Schildpadden bescherming op Bonaire

Het is nacht. We stommelen met een grote houten kist over het strand, op zoek naar schildpadden. Plots is er reuring. «Lights off!» Iedereen is doodstil; we staan midden op een vers spoor. Ik zie iets bewegen op een zandhoop en waarschuw Robbert. Voorzichtig kruipt hij in de richting van de nietsvermoedende schildpad.

Sea Turtle Conservation Bonaire (STCB)

Dat onze eerste ontmoeting met Mabel Nava, manager van de Sea Turtle Conservation Bonaire (STCB), zo’n spannend vervolg zou krijgen, hadden we niet durven denken. Het begon met een educatieve middag waarbij ik al snorkelend mijn eerste Bonairiaanse zeeschildpad spotte en het eindigde met een nachtelijke strooptocht langs de stranden van Klein Bonaire. Maar dat was lang niet alles! Wat wij in slechts enkele dagen tijd meemaakten, kun je met recht een ‘once in a life time-experience’ noemen.

Een mooie zonnige dag. We zitten op de reling van een bootje en dobberen voor de kust van Klein Bonaire. Mabel weidt uit over haar stichting, de STCB, die zich tot doel heeft gesteld ‘Bonaires zeeschildpadden te beschermen en populatieherstel te bevorderen’. «Het gaat helaas niet zo goed met de schildpadden van Bonaire. Het nestaantal loopt terug en er worden minder volwassen dieren gespot dan vroeger. Maar gelukkig zijn ze er nog wel en wij doen er alles aan om dat zo te houden,» klinkt ze strijdvaardig.

Dat de mens een grote rol speelt in de treurige situatie waarin zeeschildpadden zich bevinden, is oud nieuws. Vervuiling, oprukkende bebouwing, long line-fishing; de oorzaken zijn bekend. Hoewel misschien een druppel op een gloeiende plaat, probeert de STCB op Bonaire verschil te maken. Hun belangrijkste troef daarbij is onderzoek. Want, «hoe meer we weten over hun aantal, gedrag en migratieroutes, des te beter kunnen we hen beschermen.» Daarom houden vaste medewerkers samen met vrijwilligers de schildpadden en hun nesten scherp in de gaten.

Anderen lezen ook: Veilig duiken: wat je moet weten over verzekeringen

Een grote rol in de strijd om behoud van de zeeschildpadden is weggelegd voor het onbewoonde eilandje Klein Bonaire, dat op zo’n 800 meter voor de kust van Bonaire ligt. De witte zandstranden zijn belangrijke nestgronden voor zowel karet- als dikkopschildpadden. Een ideale plek: geen bebouwing, felle neonlichten of rumoer, hier kunnen de dieren rustig hun eieren leggen. Maar ook een derde soort – de groene schildpad – is vaste klant bij dit beschermde stukje Caribisch gebied. Opgroeiende exemplaren grazen graag op de zeegrasweiden die her en der voor de kust voorkomen. Ze blijven hier tot ze groot genoeg zijn om te paren en trekken vervolgens terug naar hun geboorteland, dat soms duizenden kilometers verderop ligt.

ond Klein Bonaire zie je geregeld jonge groene schildpadden. Zij voeden zich met zeegras.

Oog in oog met schildpadden

Tijd om het water in te gaan. Omdat we precies boven het zeegras liggen, is de kans groot dat we hier al snorkelend jonge groene schildpadden tegenkomen. Ik heb alle vertrouwen in Mabel en bereid me voor op ten minste tien schildpadden. Niet dat ze die beloofd heeft, maar dat stel ik me zo voor.

Helaas, ze liggen niet in een rijtje op me te wachten. Sterker nog, ik zie er geen een, dus besluit ik een stukje van onze groep weg te zwemmen. Misschien heb ik in mijn eentje meer geluk. Na twintig minuten onafgebroken turen zonder resultaat ben ik het zat en zwem terug naar de boot. Voor de lol freedive ik nog eens naar een meter of vijf, eigenlijk zonder iets te verwachten.

Anderen lezen ook: Ocean clean-up dive Bonaire

En juist op dat moment zwem ik ineens oog in oog met een levensechte schildpad! Wat is hij mooi en wat glijdt hij soepel door het water. Ik ben zo blij dat ik bijna vergeet mijn adem in te houden. Jubelend kom ik boven en wil mijn vreugde delen met de rest. De anderen blijken vlak bij me te zijn en hebben de schildpad al vanaf hun sprong overboord in het oog… Tja. Terug aan land praten we nog wat na met Mabel. We willen nog veel meer weten over de zeeschildpadden en vragen brutaalweg of we niet eens mee mogen met een van hun rangers. «Natuurlijk,» antwoordt ze direct, «geen probleem.»

Funchi controleert de kust van Klein Bonaire op ongeregeldheden.

Bonaire National Marine Park

De volgende ochtend kunnen we mee met Funchi, ‘het oog van Klein Bonaire’, zoals hij zichzelf noemt. Hij heet officieel overigens Gielmon, maar iedereen noemt hem Funchi. Kevin en Red, twee vrijwilligers die de STCB een warm hart toedragen varen ook mee naar het kleine eiland. Doel van het bezoek: controleren van de nesten, in kaart brengen van nieuwe legsels, ongeregeldheden opsporen, aangespoeld vuil van het strand halen en alles wat zich verder aandient.

Terwijl we de oversteek maken, vertelt Funchi tot in detail de geschiedenis van Klein Bonaire. Over de immigranten die er vroeger in quarantaine werden gezet voor ze het grote eiland op mochten, de familie die het eiland bezat en er tientallen jaren een boerderij runde (de ruïne staat er nog). Ook vertelde hij over de kalkovens die gebruikt werden om huizen te bouwen waarvoor alle bomen op het eiland werden opgestookt zodat er nu alleen nog lage bosjes groeien en over de verkoop van het eiland aan een ondernemer die er een resort wilde laten bouwen. Verder gaf hij informatie over het fonds dat toen werd opgericht door activisten (waaronder Captain Don en de STCB) om dit unieke stukje natuur te kopen en te behouden voor zeeschildpadden en andere (zee)dieren.

Anderen lezen ook: De huisriffen van Dive Friends Bonaire

Het openen van nesten en het tellen van lege eierschalen hoort bij het werk van de STCB.

In 1999 werd het gebied teruggeven aan ‘de mensen van Bonaire’, sindsdien hoort het bij het Bonaire National Marine Park en is het officieel beschermd gebied. Bestemming bereikt. De kiel van de boot stokt in de aflopende bodem, we springen overboord en waden het laatste stukje op blote voeten richting strand. In totaal ligt er twee kilometer zandstrand rond Klein Bonaire. De STCB houdt exact bij hoeveel schildpadnesten er zijn, wanneer ze zijn gelegd, waar ze zich bevinden, van welke soort ze zijn, hoeveel eieren erin liggen, hoeveel er uitkomen en hoeveel onbevrucht zijn. Zo kunnen Mabel en haar collega’s een goede schatting maken van het aantal kleine schildpadjes dat naar zee vertrekt. Funchi controleert om de dag de nesten, samen met zijn vrijwilligers levert hij de data voor de statistieken van de STCB.