Grote vraag is nog waarom de ernstig bedreigde noordkaper een liedje laten horen.
Er zijn verschillende muzikale walvissoorten. Zo weten we dat de Groenlandse walvis zingt. En ook de bultrug en de blauwe vinvis laat zich op dat gebied niet onbetuigd. Maar de noordkaper? Die zingt niet. Tenminste. Dat dachten we. Onderzoekers hebben namelijk tot hun grote verbazing ontdekt dat de meest zeldzame noordkaper – de oostelijke grote oceaannoordkaper – weldegelijk zingt.
Kreten
Dat noordkapers geluiden voortbrengen, is al lang bekend. Ze genereren een soort kreetjes die nog het meest doen denken aan het geluid van een geweer dat afgaat. Maar wat onderzoekers nu ontdekt hebben, is dat de oostelijke grote oceaannoordkaper van deze kreten heuse liedjes maakt. Dat wil zeggen: hij slingert de kreten in een bepaald patroon de wereld in en herhaalt dat patroon ook.
Geluidsopnames
“Tijdens veldonderzoek in 2010 begonnen we een vreemd patroon van geluiden te horen,” vertelt onderzoeker Jessica Crance. “We dachten dat het afkomstig was van een noordkaper, maar we konden dat niet bevestigen.” En dus besloten Crance en collega’s de geluiden nader te bestuderen. Ze sloegen er geluidsopnames die eerder in hetzelfde gebied, gedurende een periode van zo’n acht jaar waren gemaakt. En jawel, die opnames lieten dezelfde patronen horen. “Ik dacht: het lijken wel liedjes,” aldus Crance. De grote verzameling geluidsopnames onthulde dat deze ‘liedjes’ veelvuldig klinken en door de jaren heen nauwelijks veranderen.
Bevestiging
Hoewel deze liedjes dus veelvuldig klinken in de wateren waar de oostelijke grote oceaannoordkaper zich ophoudt, was nog niet bewezen dat het ook deze soort was die ze voortbracht. Maar dat veranderde tijdens veldonderzoek in 2017, stelt Crance. “We hoorden tijdens het onderzoek diezelfde liedjes en waren in staat om ze te herleiden naar mannelijke noordkapers. We kunnen nu met zekerheid zeggen dat deze noordkapers de liedjes zingen. En dat is opwindend, omdat we dat bij andere noordkaper-populaties nog nooit gehoord hebben.”
Een noordkaper met kalf
Vragen
De ontdekking roept een hoop vragen op. Neem bijvoorbeeld het feit dat onderzoekers andere noordkaper-populaties nog nooit hebben horen zingen. Betekent het dat de oostelijke grote oceaannoordkaper de enige populatie is waarbinnen er gezongen wordt? Of doen andere populaties het ook, maar is dat ons nog niet opgevallen? En: waarom zingt de oostelijke grote oceaannoordkaper eigenlijk? Voor nu gaan Crance en collega’s ervan uit dat de liedjes – die mogelijk alleen door mannetjes ten gehore worden gebracht – helpen bij het vinden van een partner. Dat laatste is waarschijnlijk een hele uitdaging binnen een populatie die slechts 30 individuen telt.
Crance is zeker nog niet klaar met deze zingende populatie noordkapers. “We willen nu gaan kijken of de liedjes door de tijd heen evolueren en of ze seizoensgebonden zijn, oftewel of sommige liedjes op bepaalde momenten klinken.” Ook willen de onderzoekers vaststellen of de liedjes specifieke informatie herbergen over de noordkaper die ze zingt. Crance: “Er is zoveel dat ik graag zou willen weten.”
Over de noordkaper
Noordkapers behoren tot de walvissen. Er zijn drie soorten: Eubalaena australis (zuidkaper), E. glacialis (noordkaper) en E. japonica (grote oceaannoordkaper). Over de laatstgenoemde soort handelt het onderzoek van Crance en collega’s. De grote oceaannoordkaper is door toedoen van de walvisjacht het meest zeldzame mariene zoogdier op aarde. Met een lengte tot wel 18 meter zijn deze noordkapers echte giganten, die bovendien een respectabele leeftijd van wel 70 jaar kunnen bereiken. De grote oceaannoordkapers leven in twee groepen: er is een populatie in het noordwestelijke deel van de Stille Oceaan te vinden, en eentje in het noordoostelijke deel van de Stille Oceaan. Hoeveel grote oceaannoordkapers er in totaal nog zijn, is onduidelijk.
Bron: Scientias
