelijk van het ene naar het andere gebied kan verspreiden. Zo bezitten de matten uitsteekseltjes die gemakkelijk achter bijvoorbeeld de uitrusting van duikers kunnen blijven hangen, waarna stukjes van de algenmat meegevoerd kunnen worden naar andere plaatsen.

Reden genoeg voor de onderzoekers om hun duikgerei uitzonderlijk goed te reinigen en zich er zo van te verzekeren dat er geen stukjes van de algenmatten achterbleven die zij vervolgens – onbewust – weer elders konden introduceren.

“Tot we weten of het om een inheemse of geïntroduceerde soort gaat en tot we de drijvende krachten achter deze uitbraak beter begrijpen, is het belangrijk dat duikende onderzoekers en onderzoeksschepen de soort niet per ongeluk naar andere eilanden brengen,” stelt Kosaki.

“Daarom hebben we al ons gerei in bleek laten zakken en al onze duikboten met bleek afgespoten voor we terugkeerden naar Honolulu.” Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de algensoort zich kan verspreiden zoals ook tuimelkruid dat doet.

Tuimelkruid verspreidt zich doordat een groot deel van de plant zich losmaakt van de wortels en vervolgens wegtuimelt met de wind. Onderweg laat het zaden, vruchten of sporen vallen, waar weer nieuwe planten uit kunnen groeien.

In het geval van de algensoort zou de verspreiding plaatsvinden middels de oceaanstromingen. “Het feit dat je zo’n klomp biomassa hebt die door de oceanografische omstandigheden in beweging kan komen, is zorgwekkend,” vindt onderzoeker Alison Sherwood.

Vervolgonderzoek

Onderzoekers houden de soort sowieso goed in de gaten. Want dat deze juist bij de Pearl en Hermes Atol – onderdeel van het beschermde Marine National Monument Papahānaumokuākea – zo om zich heen grijpt, is zorgwekkend.

“Dit gebeurt in het hart van één van de grootste mariene beschermde gebieden ter wereld,” aldus Kosaki. Mocht het daadwerkelijk om een invasieve algensoort gaan, dan houdt Kosaki zijn hart vast. Want als zo’n soort de Pearl en Hermes Atol kan koloniseren, kan deze dat elders zeker ook gaan doen.

“Het (de Pearl en Hermes Atol, red.) ligt heel afgelegen. Er is bijna geen scheepvaart en dus kunnen invasieve soorten hier bijna niet op de traditionele manieren geïntroduceerd worden (…) Als dit hier kan gebeuren, dan kan het overal gebeuren en de kans dat het in een drukbevolkt gebied – zoals Honolulu – gebeurt, is 1000 keer groter dan nabij de Pearl en Hermes Atol.” Het zou een ramp zijn.

Niet alleen voor het prachtige koraal daar, maar ook zeker voor de mensen die er wonen en voor hun inkomsten (via bijvoorbeeld toerisme) van deze riffen afhankelijk zijn.

Waarom de algen – ongeacht of ze hier nu thuishoren of niet – zo goed gedijen bij de Pearl en Hermes Atol is onduidelijk. Vervolgonderzoek moet dat uitwijzen. En wellicht biedt het handvatten voor de bestrijding van de algensoort. Want als we weten in welke omstandigheden deze gedijt, kunnen we die omstandigheden wellicht iets veranderen, waardoor de soorten die oorspronkelijk in deze gebieden voorkomen weer een kans krijgen.

Bron: Scientias