De zee is nog onrustig na een knoeperd van een storm die exact 24 uur duurde. We laten ons op zo’n tien meter diepte met de deining meeduwen in plaats van ertegen te vechten, wegzwevend van de kliffen. Het lijkt alsof er een oneindigheid van diepblauw boven en onder ons voorbijtrekt. We zijn alleen in niemandsland. En dan verschijnt in de verte haar indrukwekkende schaduw op het witte zand: de Um El Faroud, misschien wel het bekendste en meest fascinerende wrak op Malta.
Tekst: Nique Hanskamp Foto’s: René Lipmann
Het is niet de eerste keer dat ik duik op de Um El Faroud, maar dit is een wrak dat altijd wel iets te ontdekken overlaat. De 110 meter lange tanker van 10.000 ton, die in 1995 na een dodelijke gasexplosie bij onderhoudswerkzaamheden werd afgezonken bij Wied iz-Zurrieq als een kunstmatig rif en duikattractie, is een waar avontuur voor duikers van verschillende niveaus.
Of je nou Open Water hebt of Deep en Wreck Diver; er is altijd iets gaafs te zien. Als we aankomen bij de brug, die op slechts 18 meter diepte ligt, is het blijkbaar net spitsuur voor de zwaluwstaartjes. De ene na de andere lange rij keurig op afstand van elkaar zwemmende visjes, bekijkt ons nieuwsgierig, terwijl ze oplettend blijven voor de jackfish die het misschien wel eens op hen gemunt kunnen hebben.
Wat een enorme boeg! De Um El Faroud werd terwijl ze afgemeerd lag in Malta in de nacht van 3 februari, getroffen door een enorme gasexplosie.
In de verte hangen enkele tonijnen stil in het water, het spektakel in alle rust observerend. De hangjeugd van Wied iz-Zurrieq. Terwijl we boven de brug zweven, worden we vergezeld door lipvissen, tandbaarzen en zeeraven. Het zicht is ondanks de storm van een dag eerder goed; we kunnen gauw 20 meter ver zien, al is dit volgens onze gids Karsten van Dive Systems helemaal niet zo best. Gelukkig zijn we als Nederlandse duikers wel wat anders gewend en is dit voor ons gewoon een cadeautje.
De Um El Faroud doe je niet in een duik, daar is de tanker te groot voor.
In tweeën gescheurd
We verkennen de brug en vervolgens het dek, waar de zeesterren sloom overheen kruipen. Daarna zakken we af naar de onderste punt van de boeg, die op 36 meter ligt. Het is hier beneden op een verstoppertje spelende murene na erg stil. Geen vis, alleen de schaduw van dat enorme op haar buik liggende schip…
Het is een beetje spookachtig en je voelt je klein naast deze slapende reus van roestend metaal, die ondanks de storm die haar in 2005 in tweeën scheurde, kaarsrecht is blijven liggen. Of dat zo zal blijven in de toekomst, is de vraag. Er is nog behoorlijk wat invloed van de krachtige zee en de twee delen lijken langzaam steeds verder uit elkaar te komen liggen, zo vertelt Karsten ons.
Het is een beetje spookachtig en je voelt je klein naast deze slapende reus van roestend metaal.
Indrukwekkende tanker
De Um El Faroud doe je niet in een duik, daar is de tanker te groot voor. En hoewel ik graag nog meerdere keren was teruggegaan, houden we het vandaag bij twee duiken. Bij duik nummer twee gaan we de Faroud binnen, waar het water werkelijk kraakhelder is.
Op afstand scherp in de gaten gehouden door een barracuda, ontdekken we de slaapvertrekken, de keuken – waar duikers de afgelopen jaren verschillende potten en pannen in hebben bevestigd – en dalen we verder af naar de stookruimte en de machinekamer.
Bij duik nummer twee gaan we de Faroud binnen.
Het is hier binnen echt bijzonder, alsof de tijd heeft stilgestaan. En wij mogen ervan genieten. Helaas gaat ook 15 liter nitrox niet eeuwig mee en moeten we, nadat we de gigantische schoorsteen nog even hebben bewonderd, weer terug naar land.
