S.A. Agulhas II
De Eerste Wereldoorlog was net uitgebroken, toen Shackleton en zijn mannen vanuit het Britse Plymouth koers zetten naar de Zuidpool. De Noorse ontdekkingsreiziger Roald Amundsen was er drie jaar eerder als eerste in geslaagd om het continent te bereiken en daardoor bleef er nog maar één grote uitdaging over: als eerste Antarctica oversteken, van zee tot zee.
De Endurance in 1915, vast in het ijs.
Al in december 1914 – toen de expeditie nog maar goed van start gegaan was – werd duidelijk dat het niet eenvoudig zou worden. Volgens een boek dat Shackleton over de expeditie schreef, kwam het schip toen al het eerste ondoordringbare pakijs tegen. Veel vroeger dan gedacht. Het vertraagde de tocht en pas op 30 december voer het schip de Zuidpoolcirkel voorbij. Een kleine twee maanden later zaten de mannen op het meest zuidelijke punt dat ze ooit zouden bereiken.
Ze raakten echter vast in het ijs en er zat niets anders op dan de winter op de boot door te brengen en de lente – op het zuidelijke halfrond in september – af te wachten. De Endurance werd echter steeds meer in elkaar geduwd door het ijs en begon te breken. Eind oktober gaf Shackleton het bevel om het schip te verlaten en op 21 november 1915 verdween het onder de zeespiegel.
Wat volgde was een slopende voettocht over het ijs. Pas in april 1916 bereikte de totaal verzwakte bemanning – een groep van 28 – open zee en daar lieten ze drie reddingsboten die ze de hele tijd hadden meegesleurd in het water. Ze voeren er in een week tijd mee naar het onbewoonde Elephanteiland, waar een tijdelijk kamp werd opgezet.
De Endurance zinkt.
Walvishaven
Shackleton en vijf anderen peddelden verder en slaagden er uiteindelijk in om goed twee weken later Zuid-Georgia – 1.300 kilometer verderop – te bereiken en hulp te sturen. Daar was een walvishaven. Uiteindelijk duurde het nog tot 30 augustus eer een schip door het ijs Elephanteiland kon bereiken. Maar de volledige bemanning overleefde het avontuur. Alleen de Endurance haalde het niet.
En daar zal nu dus naar gezocht worden, op een van de meest onherbergzame en afgelegen plekken van onze aarde. Gisteren bereikten de leden van de Weddell Sea Expedition 2019 de plaats waar de Endurance ruim honderd jaar geleden zonk. “De Agulhas II heeft ons door het dikke pakijs geleid”, klonk het in een tweet. “Expeditieleider Mensun Bound heeft gezegd dat we de eerste mensen zijn die hier komen sinds Shackleton en zijn mannen.”
Het was de kapitein van de Endurance – Frank Worsley – die in zijn dagboek de exacte coördinaten noteerde van de plaats in de Weddellzee waar het schip verdween. De wetenschappers gaan ervan uit dat het nu op 3.000 meter diepte ligt. En ze zullen naar het wrak zoeken met nieuwe technologie.
De expeditie zal de eerste zijn die ‘autonome onderwatervoertuigen’ (AUV’s) zal gebruiken in de zoektocht naar de Endurance. Dat zijn robots die zich zonder de hulp van een operator onder water kunnen bewegen. “Dankzij kapitein Worsley weten we waar we ongeveer moeten zoeken en de AUV’s kunnen zelfstandig aan de slag onder het ijs”, staat te lezen op de website die rond de expeditie werd opgezet. “Zij moeten het schip proberen te lokaliseren.”
Foto’s
De toestellen kunnen sites bereiken tot op 160 kilometer van hun basisschip. Van daaruit kunnen ze data en foto’s sturen. “Dus zelfs als de Agulhas II door het pakijs de locatie van het wrak zelf niet kan bereiken, kan onze expeditie de plaats waar het wrak ligt toch verkennen”, klinkt het.
Het is nu dus afwachten tot wanneer de expeditie een spoor van het verdwenen schip vindt. En beelden doorstuurt van het schip dat al meer dan een eeuw onaangeroerd onder het ijs ligt.
Wie er uiteindelijk wél in slaagden om als eerste Antarctica over te steken? De Brit Vivian Fuchs en de Nieuw-Zeelander Edmund Hillary. Die laatste bereikte ook als eerste de top van de Mount Everest, in 1953. Fuchs en Hillary maakten de tocht tussen 1956 en 1958.
Ernest Shackleton
Hartinfarct
Shackleton zelf stierf op 5 januari 1922, tijdens een nieuwe expeditie naar Antarctica. Hij werd kort na vertrek ziek en weigerde zich te laten onderzoeken door een arts. Goed twee weken later werd hij gevonden in zijn hut. Hij had hevige pijn en stierf dezelfde dag nog aan een hartinfarct.
Meer info op weddellseaexpedition.org of volg de expeditie op twitter
Bron: hln
Bekijk ook: Nederlands 18e eeuws scheepswrak ‘t Vliegend Hart in gevaar
