Een derde van de zoetwatervissoorten wordt met uitsterven bedreigd blijkt uit het ‘vergeten vissen’ rapport dat vandaag is gepubliceerd door verschillende natuurorganisaties waaronder WWF.

De variatie aan soorten in zoetwater neemt wereldwijd twee keer zo snel af als in bossen en oceanen. Tachtig soorten zoetwatervissen zijn uitgestorven, waarvan alleen al 16 soorten in 2020! Dat is een zorgwekkende ontwikkeling, maar alles is nog niet verloren.

Zoetwatervissoorten onmisbaar

Het rapport beschrijft de variatie aan zoetwatervissoorten, waarbij de laatste ontdekkingen het totaal op 18.075 verschillende soorten brengt. Meer dan 50% van alle vissoorten op onze aarde komt voor in zoetwater.

Deze rijkdom is onmisbaar voor de gezondheid van de rivieren, meren en wetlands en ondersteunt samenlevingen en economieën over de hele wereld. Zoetwatervissen zijn de belangrijkste bron van eiwitten voor 200 miljoen mensen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika en levert een bijdrage aan werkgelegenheid voor 60 miljoen mensen.

Ondanks hun belang voor mens en natuur, blijven zoetwatervissen een bijzaak voor beleidsmakers. Het beschermen van zoetwatervissen wordt bijna nooit meegenomen in beslissingen over bijvoorbeeld de plaatsing van waterkrachtdammen of het baggeren voor de scheepvaart of zandwinning.

Visser in Zambia (Bron: James Suter)

Vissen stoten hun neus

Het rapport belicht de combinatie van bedreigingen waarmee deze vissen worden geconfronteerd. Vernietiging van de leefomgeving, waterkrachtdammen en sluizen in vrij stromende rivieren en vervuiling door landbouw en industrie zijn grote boosdoeners.

Ook lopen zoetwatervissen gevaar door overbevissing, invasieve soorten die oorspronkelijk niet in het de betreffende zoete wateren voorkomen, niet-duurzame zandwinning en de gevolgen van klimaatverandering.

Ook in Nederland lopen vissen tegen problemen aan.

Vroeger kwam de steur algemeen voor in alle grote rivieren van West-Europa, maar hij stierf bijna overal uit door watervervuiling, overbevissing, dammen en riviercorrecties.

De steur staat symbool voor een grote groep trekvissen die vrij moet kunnen zwemmen tussen zoet en zout water om zich voort te kunnen planten. Andere trekvissen zijn soorten zoals zalm, paling, bot en haring.

Betrokkenheid van de overheid om zoetwatervissen beter te beschermen

2021 is een belangrijk jaar voor de natuur. Zo wordt er bijvoorbeeld internationaal onderhandeld over een nieuw wereldwijd verdrag voor biodiversiteit, de zogenaamde New Deal for People and Nature.

Dat nieuwe verdrag zou onder andere moeten voortborduren op het door WWF opgestelde noodherstelplan voor zoetwaterbiodiversiteit.

WWF hoopt dat overheden, waaronder de Nederlandse overheid, het belang van gezonde populaties zoetwatervissen inzien en dat zij zich volop gaan inzetten om zoetwatervissen de bescherming te bieden die zij nodig hebben.

“De afname van zoetwatervissen is een zorgelijke ontwikkeling, maar het goede nieuws is dat we weten wat er moet gebeuren om zoetwatervissen te beschermen.

Door een New Deal te verzekeren voor de zoetwaterecosystemen in de wereld, zullen onze uitstervende rivieren, meren en wetlands weer opbloeien.

Ook roepen we zo het uitsterven van zoetwatervissoorten een halt toe en stellen we een onmisbare bron aan voedsel en werkgelegenheid veilig voor miljoenen mensen.” vertelt Bart Geenen van WWF-NL.