Op de terugweg knokken we tegen behoorlijk wat golfslag langs de rotsen en moeten we oppassen om recht onder de trap op te stijgen. Het is een zonnige dag en dus is het erg druk met vaarverkeer van en naar de Blue Grotto. Als we ten slotte tevreden in het zonnetje onze sets aftuigen en een boterham eten, zie ik een groepje duikers enthousiast de helling aflopen naar het instappunt.
Ze gaan voor het eerst naar de Um El Faroud en ik ben bijna een beetje jaloers. Want wat is het een machtig gezicht om die enorme tanker voor het eerst te zien opdoemen uit het niets…
Water is nog warm
Een weekje naar Malta in het najaar voor een reportage, dat was het plan. Maar omdat de agenda’s erg vol stonden, werd het steeds meer ‘na’ in het ‘jaar’ en onderwaterfotograaf René Lipmann en ik zijn er pas half november.
Het drukke duikseizoen voor de toeristen is dan al zo goed als over, maar de eilandbewoners zijn zelf ook nieuwsgierig naar waar al die zwaarbepakte buitenlanders onder water naar staren en maken dan zelf ook duikjes met gidsen, zo vertelt Simon Sciberras van duikcentrum Dive Systems – onze gastheer deze week.
En behalve die ene dag storm, waar je half november nu eenmaal meer kans op hebt, is het echt een feestje om op Malta te zijn. De zon schijnt, het is zo’n 23 graden, er staat een lekker windje en het water is nog warm van de zomer: 22 graden. De sfeer op het eiland is uitstekend en door het beperkte aantal coronabesmettingen is alles in deze periode gewoon open en kunnen we gaan en staan waar we willen.
We maken samen met Dive Systems een plan om zoveel mogelijk te kunnen zien in de duikdagen die we hebben. Daar hoort Cirkewwa bij: de haven in het noordwesten van Malta, van waaruit de ferryboten naar Gozo vertrekken. Onze eerst duik daar leidt ons naar de Rozi.
Een enorm anker op weg naar de sleepboot MV Rozi.
Enorm goed zicht
De Rozi is een 30 meter lange sleepboot en is eenvoudig te vinden. We maken een flinke commandosprong bij het vuurtorentje van Cirkewwa en gaan meteen onder. We volgen het rif en zien al snel een groot anker liggen. Dat moeten we natuurlijk even inspecteren!
Het anker is prachtig begroeid met koralen en wieren en ligt moederziel alleen op het witte zand mooi te wezen. We weten dat de Rozi hier niet ver vandaan ligt en inderdaad, op een diepte van 30-35 meter vlakbij het anker prijkt daar de trotse dame, die sinds haar afzinken in 1992 duizenden duikers heeft aangetrokken.
Een groot voordeel van deze duikstek is dat het zicht enorm goed is en dat de Rozi een thuisbasis is geworden voor veel bontgekleurde vissen die zo aan duikers zijn gewend, dat ze praktisch je duikbril binnen zwemmen. Nog een pluspuntje: er is een parkeerplaats aangelegd speciaal voor duikers en je kunt er koffie/thee en snacks kopen.
De zeebrasems die hier wonen zijn bijzonder vriendelijk en begeleiden ons de hele duik.
Charmant wrak
We verkennen de kajuit van de Rozi en bestuderen de mooie begroeiing van deze charmante boot. Daarna even een kijkje binnen nemen in de vertrekken, die makkelijk te bereiken zijn omdat de motor van de Rozi ontbreekt en je er goed in kunt zwemmen.
De zeebrasems die hier wonen zijn bijzonder vriendelijk en begeleiden ons de hele duik. Op de terugweg hangen we voor onze safety stop tussen de rotsen en ontdekken we in een holletje een rustende octopus. Hij lijkt me geïrriteerd aan te kijken met het ene oog dat ik kan ontwaren en ik kan het hem niet kwalijk nemen.
