Dit is nog nooit eerder vertoond. Wat een nachtmerrie. In de eerste rapporten staat ‘veel’; daarna lees ik ‘meer dan 100’; vandaag bedraagt het officiële aantal 130 dode rivierdolfijnen. Gekookt in het Tefe-meer in het Braziliaanse Amazonegebied.

Door Daphne Willems, WWF

Deze thuisbasis is van een grote populatie Amazone-rivierdolfijnen en Tucuxi, bereikte temperaturen van 40 graden Celsius. In één week tijd verloor het meer 10% van zijn inwoners. Niet alleen rivierdolfijnen; ook de vispopulatie werd zwaar getroffen – met als gevolg dierenleed en het verlies van een essentiële voedselbron voor de mensen die rond het meer wonen, en voor de dolfijnen. 

Ben ik verrast?

Dat zou ik niet moeten zijn. In dezelfde weken dat New York, Montreal, Glasgow, Hong Kong en delen van Libië, India en Griekenland onder water staan, worden de Amazonelanden geconfronteerd met ongekende droogte. Dit is niet nieuw, de trend is glashelder. Toch ben ik niet voorbereid op de vreselijke foto’s die mijn inbox en sociale mediakanalen vullen. Het breekt mijn hart. 

Ter plaatse werken collega’s van verschillende NGO’s en kennisinstellingen samen, om de aangespoelde dolfijnenlichamen te bergen en de situatie te onderzoeken. Het grote dilemma: wat te doen met de overlevende dieren? De verwachting is dat de watertemperatuur de komende week nog verder zal stijgen, waardoor het probleem alleen maar groter zal worden. Maar voordat we de overlevende dolfijnen naar veiliger plaatsen (stromende rivierdelen die koeler blijven) kunnen begeleiden, moeten we weten wat precies de dood van de 130 dolfijnen heeft veroorzaakt. Was het ‘gewoon’ oververhitting, of zijn er meer oorzaken, zoals een onderliggende ziekte? Zodra de resultaten van de gezondheidstests binnen zijn, zal een reddingsplan worden opgesteld. Ik ben de tientallen mensen die zich onvermoeibaar inzetten om deze ramp zo snel mogelijk te boven te komen zeer dankbaar. 

Van nature ben ik een ras optimist, maar ik weet dat dit niet zal verdwijnen.

Klimaatverandering is blijvend en heeft een impact op zoetwaterecosystemen als op geen ander systeem ter wereld. Op de schaal van het Tefe-meer, op de schaal van het Amazonegebied, en op mondiale schaal. Dit soort rampen zullen vaker voorkomen, en we moeten ons daarop voorbereiden. Het beschermen en herstellen van zoetwaterecosystemen is geen luxe hobby voor weldoeners – het is een dringende noodzaak om te helpen ons aan te passen aan de steeds groter wordende gevolgen: zowel voor mensen als voor andere dieren. 

Daarom komen over twee weken vertegenwoordigers uit 14 landen bijeen in Bogotá, Colombia. Op 24 oktober zullen de Zuid-Amerikaanse en Aziatische regeringen een Mondiale Verklaring voor Rivierdolfijnen ondertekenen, met als doel de soorten en hun rivieren beter te beschermen. Zij zullen daarbij worden ondersteund door vele samenwerkende organisaties en instellingen met kennis, ervaring, geld en invloed. Dit zal de dode dieren uit het Tefe-meer niet terugbrengen, daar ben ik me pijnlijk van bewust. Maar het zal helpen onze acties op te voeren om herhaling te voorkomen. In deze donkere tijden moeten we elkaar steunen, en samenwerken. Zoals nog nooit eerder vertoond is. 

Foto’s : Miguel Monteiro/ Instituto Mamirauá