Zowel kleine, gemiddelde als grote koralen zijn in de afgelopen drie decennia rigoureus in aantallen afgenomen.

Het Great Barrier Reef gaat al jaren gebukt onder ernstige verbleking. Het betekent dat steeds meer koraal het voor de kiezen krijgt en afsterft. Onderzoekers komen nu in een nieuwe studie met een verontrustende conclusie. Want ’s werelds grootste koraalrif is sinds de jaren negentig maar liefst de helft van het herbergende koraal verloren.

Het afsterven van koraal is voornamelijk te wijten aan extreme hittegolven. Het Great Barrier Reef werd bijvoorbeeld voornamelijk in 2016 en 2017 hard door verbleking getroffen. In 2016 zorgden hittegolven voor een enorme verblekingsgolf in het noordelijke deel van het Great Barrier Reef.

In 2017 was het middelste deel van het rif aan de beurt. Ruim een derde van het koraal in het noordelijke en centrale gedeelte zou destijds zijn afgestorven. Het rif was echter nog niet eens van deze klap bekomen, of de volgende golf diende zich alweer aan.

Begin dit jaar sloegen onderzoekers namelijk wederom alarm. Verschillende luchtfoto’s onthulden dat grote delen van het rif opnieuw aan het verbleken waren. En dat vond op ongekend grote schaal plaats. Sterker nog, het ernstig aangetaste deel was in de afgelopen jaren nog nooit zo groot geweest.

Koralen

Onderzoekers besloten zich over de aangetaste koralen in het befaamde Great Barrier Reef te buigen. En daaruit blijkt dat het Great Barrier Reef in dertig jaar tijd maar liefst de helft van het koraal is kwijtgeraakt.

Bovendien blijken alle koraalsoorten, op verschillende dieptes, aangetast. Zowel kleine, gemiddelde als grote koralen zijn in de afgelopen drie decennia rigoureus in aantallen afgenomen. “De afname deed zich zowel in ondiep, als diep water voor en onder vrijwel alle soorten,” zegt onderzoeker Terry Hughes.

“Al lijken de vertakte en tafelvormige koralen het zwaarst getroffen. Deze kregen het voornamelijk zwaar te verduren door de recordbrekend hoge temperaturen in 2016 en 2017.”

Vertakte en tafelvormige koralen

Dat de vertakte en tafelvormige koralen zo ernstig zijn aangetast, is best zorgelijk. Deze koraalsoorten zijn namelijk heel belangrijk voor allerlei rifbewoners, zoals vissen. Wanneer deze koraalsoorten afsterven, betekent dit tegelijkertijd dat verschillende zeedieren hun huisje verliezen. En daardoor zullen langzaam maar zeker ook deze dieren op het rif verdwijnen.

Wanneer vertakte koralen verbleken, verliezen ook veel vissen hun huis. Afbeelding: Andreas Dietzel

De grote vraag is of het Great Barrier Reef in staat is om zich te herstellen. “Een levendige koraalpopulatie bestaat uit miljoenen babykoralen, evenals vele grote koralen,” vertelt onderzoeksleider Andy Dietzel. “Dit zijn de ‘grote mamma’s’ die de meeste larven produceren.

Uit onze bevindingen blijkt echter dat het Great Barrier Reef zijn veerkracht verliest omdat er nu veel minder baby’s én minder volwassenen bestaan.” En daardoor komt het vermogen van het rif om zich te herstellen ernstig in het gedrang.

Demografische trends

Volgens de onderzoekers zijn meer en betere gegevens over de demografische trends van koralen dringend nodig.

“Als we willen gaan begrijpen hoe koraalpopulaties veranderen en of ze al dan niet in staat zijn om zich na periodes van extreme verbleking te herstellen, hebben we meer gedetailleerde demografische data nodig,” aldus Dietzel. “Denk aan de voortplanting en de structuur van de kolonie.”

Verval

De bevindingen uit de studie laten wederom zien hoe slecht het momenteel met ’s werelds grootste koraalrif gesteld is. “Vroeger dachten we dat het Great Barrier Reef door zijn enorme omvang minder kwetsbaar was,” aldus Huhges. “Maar onze resultaten wijzen er nu op dat zelfs ’s werelds grootste rif, dat tevens relatief goed beschermd is, toch steeds verder in verval raakt.”

Hoewel het rif ook nu nog een heel veerkrachtig ecosysteem is en ook nog best tekenen van enig herstel kan vertonen, is de aarde nu pas ongeveer een graad opgewarmd ten opzichte van het pre-industriële niveau. De verwachting is echter dat we afstevenen op een temperatuurstijging van zo’n drie graden of meer tegen het einde van de eeuw. En dan is het sterk de vraag of koralen zich nog kunnen herstellen.

“Er is dan ook geen tijd te verliezen,” concluderen de auteurs. “We moeten de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk verminderen.”

Bron: Scientias