Ik zou ook niet graag gestoord worden door een bellenblazende reus met een ‘zaklamp’. We laten hem met rust en duiken de laatste paar meters om boven te komen in het rustig deinende water van Susies Pool, het uitstappunt. Nu gaat een kop thee er wel in!
De P29 is een flinke boot van ruim 50 meter lang, waar je makkelijk in en uit kunt zwemmen.
Betere bestemming
Op de tweede duik bij Cirkewwa neemt duikgids Karsten ons mee naar de P29, een patrouilleboot en voormalige mijnenveger die in 2007 werd afgezonken om als rif te dienen op circa 30 meter diepte.
Het hoogste punt ligt echter al op 12 meter, dus ook Open Water duikers kunnen van de boot genieten. De P29 is een flinke boot van ruim 50 meter lang, waar je makkelijk in en uit kunt zwemmen.
Bij de brug en de machinekamer wemelt het van de zwaluwstaartjes en op de boeg staat nog een enorm geweer uitgestald dat nu een veel vreedzamere bestemming heeft gekregen: als thuis voor knaloranje zeeanemonen.
Alsof dat nog niet indrukwekkend genoeg is, zwemt er tussen de groupers en jacks ook nog eens een vliegende poon voorbij met de ‘vleugels’, breeduit gespreid in al zijn sprookjesachtige schoonheid. Wat een waanzinnige plek om te duiken!
Op de terugweg ontdekken we in een holletje een rustende octopus.
P29
De P29 is prachtig begroeid en dit wordt alleen nog maar beter met de jaren. Als je ziet wat er sinds 1992 al op en rond de Rozi is gehuisvest, zal het hier in de toekomst vast en zeker ook een knooppunt van nog meer vissoorten en koralen worden.
Na twee magische duiken rijden we terug naar ons hotel Preluna in Sliema voor een warme douche. ’s Avonds slenteren we in deze gezellige kustplaats over de boulevard en strijken we neer bij een leuke bistro voor een hapje eten en een wijntje.
De elektrische steppen zoeven voorbij terwijl de sterke verhalen komen, zoals dat hoort onder duikers. Even in alle rust genieten van deze mooie plek in de Middellandse Zee terwijl het thuis koud is en regent.
Het uitzicht over de baai vanaf ons hotel Preluna in Sliema is prachtig.
Op naar Gozo
Ik heb mij deze reis misschien nog wel het meest verheugd op Gozo, het nabijgelegen eiland dat in vergelijking met Malta groener en rustieker is. Gozo is veel minder bebouwd, de kustlijn is nog vrij van hoogbouw en op dit eiland lijkt men meer te hechten aan ‘zoals het vroeger was’.
Met minder plekken van massatoerisme en een stel schitterende duikstekken mag het zeker niet ontbreken tijdens je vakantie op Malta. Als we op de veerboot stappen, gaat mijn hart al sneller kloppen: straks zie ik die prachtige Inland Sea weer, en ga ik duiken in het kobaltblauwe water van The Blue Hole…
We zweven boven de gigantische keien van wat ooit The Azure Window was, en ik voel ik me daardoor net een kabouter.
The Blue Hole
Hoewel Gozo je mee terug neemt in de tijd en er heel veel moois te zien is, is de infrastructuur op het eiland helaas ook uit het stenen tijdperk. We hobbelen en stuiteren in onze bus over lastig begaanbare wegen en het drukke Victoria, om uiteindelijk met een blauw achterwerk onze bestemming te bereiken. Het instappunt voor The Blue Hole is bij Dwejra Point. Nou ja, ‘instappunt’…
Je parkeert en maakt je gereed bij Dwejra Point. Daarna daal je via enkele trappen en over een ‘pad’ van bijzonder voetonvriendelijke rotsen af naar het echte instappunt van deze duikstek: een spekglad en ondiep poeltje waarin ik bij mijn vorige bezoek aan Gozo in 2018 een flinke uitglijder heb gemaakt, die ik daarna nog lang heb gevoeld.
