Sinds de bouw en opening van het hotel Chogogo Dive & Beach Resort op Bonaire worden de directeuren en broers, Leon en Sander Schellevis, beschuldigd van onder andere beschadiging van het koraal op het huisrif en het bouwen zonder de goede vergunningen. Een openhartig gesprek met Leon en Sander, bijgestaan door Tom Peeters, projectadvocaat.

Tekst: Harriët Plantinga Onderwaterfoto’s: Daan Kleinbussink

Tijdens het afgelopen jaar is Chogogo Dive & Beach Resort regelmatig negatief in het nieuws geweest. Waarom?  

In 2017 werd de overheidsgrond, waarop nu Chogogo is gebouwd, te koop aangeboden. Chogogo was één van de drie partijen die belangstelling hadden en de partij die het uiteindelijk kon kopen. Het terrein was erg in verval maar de locatie was prachtig. We hebben Chogogo gebouwd en het resort is geopend in december 2021. Op 5 december 2017 is er een bouwvergunning afgegeven voor het hele project. Bij die aanvraag zaten tekeningen waarop ook de Lazy River, het strand en de keermuur stond aangegeven. Deze muur moet voorkomen dat het zand door de wind de zee in wordt geblazen, bij hevige regenval de zee inspoelt en bij hoogwater het zand niet meeneemt. We zijn ervan uitgegaan dat onze aanvraag is onderzocht en dat we voldeden aan de eisen.

Maar dat was dus niet zo? 

In juli 2021 werden we echter verrast door een mail van het Openbaar Lichaam Bonaire met de mededeling dat er nog een natuurvergunning nodig was. In augustus 2021 hebben we deze aanvraag ingevuld en opgestuurd. Hier is geen reactie op gekomen en het enige dat Chogogo heeft ontvangen, was een stempel ter bevestiging dat de stukken waren ingeleverd. We hebben opnieuw gevraagd of het pakket nu compleet was. Het bleek zo te zijn dat er “nog van alles” nodig was maar de autoriteiten gaven aan dat “het goed ging komen.” De juiste papieren werden echter niet overhandigd aan ons, maar via de mail werd bevestigd dat de geplande opening in december 2021 door kon gaan. Ondanks de mondelinge toezegging en bevestiging via de mail van de afdeling vergunningverlening, zegt de afdeling toezicht en handhaving in oktober 2021 dat er “nog een paar kleinigheidjes” moeten worden aangepast; De locatie van het duikcentrum, dat al gebouwd was, moest op een andere plaats komen. We wilden in gesprek met desbetreffende ambtenaren omdat we wilden meedenken en aangeven dat de door ons gekozen constructie een betere was. Hier hebben we geen kans voor gekregen. 

En over het kunstmatige strand waren ze ook niet tevreden.

Ook werd er gezegd dat er een kunstmatig strand was aangelegd zonder de benodigde vergunning. Ook hierover was een gesprek niet mogelijk en in november 2021 werd er een dwangsom opgelegd zodat wij moesten stoppen met de aanleg van het strand/achterterrein. 

De rechter kwam eraan te pas en deze bevestigde dat de gedoogbeslissing (de beslissing om af te zien van de ter beschikking staande handhavingsmiddelen) voldoende was, met andere woorden; rechtsgeldig. De reden hiervoor was dat het OLB de beslistermijn heeft laten aflopen zonder te reageren. We mochten weer verder. 

Eind goed, al goed?  

Nee. We wilden de vergunning zelf graag ontvangen en niet alleen de gedoogbeslissing. We hebben immers een vergunning aangevraagd omdat we willen voldoen aan de eisen. Deze hebben we uiteindelijk in maart 2022 ontvangen. Er was nog steeds discussie over het terrein aan de zeezijde onder andere over de meest geschikte plek voor het duikcentrum. Om deze reden hebben wij bezwaar ingediend tegen de verleende vergunning omdat wij van mening zijn dat wij hebben gekozen voor een betere oplossing met betrekking tot de keermuur en omdat de duikschool al in aanbouw was. Op het moment van dit interview (juni 2023) is er nog steeds geen beslissing op bezwaar genomen terwijl het beleid is om binnen vier maanden te reageren. De rechter heeft het bestuursorgaan een extra termijn gegeven. Die liep af op 28 april 2023. Op 29 april 2023 heeft onze advocaat aan de rechter gezegd dat er toch echt een beslissing moet worden genomen, deze keer met straffe van een dwangsom. Het blijft wederom stil… 

 Maar hoe zit het nu met het strand? 

