Doe je ogen dicht en droom over het mooiste rif dat je je kunt voorstellen. Doe nu je ogen open en besef dat dit is wat je te zien zult krijgen bij Raja Ampat. Peter de Maagt neemt ons mee naar dit bijzondere plekje op aarde.

Tekst en foto’s: Peter de Maagt

Droom ik nu of niet? Wanneer ik in mijn arm knijp, merk ik van niet. Het koraal heeft alle kleuren van de regenboog. Duiken bij Misool is adembenemend. Je weet niet waar je eerst moet kijken. Prachtige kleuren rood, roze, geel. Sommige waaierkoralen zijn immens van omvang en stellen zonder problemen mensen in de schaduw. Het opvallend rood/oranje, boomvormig vertakte Dendronephyta zachtkoraal, vaassponzen, en zweepkoraal vechten om een plekje. Natuurlijk zijn de ‘standaard’ rifvissen in groten getale aanwezig. Hier zie je wobbegongs en epaulette-haaien die slechts op enkele plekken ter wereld te zien zijn. En als je het liefst op zoekt gaat naar klein spul: geen enkel probleem. Aandacht voor detail krijgt een nieuwe dimensie omdat pygmeezeepaardjes zich op heel veel van de waaierkoralen verbergen. Het probleem is om deze kleine rakkers te vinden. Hoe goed je je best ook doet, je kunt net zo goed wachten tot de gids ze, na een inspectie van een paar seconden, simpelweg aanwijst.

Eén van de eerste stekken waar we bij Misool gaan duiken is Nudibranch Rock. De naam voor de duikstek klink ietwat vreemd maar als je de duikstek eenmaal gezien hebt, is er weinig verbeelding voor nodig om een nudibranch te herkennen; in de rotsformatie waar twee bomen op de kop staan, herken je zonder problemen de rhinophores. De hoeveelheid leven laat duidelijk zien dat deze site ook midden in de zone ligt waar niet gevist mag worden. Trouwens, als dit het resultaat is van het ‘no-take zones’ beleid dan zouden alle riffen eigenlijk op deze manier beschermd moeten worden. Een andere duikstek, Magic Mountain toont aan dat sommige plekken sterk aan stroming blootgesteld kunnen staan. Foto’s nemen wordt iets moeilijker, maar als goedmakertje verschijnen de eerste manta’s ten tonele. En om ons nog meer te vermaken, spelen een aantal jonge rifhaaitjes verstoppertje tussen de stukken koraal en trekken zich niets aan van die gekke duikers die vechten tegen de stroming. Scholen van fuseliers maken echter wel dankbaar gebruik van deze speling van het water en doen zich tegoed aan het voedsel dat erin meedrijft.

S/Y Indo Siren

Ons verblijf is de S/Y Indo Siren, een luxe liveaboard van World Wide Dive and Sail en is speciaal gebouwd ten behoeve van duikers in 2010/2011. Zij vaart afhankelijk van de tijd van het jaar rond Raja Ampat of Komodo. Continu loopt er personeel rond om je te helpen met wat maar nodig zou kunnen zijn. En bij terugkomst staat bovenaan de trap iemand met een vruchtensapje of een warme kop thee te wachten. Om je duikspullen hoef je je geen zorgen te maken, daar wordt allemaal voor gezorgd. Ondanks dat het schip is voorzien van alle hedendaagse luxe en je makkelijk een paar weken in Misool met heel veel plezier kunt duiken, moeten we Misool verlaten en gaan we ons geluk beproeven bij Batanta. Bij Algea Patch zullen we als eerste te water gaan en het lijkt een gewone muckdive te worden als ik onze gids zo hoor. Maar dan legt ze uit dat krokodillen lucht nodig hebben en niet diep kunnen duiken. Krokodillen? Lucht happen? Toch even checken of ik het goed verstaan heb. En ja hoor, hier kun je krokodillen verwachten. Het is me in eerste instantie niet duidelijk of het de bedoeling is om een schok teweeg te brengen of dat de informatie verstrekt wordt uit pure veiligheidsoverwegingen. In ieder geval heeft onze gids de aandacht van iedereen. Het lijkt een gedegen advies om enigszins het diepere water in de gaten te houden om eventueel snel daar naartoe te duiken voor het geval het nodig is om je uit de voeten te maken voor de krokodillen.Voor de rest lekker zigzaggend over de grond snuffelen om het kleine grut te vinden. Ik denk dat Lembeh een betere bestemming is wat betreft aantal en diversiteit van leden van het rariteitenkabinet, maar ook Raja Ampat biedt genoeg om je te vermaken. Helaas komen we geen krokodil tegen…