Ik ben dan ook een beetje benauwd om de afdaling weer te doen, maar ik weet dat na die worsteling van tien minuten een waanzinnige duik wacht.
Snorkelaars en zwemmers ontspannen in The Blue Hole.
Schitterende kleuren
Dus, even door die zure appel heen bijten. Gelukkig blijkt duikgids Karsten, die zelf met twee keer zoveel materiaal dan ik afdaalt, van nature een berggeit en houdt hij mijn hand vast op de kritieke punten. Met kunst en vliegwerk arriveren we in het poeltje en laat ik me tussen de snorkelaars in The Blue Hole glijden.
Zodra we onder gaan, is het genieten: de zon speelt een fascinerend spel met dit heldere blauwe water en waar je je lamp ook op richt, zie je schitterende kleuren. De bellen van duikers voor ons blijven tegen de wanden aan plakken en geven het geheel een magische uitstraling. Via een flink gat dat bedekt is met veel kleurrijke koralen, komen we uit bij een bijzondere plek.
The Blue Hole is magisch.
Net een kabouter
We zweven nu boven de gigantische keien van wat ooit The Azure Window was, en ik voel ik me daardoor net een kabouter. The Azure Window was een ongeveer 28 meter hoge boog in de kliffen van Dwejra Bay die in maart 2017 na een hevige storm instortte en zo een sprookjesachtig onderwaterlandschap creëerde van enorme, op elkaar gestapelde puntige kalksteenrotsen.
Hoewel dat ‘Blauwe Raam’ boven water een indrukwekkend gezicht geweest is, is het onder water wat mij betreft nog vele malen spectaculairder. De stenen zijn prachtig begroeid en veel rifvissen hebben ertussen een heel geschikt thuis gevonden.
Het is een oase van kalmte en onderwaterpracht, hier zou ik wel elke dag willen duiken. Een paar zeebrasems zwemmen op de terugweg met ons mee, alsof ze graag op de valreep nog een recensie willen, en met frisse tegenzin stap ik na deze wereldduik weer uit het water. Nu dat ellendige pad weer terug omhoog. Maar het was het waard!
Een enorme indrukwekkende rotswand, Inland Sea.
Inland Sea
Na een pauze waarin we genieten van het uitzicht onder het genot van een ijsje, is het tijd voor de Inland Sea. De duikgids heeft al onze spullen al met de auto naar het instappunt gereden, maar ik wil nog even genieten van dit mooie plekje.
Als ik de met souvenirkraampjes bezaaide heuvel richting de Inland Sea af slenter, loop ik langs een oude man die op een accordeon speelt. Ik zou kunnen zweren dat het dezelfde man is die ik hier jaren geleden zag en dat hij exact hetzelfde deuntje herhaalt.
Griezelig stil
De Inland Sea is indrukwekkend te noemen. We zien een enorme rotswand met een donkere tunnel, die dit ondiepe zoutwatermeer verbindt met de zee. Aan de andere kant van deze rotswand prijkte ooit The Azure Window, waarvan we net de overblijfselen hebben bewonderd.
De instap hier is een verademing: gewoon met een trapje van een steiger af en peddelen maar. Als je de tunnel in zwemt, moet je wel rekening houden met de bootjes van lokale vissers en daar een paar meter onder blijven hangen. De tunnel is lang, ruim 80 meter.
Licht aan het einde
Hoewel er aan het einde wel wat licht te ontwaren is, hebben we onze lampen nodig om alles goed te kunnen bekijken. Op het zachte snorren van een bootje boven ons na is het hier griezelig stil en behalve een paar zeeslakken leeft er weinig. Dat verandert al snel als we de zee bereiken. We slaan linksaf en laten ons met de stroming meevoeren langs het steile rif dat barst van het leven.
Een octopus, pauwlipvissen en weer grote zwermen zwaluwstaartjes zweven voorbij. Hier en daar zie je een murene schuilen in een holletje. Na een kwartiertje genieten van al dit natuurschoon komen we bij een vrij diepe grot. Het contrast tussen het drukke zeeleven in het blauwe water en de kale, donkere grot is groot.