Deze locatie heeft naar verluidt nooit veel strand gehad. In de jaren ‘60 en ‘70 heeft de toenmalige eigenaar de rotsen aan de kust opgeblazen met dynamiet om strand aan te leggen voor het hotel. Dat strand is aangelegd met lokaal zand dat elders van Bonaire kwam. In 1999 is tijdens orkaan Lenny het meeste zand weggespoeld, de zee in. Ook de betonnen pier voor het hotel is grotendeels ingestort en veel koraal rondom Bonaire is vernield door Lenny. In 2015 heeft een groep lokale ondernemers het strandgedeelte van het voormalige hotelterrein gehuurd voor een periode van drie jaar. Deze groep heeft een vergunning gekregen om het strand opnieuw aan te leggen. Een verplichting was het aanbrengen van een keermuur. Deze keermuur is gebouwd van betonstukken die van tevoren in een fabriek zijn gemaakt. Deze zijn daarna getransporteerd naar het strand en aldaar verwerkt. Deze muur is echter zonder verankering op het strand gezet. Achter deze muur is aan de eilandzijde, zand gestort en is er toch zand van het aangelegde strand in zee terecht gekomen. Om deze reden hebben wij een nieuwe keermuur geplaatst aan de andere kant van het pad; goed verankerd en van de juiste hoogte. 

Is het koraal beschadigd door het aanleggen van het strand?  

Nee. Er is al jaren nauwelijks koraal op deze plek in de zee. Het koraal dat verder in de zee staat, ziet er goed uit en ook het koraal op de restanten van de pier ziet er goed uit. Ons huisrif is prachtig en begint vanaf de kustlijn tussen de 25 en 40 meter, afhankelijk waar je de zee in loopt. 

Ook gaat het verhaal dat jullie verkeerd zand hebben gebruikt bij de aanleg van het strand. Klopt dat?

Ook dat klopt niet. Het zand dat we gebruikt hebben op het terrein heeft vergelijkbare kwaliteit als het lokale zand. Dit staat ook duidelijk als eis vermeld bij het aanvragen van de vergunning. Het zand is geïmporteerd, maar dat is het geval bij alle kunstmatige stranden op Bonaire. De afgelopen 15 jaar heeft het OLB meerdere malen toestemming gegeven en ook vergunningen afgegeven om dit zand te mogen importeren met als doel strandzand. Er is een extern rapport door University Wageningen gemaakt over het strandzand op het verzoek van STINAPA. Daar staat niet in dat het zand schadelijk is. Ze hebben helaas alleen gekeken naar de korrelgrootte terwijl het slim was geweest om ook de bestandsdelen (kalkzand en silicium) van het zand te onderzoeken. De beschuldiging van het gebruik van verkeerd zand was dan ook van tafel geweest.  

Hoe is de samenwerking met STINAPA? 

STINAPA heeft een belangrijke taak op het eiland namelijk het onderhouden van beschermde natuurgebieden. Daarnaast speelt STINAPA een belangrijke adviserende rol bij beleid en handhaving. STINAPA zou zich daarnaast sterk moeten maken voor onder andere analyse van milieueffecten en actief meedenken bij problemen. Nu worden er dingen geroepen die niet onderbouwd zijn of aannames zijn, afgewisseld met stilte en geen communicatie. Ook zegt STINAPA dat Chogogo met het zand het koraal heeft vernield. Overal op het eiland is na extreme regenval eind 2022 zand in de zee gestroomd. Echt overal, de foto’s zijn te vinden op het internet. Ook bij Chogogo is er door de waterstroom strandzand over de keermuur gespoeld.  STINAPA koos ervoor om juist foto’s bij Chogogo te maken en deze te publiceren met de tekst dat het koraal er zwaar onder te lijden zou hebben. Er is hier totaal geen bewijs voor en het getuigt van vooringenomenheid om dit zonder onderzoek te publiceren. Het strandzand hebben we direct opgeruimd en al met al hebben we ervoor kunnen zorgen dat er weinig in de zee terecht is gekomen. Via de jachthaven naast Chogogo is juist veel ellende in zee gespoeld zoals modderwater, diabaas (vulkanisch gesteente) en poep van geiten.  

Jullie worden ervan beschuldigd van geen respect voor het onderwaterleven, het eiland en zijn bewoners te hebben. Wat doet dit met jullie? 

Het is voor ons een emotionele achtbaan geweest. De onzekerheid over de vergunningen was lastig en de korte termijn acties zorgden soms bijna voor paniek bij ons. Ze stonden bijvoorbeeld ‘s avonds onverwachts op de stoep bij ons met een document welke we enkele uren later moesten hebben ondertekend. Niet tekenen zou grote gevolgen hebben voor de bouw. Deze voortdurende onzekerheid doet iets met je bedrijf en zeker met je als mens. 

Daarnaast werden we ook op social media hard veroordeeld zonder dat deze mensen ook maar iets wisten van de inhoud en procesgang.

Het zijn zware jaren geweest en nog steeds is er geen uitspraak. Als jullie dit van tevoren allemaal hadden geweten… 

– Leon en Sander kijken elkaar even kort aan –  Ja, ook dan hadden we dit opnieuw gedaan. Misschien iets minder op social media gezeten maar ja. Kijk naar deze prachtige locatie met mooi helder water voor de deur. Inmiddels hebben al veel gasten van een heerlijke (duik)vakantie kunnen genieten en daar doen we het allemaal voor. Het enige dat nu nog moet gebeuren is gelijk krijgen bij de rechter en daar hebben we alle vertrouwen in.

Klik hier voor meer informatie over Scuba Do Bonaire