Een manta scheert majestueus over onze hoofden heen.

Manta Sandy

«Je had hier vorige week moeten zijn, honderden manta’s hebben we toen gezien!» Het is net de Wet van Murphy. Altijd als ik er duik, zul je zien dat er in geen velden of wegen een manta te bekennen is. Dus enige nuchterheid is nooit weg. Bij de duikstek is een ‘onderwatergrens’ aangelegd van kleine, naast elkaar gelegde brokstukken op een afstandje van het poetsstation. De bedoeling is dat je vanachter deze grens rustig gaat zitten kijken naar een tweetal grote pinnacles, in afwachting van de manta’s. De gehele groep waarmee we duiken is gelukkig gedisciplineerd en zelfs na een half uur tevergeefs wachten doorbreekt de linie niet. Als de eerste groep door hun lucht heen is en rustig naar ondiep water vertrekt, komen onze langverwachte vrienden majestueus aanvliegen. Rakelings over onze hoofden heen. Na een grote cirkel komt een manta ons nog een keer bekijken. Dan is het weer stil en maken we onze veiligheidsstop. Het kost me veel moeite om niet terug te gaan omdat net op dat moment een paar manta’s vlak bij de poetsstations blijven hangen. Eenmaal boven maken we ons alweer op voor de volgende duik. De dagelijkse routine is namelijk volledig gericht om 100% uit je verblijf te halen. Vier duiken per dag. Tijdens de briefings wordt er een paar keer op gewezen om je te houden aan een maximale duiktijd van 60 minuten, maar al snel verandert dat in ‘ongeveer 60 minuten’. Als je boven komt, hoef je in ieder geval niet al te lang te wachten om terug te kunnen keren naar het schip want er varen continu twee dinghy’s rond. Eentje blijft altijd vlak bij de duikers en de tweede wordt gebruikt als een soort taxi om duikers naar het schip terug te brengen.

Arborek Jetty

Vlakbij Manta Sandy is een eiland waar het kleine dorpje Arborek ligt. De steiger, Arborek Jetty, mag je gewoon niet overslaan. Bijna een volledige duik hang ik rond bij de pilaren van de steiger. Een aantal van de palen is schitterend begroeid en er zijn verschillende scholen vis. Een school vleermuisvissen besluit om een kat- en muisspelletje te spelen. Iedere keer als ik aanstalten maak om een foto te maken, gaan ze weer wat verder weg. En als ik ze geen aandacht schenk, zitten ze nagenoeg over mijn schouder mee te kijken wat ik nu precies aan het doen ben. Overdag hebben we de mogelijkheid om het dorpje te bezoeken. Omdat een IMAX-filmploeg hier bezig is met opnames, worden we verzocht even te wachten voordat we het dorp binnenlopen. We hebben dus even de tijd om een praatje aan te knopen met de bemanning van de MV Kalabia (een kalabia is een endemische haaiensoort in Raja Ampat), een drijvend educatief centrum gericht op het onderwijs aan jonge mensen van het gebied. Het centrum is een 34 meter lange langelijnvissersboot die gekocht is tijdens een gedwongen verkoop en omgebouwd voor zijn nieuwe functie. Het team aan boord van de Kalabia heeft als doel om de waarde van de natuur duidelijk te maken aan de volgende generatie en hun bewust te maken dat de koraalriffen en het zeeleven te lijden hebben onder de gevolgen van overbevissing en de klimaatverandering. Dan mogen we het dorpje in! Maar het bezoek is redelijk kort omdat de hitte verzengend is. Het zweet druipt binnen een paar seconden over je rug. Het contrast met onze comfortabele liveaboard is schrijnend… Hier zie je alleen maar heel veel kleine huisjes en hutjes, zonder enige luxe. Een stroom van kinderen achtervolgt ons gedurende het hele bezoek. Ondanks de armoede zijn alle mensen gewoon heel vrolijk. Al met al een bijzondere ervaring.