De steile wand barst van het leven.
Veerboot naar Malta
Helaas hebben we te weinig tijd om op zoek te gaan naar vissen op deze mysterieuze plek, want we moeten tegen de stroming in terugzwemmen en behoudend met onze lucht omgaan. Jammer, ik was graag nog even gebleven om de geheimen van deze grot te ontrafelen.
Na de uitstap genieten we nog even van de warme zon op het strandje en kletsen we met duikers die ook net uit het water komen. Het was een prachtige duikdag en we zijn moe, maar voldaan. Wanneer we op de veerboot terugvaren naar Malta en de zon ondergaat in de zee, lijken we allemaal in gedachten verzonken, zelfs onze praatgrage gids Karsten.
Met dit overweldigend mooie uitzicht over de zee en de eilanden zijn er ook geen woorden nodig. Malta’s eilanden blijven indrukwekkend mooi – zowel onder als boven water – ook als je er vaker bent geweest. Ik weet dan ook zeker dat ik weer terug zal keren naar deze sprookjesachtige archipel in de Middellandse Zee.
Reisfacts
Vanuit Nederland vliegen Air Malta, KLM en Transavia naar Malta. De eilanden Gozo en Comino bereik je via de veerbootdiensten die vertrekken vanuit de haven van Ċirkewwa. Tickets voor de veerboot zijn online en ter plekke te koop.
Beste reisperiode
Op Malta en Gozo kan het hele jaar door worden gedoken. Het hoogseizoen loopt van mei t/m oktober met een gemiddelde temperatuur van 29 graden in de zomermaanden. In de winterperiode is duiken ook mogelijk, maar houd dan rekening met een watertemperatuur van rond de 15 graden.
Duikstekken
Malta, Gozo en Comino tellen in totaal zo’n 60 duikstekken, waarvan het merendeel ook geschikt is voor beginnende duikers. Ook technische duikers kunnen op Malta hun hart ophalen met de dieper gelegen wrakken. Indrukwekkende doorgangen en grotten, kleurrijke koraaltuinen en karakteristieke wrakken: de regio heeft voor ieder wat wils.
Duikcentrum Dive Systems Malta
Wij waren voor deze reportage te gast bij Dive Systems Malta in Sliema. Een heel gezellig, kundig en klantvriendelijk duikcentrum dat op alle Maltese eilanden duiken verzorgt. Dive Systems is een duikcentrum met heel veel mogelijkheden, voor duikers die net beginnen tot aan de instructeursopleiding, zelfs als techduiker.
Je kunt met je buddy gaan duiken of gebruikmaken van een gids en je kan ook kiezen voor bijvoorbeeld een week alleen maar wrakken beduiken. Kortom: voor iedereen wat wils.
Verblijf Preluna Hotel
Malta en Gozo beschikken over veel sfeervolle overnachtingsmogelijkheden. Voorkeur voor een bepaalde duikstek? Probeer dan een accommodatie te vinden in de buurt van de duikschool of duikstek. Malta is klein, maar het verkeer staat vaak vast. Een strategisch gelegen accommodatie kan je veel tijd besparen.
Wij verbleven op Malta in het luxe Preluna Hotel in Sliema, vlakbij duikcentrum Dive Systems. Het Preluna beschikt over een geweldig dakterras waar je lekker kunt eten en borrelen. Het uitzicht over Valetta is daar – vooral ’s avonds – schitterend. Ook kun je gebruikmaken van de privé Beach Club van het hotel of lekker aan jezelf werken in de wellness- en fitnessruimtes.
De luxe kamers zijn van alle gemakken voorzien, natuurlijk ook gratis wifi, en verbonden aan het hotel, waarin al meerdere restaurants zijn gevestigd. Zo is er ook een heerlijk sushi-tentje.
Info Preluna Hotel: www.preluna.com
Info
Kijk voor meer informatie op: www.malta.nl en www.visitmalta.com