Blue Magic

Onze volgende bestemming is Dampier Strait. Daar wordt een enorme hoeveelheid water doorheen geperst wat de nodige voedingstoffen met zich meebrengt. Precies de ideale omstandigheden voor visrijke gebieden, ofwel ‘fishy’, wat we tijdens de briefing over Blue Magic horen. Terwijl we ons klaarmaken voor de duik zien we een grote plons. Manta’s! Ze springen uit het water! Waanzinnig. Iedereen wil direct het water in. De stroming kan hier heel sterk zijn en de boot dropt ons aan het eind van het rif, in de hoop dat we naar het rif toe drijven. Hoewel sommige mensen claimen dat Raja Ampat niet echt een plek is waar je ‘groot spul’ tegen kunt komen, zien we groepen rifhaaien die rustig patrouilleren in hun blauwe territorium, een school enorme Jacks, verschillende scholen barracuda’s en een aantal wobbegongs. Zelfs eentje die golvend voorbij zwemt. Op de terugweg begint echter het ware festijn. Enorme manta’s komen rustig zwevend onze kant op tot ze binnen handbereik zijn. Een paar van ons mogen genieten van een liefkozende streling van hun vleugels. Echt een magische duik met non-stop actie. Kawe levert ten slotte een absolute noviteit. Bij deze eilanden kun je de evenaar oversteken onder water. Hoeveel duikers kunnen dat zeggen? De groep is enigszins zenuwachtig, we willen immers zeker zijn dat we de evenaar daadwerkelijk passeren! Daarom peilen we een flink stuk stroomopwaarts de koers met de navigatie van de boot. Het vaartuig zal ons upstream droppen om vervolgens ‘op de evenaar te gaan liggen’. We springen het water in en besluiten het fotograferen maar op een iets lager pitje te zetten om zo een redelijk stuk onder water te kunnen afleggen. We zwemmen ruim voorbij de boot, dus zelfs als het navigatiesysteem een fout heeft gemaakt, dan nog weten we zeker dat we de evenaar overgezwommen zijn!

Absolute perfectie

Raja Ampat heeft nog het onweerstaanbare aura van tropische schoonheid, bijna absolute perfectie op aarde, in elk geval onder water. Het is ook een plek die veel superlatieven heeft voortgebracht. Het begon als een droom en gelukkig is het geen illusie gebleken. Tjokvol met verbazingwekkende belevenissen. Raja Ampat zal moeilijk te verbeteren zijn in termen van het oogverblindende koraal, het onderwaterlandschap en verscheidenheid van visleven. Voor mij is het ook een voorbeeld dat natuurbehoud wel degelijk kan werken. Het creëren van een beschermd marine park en het recentelijk uitroepen van het 42.500 hectare grote gebied tot ‘Raja Ampat Shark Sanctuary’ lijken zeer goede stappen in de richting om het gebied te herstellen en te behouden in zijn oude staat.

RAJA AMPAT TAG

De Raja Ampat Regency Government vraagt sinds een aantal jaren entree voor het marine park. De vergoeding bedraagt ongeveer IDR 500.000 en daarvoor krijg je toegang tot het park van 1 januari tot 31 december. Het systeem van het geven van een tag is gebaseerd op het systeem dat al jarenlang succesvol is in Bonaire en het Bunaken Marine Park. Van dit geld gaat 150.000 naar de lokale overheid, van de overblijvende 350.000 rupiah gaat 40% naar natuurbehoud en patrouilles, 40% naar gemeenschapsprojecten en de overblijvende 20% is voor administratie. Elk jaar is er een wedstrijd voor het ontwerp van de entreetag. Je kunt een grafisch ontwerp maken of een foto gebruiken. De winnaar krijgt een vakantie op een liveaboard of een verblijf in een resort aangeboden. Dit jaar staat er een afbeelding van een walking shark op de tag.

TOPSPOTS

Boo West

De hoeveelheid koraal is bijna niet te bevatten. Enorm grote waaierkoralen. Vooral als er een beetje stroming is, kun je de enorme omvang van de koralen appreciëren. Er zijn genoeg plekken waar je kunt schuilen voor de stroming als het iets te heftig wordt. Diepte: 10 tot 30 meter. Niveau: gemiddeld.

Blue Magic

Een smalle strook koraal die van oost naar west loopt. Wat het duiken magisch maakt, zijn de grote scholen vis die samenkomen rond de uiteinden van de strook. Wobbegong, rifhaaien en manta’s. De stroming kan flink tekeer gaan. Diepte: 10 tot 30 meter. Niveau: gemiddeld tot ervaren.

Manta Sandy

Manta poetsstation. Betrouwbare plek om deze prachtige dieren te zien. Een onderwatergrens is aangelegd met stukken rots. De bedoeling is dat je vanachter deze grens rustig gaat kijken naar een tweetal grote pinnacles waar de manta’s hun poetsbeurt ondergaan.

Diepte: 5 tot 20 meter. Bij het poets-station 20 meter. Niveau: eenvoudig.

Arborek Jetty

De steiger is één van de typische duikstekken van Raja Ampat. Een aantal van de palen is schitterend begroeid en er zijn verschillende scholen vis. Ook een prefecte plek voor een nachtduik.

Diepte: 5 tot 20 meter. Niveau: eenvoudig.

Equator Dive

Rifduik waar het eigenlijk maar om één ding gaat: de evenaar oversteken onder water. Het rif is aardig met de gebruikelijke rifvissen.

Diepte: 5 tot 15 meter. Niveau: eenvoudig.

Raja Ampat heeft het allemaal: grote manta’s, groot koraal, minuscule ‘fairy crabs’ en een vriendelijke bevolking.

REISINFORMATIE

Reis

Met KLM vlieg je rechtstreeks naar Jakarta, dit duur 15,5 uur (incl. stop in Kuala Lumpur). Daarna neem je een lokale vlucht naar Sorong (dit kan met verschillende maatschappijen).

Verblijf: S/Y Indo Siren

Op de liveaboard kunnen maximaal 16 gasten mee in de 8 superruime luxe airconditioned cabines met eigen douche en toilet. Het ontbijt, lunch en diner vinden plaats in de open lucht op het achterdek en is allemaal inbegrepen. Grandioos koffiezetapparaat met vers gemalen bonen, frisdranken en bier zijn gratis. Wasserijservice en mogelijkheid voor massages. Worldwide Dive and Sail

Duiken

Per dag kun je 4 duiken maken (inclusief nachtduik). Een vergunning voor het Marine Park dient te worden gekocht voor € 65 per persoon. Duikspullen huren is geen probleem en het meeste is bij de prijs inbegrepen.

Wat je nog moet weten…

Bij aankomst dient een visum gekocht te worden voor ongeveer € 23 per persoon. In Indonesië wordt betaald met de Indonesische roepia (rupiah) (IDR). 10.000 IDR = € 0,63 (maart 2014). In de steden is het mogelijk om met creditcard en pinpas geld op te nemen. Reken er niet op dat je in Sorong zonder meer kunt pinnen. Zorg dus dat je dat in Jakarta doet of dat je genoeg cash bij je hebt.

Reisorganisatie

Eigen Wijze DUIKreizen, www.ewdr.nl